- 1 view
Dağlık Frigya bölgesindeki Midas Anıtı (Yazılıkaya)Frig kaya fasadlarının (cephe) en görkemli örneğidir. İlk olarak 1800 yılında W. M. Leake (İngiliz topoğrafya ve Antik Çağ uzmanı)ve arkadaşları tarafından incelenerek, kabataslak çizimi yapılmıştır. 1834’te Charles Texier (Fransız mimar, arkeolog, gezgin) anıtı inceleyerek gravürünü yapmıştır. Anıtın aslına uygun ve tüm görkemini yansıtan ilk ve tek gravür budur. Sol üst kısmındaki düzleştirilmiş ana kaya üzerinde Frig dilinde yazılmış olan yazıtta geçen Midai sözcüğü nedeniyle,Midas Anıtı bu isimle anılmaktadır.Yöre halkı ise üzerindeki yazıtlar nedeniyle Midas Anıtı Yazılıkaya olarak adlandırmıştır.
Midas Anıtı Hakkında Bilgi
Midas Anıtı 17 metre yüksekliğinde, 16,5 metre genişliğindedir. Yerden yüksekliği 1.20-1.80 m olan Midas Anıtı’nın tepe akroteri (Antik yapıların tepeliğinin iki ucunda ve tepesinde bulunan figüratif süsleme), karşılıklı iki daire parçasından oluşmaktadır. Alınlık ve cephe duvarı geometrik motiflerden oluşan zengin bir bezeme ile süslenmiştir. Midas Anıtı’nın merkezinde kapıyı simgeleyen büyük bir niş bulunmaktadır. Bu niş, dini törenlerde Tanrıça Matar’ın heykelinin yerleştirildiği en kutsal bölümdür.
Doğurganlık ve bereketi simgeleyen Ana Tanrıça inanışını, kendilerinden önceki Hitiler gibi Frigler de benimsemiştir. Frig dini inanışına göre, yazılı kayıtların da işaret ettiği gibi ilk tanrıça “anne” anlamına da gelen Matar (mother)Kibele’dir. Midas Anıtı’nın üzerinde Frig dilinde yazıtlar mevcuttur.
Birinci yazıt, anıtın sol üst kısmında, düzleştirilmiş ana kaya üzerine kazınmıştır. 11 metre uzunluğundadır. Burada Kral Midas’ın adı okunmaktadır. İkinci yazıt, sağ yan çerçeve üzerindedir. Bezeme ile çerçeve kenarı arasındaki boşluğa yanlamasına ve soldan sağa doğru yazılmıştır. 4.75 metre uzunluğundadır. Buradaki “baba” sözcüğü dikkat çekmektedir. Okunabildiği halde, kesin olarak çözülememiştir. Bu yazıtlardan birincisi, konum itibariyle anıtın tümüyle ilgilidir.
İkincisi daha özeldir ve nişi çevreleyen ikinci çerçevenin her iki yanında, ayrıca nişin sağ tarafındaki bezemenin alt kısmında rahatlıkla görülebilen Frig dilindebirkaç sözcük mevcuttur. Bu yazıtlarda Ana Tanrıça Matar Kibele’nin adı da geçmektedir. Midas Anıtı’nın solundaki nişin içinde yer alan yazıt ise nişin sol duvarından başlayıp, arka duvar ve sağ taraftaki duvarüzerinde devam etmektedir. Bu yazıt 4.45 metre uzunluğundadır.
Midas Anıtı Tarihi
Bölgede yapılan arkeolojik kazı ve araştırmalar sonucunda, buradaki yerleşimlerin MÖ 3000 yıllarına, “İlk Tunç Çağları”na uzandığı ortaya çıkarılmıştır. Bu çağlardan itibaren kutsal bir alan olarak kabul edilen Midas Anıtı, Hititler döneminde de kutsal kimliğini sürdürmüştür.Eskişehir – Kütahya-Afyon üçgeni içindeki Dağlık Frigya bölgesi, MÖ 200’lerde Hitit Krallığına son veren kavimlerden biri olan ve MÖ 8. yüzyılda Anadolu’ya yerleşen Frigler için önemli bir kutsal merkez olmuştur.
Yazılıkaya bölgesi, Friglerin Ana Tanrıça Kibele’ye tapındıkları kült inanç merkezidir. MÖ 8. yüzyılda güçlü bir devlet kuran ve Kral Midas ile uygarlıklarını geliştiren Frigler; kendilerine özgü ahşap mimari işçiliğini kayalara taşımış, bölgenin ve hatta dünyanın eşsiz ve görkemli Midas Anıtı ile sanatlarının zirvesine ulaşmışlardır. Bütün bunlar, Midas Anıtı hangi uygarlığa aittir sorusunun da cevabı niteliğindedir.
Midas Anıtı Kenti
Midas Antik Kenti volkanik bir kayalığın üzerinde gelişmiştir. Antik kentteki kaya kabartmalarında, bölgenin eski bir Hitit yerleşimi olduğu görülmektedir. Egzotik pembe tüf kayaların arasındaki Midas Anıtı, Akropol’ün eteğinde kurulmuş olan Yazılıkaya köyünün ilk göze çarpan görsel figürüdür. Köyün üst tarafındaki Midas Antik Kenti’nde, Akropol’ü çevreleyen sur duvarları, yeraltı merdivenleri, mezarlar, sunaklar, bitmemiş anıt ve çeşme bulunmaktadır.
Midas Anıtı Frigya’daki diğer kaya anıtları gibi Ana Tanrıça Kibele’nin heykelini koymak amacıyla yapılmıştır. Fransız mimar ve sanat tarihçisi Prof. A. Gabriel, Antik Devir’de burada metal tutucularla kayaya monte edilmiş bronz bir heykel olduğu iddia etmektedir. Ancak sonraki dönemlerde heykel kaybolmuş ve bugüne kadar da izine rastlanmamıştır. Midas Anıtı Antik Kenti Friglerden binlerce yıl sonra Kafkasya’dan göçen Karaçaylara ev sahipliği yapmıştır.
Midas Anıtı Nerede?
Midas Anıtı Eskişehir sınırları içindeki Han ilçesine bağlı Yazılıkaya köyündedir. Frigya yaylasının kuzeydoğu eteğinde, öne doğru çıkıntı yapan kaya kütlesi üzerinde yer almaktadır. Yüksekliği batıda bazı yerlerde Türkmen Dağı’na ulaşmaktadır. Bölge Midas Anıtı nedeniyle, “Midas Kenti” ya da “Midas City” olarak da anılmaktadır.
Eskişehir Midas Anıtı Nasıl Gidilir?
Eskişehir’e 80 km, bağlı olduğu Han ilçesine 20 km uzaklıkta bulunan Midas Anıtı’na özel aracınızla gidecekseniz, Han ilçesinden sonra Yazılıkaya köyüne devam etmelisiniz. Ayrıca otogardan kalkan dolmuşlarla Yazılıkaya köyüne ulaşabilirsiniz. Ancak hangi ulaşım türünü seçerseniz seçin, köyden Midas Anıtı’na kısa ve keyifli bir yürüyüş sizi bekliyor. Eskişehir’e Türkiye’nin her ilinden otobüs, büyükşehirlerinden de uçak seferi bulunmaktadır.
