Mozambik

Hint Okyanusu kıyısındaki Afrika ülkesi Mozambik dünyanın en fakir ve gelişmemiş ülkelerinden biridir. Fakat uzun yıllar sömürge hareketi etkisinde kaldığındanmimari açıdan en iyi kolonyel bölgelerden biri olarak kabul edilmektedir. Özellikle başkenti Maputo’da Portekizlilerden kalma çarpıcı ve renkli art deco mimarisine özgü eserler, büyük parklar, palmiyelerle çevrili kumsallar, sıcak ve tropikal suyu, muhteşem dalış olanakları ve Afrika’nın en lezzetli balıklarını tadabileceğiniz mutfağıyla Mozambik keşfedilmeyi bekleyen bir hazine gibidir.

799.380 kilometrekarelik yüz ölçüme sahip ülke nüfusunun yüzde 40’ını Makua yerli halkı oluştururken, Makualardan sonra Tsongolar en etkin ikinci yerli gruptur. AIDS hastalığının oldukça yaygın olduğu ülkede UNICEF verilerine göre 1,5 milyon yetim çocuk vardır. Tarım ve madenciliğin temel geçim kaynağı olduğu ülke son yıllarda sağlık, eğitim ve ekonomi alanındaki sorunlarını aşmak yolunda pek çok girişimde bulunmaktadır.

Başkenti Maputo olan Mozambik Kuzey, Orta ve Güney olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır. Güney uçta yer alan Maputo’dan başka ülkenin önemli kentleri arasında Beiravardır. Orta bölgede Beira yer alan Beira kenti ülkenin en yoğun liman kentidir. Afrika kıyısındaki en büyük deniz parkıyla Vilanculos ve tarihi kent Inhambane ülkenin diğer önemli kentleridir.

Ayrıca kuzey kıyısında yer alan Ilha de Mozambique UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde ve Portekiz sömürge döneminin başkenti ülke konumundadır. Ülkenin güney kıyısının karşısına denk düşen Bazaruto Archipelago adası ise dalış imkânlarıyla hayli popülerdir.

Afrika kıtasının güneyinde yer alan Mozambik, Hint Okyanusu kıyısındadır. Ülkenin kuzeyinde Tanzanya, kuzeybatısında Malavi ve Zambia, batısında Zimbabve ve güneybatısında ise Svaziland ve Güney Afrika Cumhuriyeti vardır. Madagaskar’dan Mozambik Kanalı ile ayrılan ülkenin doğusunda kalan Hint Okyanusu kıyısının uzunluğu 1000 kilometredir.

Mozambik’e gidecek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının vize alması gerekmektedir. Ayrıca ülkeye giderken sarıhumma aşısının yaptırılması zorunludur. Yaptırılması önerilen diğer aşılar ise tifo, hepatit a ve menenjittir. Türkiye’den direkt uçuş imkânının bulunmadığı Mozambik’e gidişte Katar veya Mısırüzerinden aktarma yapmak en makul seçenektir.

Mozambik’in iklimi bölgeler arasında farklılık gösterse de en çok yağış ocak ve mart aylarında düşmektedir. Mozambik’e gitmek için en ideal zamanhavanındaha az nemli olduğu ve yağışların olmadığı nisan eylül arası zamandır.

Mozambik’te askeri bölgede, havaalanında, köprülerde ve devlete ait binalarda fotoğraf çekmek yasal değildir. Fotoğraf çekmenize izin verilen tek yer kumsallar ve bir takım turistik bölgelerdir. Ülkede hırsızlık olaylarına çokça rastlanmaktadır, ayrıca kadınlar kumsallarda tek başına dolaşması güvenli değildir. O yüzden güvenliğiniz için bu konularda da dikkatli olmanızda fayda vardır.

Ayrıca şebeke suyunu kesinlikle tüketmemeniz gerekmektedir. AIDS’in yaygın olduğu ülkede tedbirli olmanızda fayda vardır. Halkının genel olarak güler yüzlü ve arkadaş canlısı olduğu ülkede kültürlerine saygı duymanız doğal olarak beklenmektedir.

Mozambik ağırlıklı olarak Afrika’ya özgü tatları içerir. Fakat aynı zamanda Portekiz mutfağı etkisi de çokça hissedilmektedir. Bir kıyı ülkesi olan Mozambik’te balık ve deniz mahsulleri çokça tüketilmektedir. Öğlen yemeğinin en önemli öğün olarak görüldüğü ülkede çorba hemen her yemek başlangıcında mutlaka içilmektedir.

Ülke mutfağının geleneksek lezzetlerinden piri-pirichicken limonsuyu, sarımsak ve baharatlı chili’den yaptıkları piri-piri sosu ile marine edilerek hazırlanan tavuk yemeğidir ve genelde patates kızartmasıyla servis edilir. Ülkenin bir diğer leziz yemeği matapa ise deniz mahsulleriyle hazırlanan ve yer fıstıklı sos ile monyak yaprağı eşliğinde servis ettikleri pilavlarıdır. Piri piri sosunu pek çok yemeklerinde kullanan Mozambiklilerin büyük karidesin yanı sıra kabuklu deniz canlılarıyla hazırladıkları ve yine bu sosla tatlandırdıkları ızgara yemekleri ülkenin en sevilen yemekleri arasındadır.

Ülkenin yerel birası 2M oldukça popülerdir. Tipo tinto ise ulusal romlarıdır. Maputo’da bir restorana gittiğinizde sizden bahşiş beklenmemektedir. Diğer kentlerde ise beklenen bahşiş miktarı yüzde 5’tir.

Mozambik’ten yerel halka özgü pek çok hediyeyle dönebilirsiniz. Yerli halkın dini ritüeller esnasında kullandıkları tahtadan yapılma maskeler bunlar arasında en özgün olanlarıdır denebilir. Ayrıca yine bu ritüeller sırasında kullanılan pek çok el yapımı obje de sembolik ve mitolojik pek çok anlam taşımaktadır. Ayrıca kamıştan dokudukları matlar ve kutular da oldukça şık hediye alternatifleri arasındadır. Ülkeden alınabilecek bir diğer hatıra ise deriden yaptıkları eşyalardır. Ayrıca yerel kıyafetler de kendine has seçenekler arasındadır. Ülkedeki alışveriş dükkânlarının pek çoğu pazar günü kapalıdır.

Mozambik’te pek çok kültür sanat festivali düzenlenmektedir. Eğlence ve müzik ağırlıklı bu festivaller Afrika ve kabile kültürünü deneyimlemek açısından çok iyi fırsattır. Ağustos sonu eylül başı arasında düzenlenen Avante Mozambik bunlardan biridir. Pek çok konserin yanı sıra seminer, film gösterimi ve performans sanatlarının da izleyiciyle buluştuğu festival her sene Mozambik’in zengin kültürünü tanıtmak amacıyla düzenlenir.

Mozambik Caz Festivali ise nisan başında düzenlenen 2 günlük festivalleridir. Ülkenin küçük kentlerinden gelen pek çok yerli müzisyen başkentte konserler düzenlemektedir. Festival kapsamında Mozambik yemekleri ve kültürü de tanıtılmaktadır.

25 Haziran yani Bağımsızlık Günü’nde ise geleneksel danslar ve performanslar eşliğinde sabahtan akşama etkinlikler düzenlenir. Ulusal stadyumda gerçekleşen festival Mozambik halkı için bayram tadında geçer.

Bir diğer kültür sanat festivali DOCKNEMA her yıl eylül ayında ülkenin başkenti Maputo’da düzenlenmektedir. Uluslararası belgesellerin gösterildiği festivalde yaklaşık 80 film izleyiciyle buluşmaktadır.

· Kahramanlar Günü (3 Şubat),

· Kadınlar Günü (7 Nisan),

· İşçi Günü (1 Mayıs),

· Bağımsızlık Günü (25 Haziran),

· Zafer Günü (7 Eylül),

· Ordu Güçleri Günü (25 Eylül),

· Barış ve Uzlaşma Günü (4 Ekim),

· Noel Günü (25 Aralık)

Mozambik tropikal iklim etkisi altındadır. Bu yüzden ülkede hava sıcaklığı hep yüksektir. Fakat gece ve gündüz arasında ani sıcaklık düşüşleri yaşanabilmektedir. Özellikle kıyı şeridinin sıcak ve nemli olduğu ülkede yazları nem oranı daha da artmaktadır. İki mevsimin yaşandığı ülkede ekim mart arası yağışlı, nisan eylül arası ise kuru geçmektedir. Yıllık ortalama sıcaklığın 24 derece olduğu ülke özellikle kuzey kıyıları yağışlıdır.

Orta ve Batı Afrika’dan göç eden Bantu kabilelerinin yurdu Mozambik Avrupalı tacirler ülkeye gelene dek Arap tüccarların yaşadığı bir bölgeydi. Arap yarımadası ile altın, fildişi ve köle ticaretinin yapıldığı bu dönemin ardından 13. yüzyılda Portekizli kâşif Vasco de Gama’nın ülkeyi keşfiyle Mozambik’te Portekiz etkisi de başlamıştır.

Ülkenin mineral kaynaklarını kontrol altına alan Portekizliler ülkede pek çok koloni yerleşkesi kurarak kültürlerini hızla yayma gayretine girişmişlerdir. 1951’e kadar Portekiz sömürgesinde kalan ülkede 1970’lerle beraber ulusal hareketler başlamıştır. Ülkede kurulan gerilla hareketi FRELIMO’nun Portekizlilerle savaşı 1974’e dek sürmüştür. Bu dönemden sonra ülke FRELIMO’nun tek parti önderliğinde 1975’te bağımsızlığını kazanmıştır. Ardından kurulan ve RENAMO adını verdikleri Ulusal Direniş Hareketi ve gerilla hareketi FRELIMOarasında 1976’da başlayan mücadele ise 1992’ye kadar sürmüştür. Bu 16 yıllık iç savaş döneminin ülkeyi olumsuz etkilemiştir. 1994’te yapılan seçimlerde FRELIMO yine tek parti olarak iktidara gelmiştir. Ekonomik ve sosyal gelişmenin yanı sıra eğitim ve sağlık alanlarında da ilerleme amacı güden hükümet hala iktidardadır.

Mozambik’in ekonomisinin çok geliştiği söylenemez. Daha ziyade tarımsal üretime bağlı konumdadır. Ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 80’i tarımla uğraşmaktadır. Kaju, şeker kamışı, pamuk ve çay ülkede üretimi en çok yapılan ürünler arasındadır. UNICEF raporlarına göre yetersiz beslenmeden ölen çocuk sayısının hayli yüksek olduğu ülkede 1990 senesinde serbest piyasa ekonomisine geçilmiştir. Elmas, altın ve bakır madenlerinin çıkarılabildiği ülkenin ithalat oranı ihracat oranından fazladır.

Mozambik nüfusunun yarıdan fazlasını Hristiyanlar oluşturmaktadır. Ayrıca yüzde 17 oranında Müslümanın da yaşadığı ülkede dini inançları olmayan kişi sayısı ise yüzde 18 civarındadır. Mozambik’te Hristiyanlardan sonraki çoğunluk ise animisttir.

MAPUTO BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: Avenida da Marginal 3901, Maputo, Mozambique

Telefon: + 258 21 49 41 22

Faks: + 258 84 478 69 89

[email protected]

http://maputo.be.mfa.gov.tr/

Mozambik’in resmi dili Portekizce’dir. Fakat halkın yalnızca yarısı kadarı bu dili konuşmaktadır. Ülkede daha ziyade resmi olmayan yerli diller konuşulmaktadır. Ülkede yaklaşık 40 farklı yerli dil ve lehçesi vardır. Yerel dillerinin tamamının Bantu dil ailesinden geldiği Mozambik’te en çok konuşulan diğer diller Makuaca, Tsongoca, Chilomwece ve Senacadır. Kuzeye gittikçe İngilizce bilen kişi sayısının arttığı ülkenin kırsal bölgelerinde Portekizce bilen kişi sayısı hayli azdır, hatta neredeyse hiç konuşulmamaktadır.