- 1 view
Gaziantep’in merkezinde kurulmuş olan Gaziantep Kalesi, tüm ihtişamıyla Alleben Deresi’nin güney kenarında, yaklaşık 25 metre yükseklikte hemen herkesin dikkatini çeken bir tepe üzerindedir.
Ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı hakkında kesin bilgi mevcut değildir. Çeşitli efsaneler vardır. Yaklaşık 6.000 yıllık bir geçmişe sahip olduğu düşünülmektedir. Kalkolitik döneme kadar giden bir höyük üzerinde kurulduğu, MS 2. ve 3. yüzyıllarda ise kale ve çevresinde “Theban” isimli küçük bir kentin olduğu bilinmektedir.
MS 2. ve 4. yüzyıllarda kalenin, ilk olarak Roma döneminde bir gözetleme kulesi olarak yapıldığı ve zaman içerisinde genişletildiği yapılan arkeolojik kazılar neticesinde anlaşılmıştır. Bugünkü halini ise “Kaleler Mimarı” olarak adlandırılan Bizans İmparatoru Justinyanus döneminde MS 6. (MS 527-565) yüzyılda almıştır.
Kalede 12 adet kule vardır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ndekalenin 36 burcundan bahsetmektedir. Günümüzde ise bunların sadece 12 tanesi görülebilmektedir. Bizans dönemini takip eden yıllarda özellikle Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar ihtiyaca göre kaleyi zaman zaman onarmışlar ve buna dair de onarım kitabeleri koymuşlardır. Kale ikinci defa, 1481 yılında Mısır Sultanı Kayıtbay tarafından elden geçirilmiştir.Ana kapı üzerinde yer alan kitabeden, ana kapı ve kale köprüsünün iki yanındaki kulelerin, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1557 yılında yeniden yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
1989 yılından bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Gaziantep İl Özel İdare Müdürlüğü tarafından tahsis edilen ödenekler ile aralıklı yapılan kazı ve restorasyon çalışmaları ile kalenin çevresi belirlenmiş, koruma duvarı yapılmış, çıkış yolu islah edilerek taş döşenmiştir. Sur bedenleri onarılarak yükseltilmiş, ana kapılar aslına uygun olarak yapılmış ve diğer kapı girişleri ve demir parmaklıklarla kapatılarak tehlikeli durumdan kurtarılmıştır.
Halen Gaziantep Arkeoloji Müzesitarafından yürütülen arkeolojik kazılar sonucunda, Osmanlı dönemine ait bir hamam ile 2000 yılında yapılan kazılarda ise bir cami ortaya çıkartılmıştır. Hamam, mimarî olarak pek gösterişli olmamakla birlikte teknik bakımdan üstün özellikler taşımaktadır. Cami ise Osmanlı mimarisi tarzında olup, dikdörtgen planlıdır.
Gaziantep Kalesi Efsanesi
Gaziantep Kalesi’nin yapılışıyla ilgili farklı hikâyeler yer alıyor. Bir efsaneye göre bu kale çok zengin bir kadının isteği ile inşa edilmiş. İnşaat sırasında bir gün cenaze taşıyan bir grup görmüş ve yardımcısına kalabalığın ne olduğunu sormuş. Hizmetçi de “Gün gelir insanlar ölür ve ölülerini de böyle taşıyarak toprağa gömerler. Taşıdıkları tabutta dün bizim kadar canlı bir insanın ölüsü var” diye yanıt vermiş. Zengin kadın bu cevaptan çok etkilenerek hemen yaşadığı yere dönmüş kalenin yapımını durdurmuş. Ustalara “Bırakın kale yarım kalsın, ben hiç ölümü düşünmezdim…” şeklinde açıklama yapmış.
Bir başka hikâye ise kalenin ismiyle ilgili. Bir rivayete göre bu kale genç bir kız tarafından inşa ettiriliyormuş. Bir süre sonra masrafları karşılayabilmek için çok değerli bir taşı olan yüzüğünü satmış ve kalenin yapımı için harcamış. Bu yüzden kale Yüzük Kalesi diğer adıyla Kala-i Füsus olarak anılmış.
Gaziantep Kalesi'nde Neler Var?
Gaziantep Kalesi’nin asıl kale kapısından girince, kalenin iç kesimlerine ve üstüne doğru açılan iki yol yer alıyor. Sola açılan yoldan, kalenin üst kısmına ulaşabileceğiniz gibi, iç kesimlerine doğru devam eden yoldan giderseniz galeri, dehliz ve kale odalarına varabilirsiniz. Kalede ayrıca ana kütlenin altında bir su kaynağı yer alıyor. Müzenin bir başka bölümünde de Kurtuluş Savaşı’nda Gaziantep’in destanı heykeller ve sunumlarla betimleniyor.
Gaziantep Kalesi Ücreti
Gaziantep Kalesi için herhangi bir giriş ücreti ödemeniz gerekmiyor.
*Fiyatlar Eylül 2019 tarihinde güncellenmiştir.
Gaziantep Kalesi Ziyaret Saatleri
Gaziantep Kalesi'ni 08.30-17.30 saatleri arasında gezebilirsiniz.
Kale, Pazartesi günleri kapalı.
Gaziantep Kalesi İletişim
Adres: Seferpaşa Mahallesi, Şahinbey/Gaziantep
Telefon: 0(342) 211 12 00
