Şavşat

Şavşat Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Artvin’in bir ilçesi olan Şavşat’ta 17 binden fazla kişi yaşamaktadır. 1999 yılında İtalya’da kurulmuş olan belediyeler birliği Cittaslow kapsamına alınmış olan Şavşat, Türkiye’deki 10. sakin şehir olmuştur. İlçe, yeşil doğası ile ün salmıştır. Şavşat’a 1 belde ve 70 köy bağlıdır. Şavşat nüfusunun çoğunluğunu Ahıska kökenli Kıpçak Türkleri oluşturmaktadır. Nüfusun küçük bir bölümü de Gürcülerden meydana gelmektedir. İlçenin toprak şekilleri engebeli olduğundan tarım faaliyetleri yeterince gelişmiş değildir. Sanayi tesislerinin de bulunmaması sebebiyle ekonomik kalkınma için turizm sektörünün katkısını kazanma amaçlı çalışmalar yürütülmektedir.

 
MÖ 900 ile 650 yılları arasına gidildiğinde, Şavşat civarında Urartu ve Kimer kabilelerinin yaşadığı görülmektedir. Ardından sırasıyla Saka Türkleri, Romalılar ve Sasanilere ev sahipliği yapmış olan Şavşat bölgesi, 1479 yılında Osmanlı’ya katılmıştır. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon valiliği esnasında Rize Osmanlı’ya katılmış; Artvin, Ardanuç, Borçka çevreleri de bu harekete dâhil olmuştur. Sultan Selim’in Trabzon’dan ayrılması üzerine ise Ardanuç, Oltu, Tortum ve Artvin tekrardan Osmanlı topraklarından ayrılmıştır. İlçe, 1879 yılında resmen kesinleşen Osmanlı - Rus sınırı ile Artvin, Ardanuç ve Borçka ile birlikte anavatan topraklarından koparılmıştır. 1921 yılında imzalanan Gümrü Anlaşması ile birlikte ise Türkiye’nin doğu sınırı nihai şekline kavuşmuştur. Şavşat, 27 Şubat 1921’de Ardahan Sancağı’na bağlı olarak ilçe statüsü almış; aynı yılın 7 Temmuz gününde Artvin iline bağlanmıştır.
 
Dünyadan fışkıran doğal yaşamın bahşettiği güzelliklerin içinde bir yerleşim merkezi olan Şavşat, güler yüzlü ve misafirperver halkı ile de cezbedicidir. Muhteşem manzarayı kaydetmek ise Şavşat’ın doğal güzelliğini anılarda kalıcı kılmaktadır. Şavşat, gölleri, akarsuları, şelalesi, yüksek dağları ve mesireleri ile Türkiye’nin en güzel ilçelerinden biri olarak değerlendirilmektedir.

Şavşat Nerededir?

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuzeydoğusunda Karadeniz Bölgesi’nde bulunan Şavşat, Artvin iline bağlıdır. Şavşat, Türkiye’nin en kuzeydoğusundaki ilçelerden biridir. İlçe, doğuda Ardahan ili ve Hanak ilçesi, kuzeydoğuda Posof ilçesi, güney ve güneybatıda Ardanuç ilçesi, batıda Artvin merkez ve Borçka ilçesi, kuzeyde ise Gürcistan ile komşudur.

Şavşat’a Nasıl Gidilir?

Şavşat özel araçla gidilebileceği gibi şehirler arası otobüslerle de ulaşılabilmektedir. İlçeye en yakın havalimanları ise Kars (137 kilometre), Trabzon (305 kilometre) ve Erzurum’da (285 kilometre) yer almaktadır. Bu noktalardan Şavşat’a toplu taşıma ile ulaşmak mümkündür.

Şavşat’ta Gezilecek Yerler

Maden Köyü

Önceden Bazgiret olarak bilinen Maden köyü, deniz seviyesinden 1.900 metre yüksekte yer alan, Şavşat’a bağlı bir köydür. Köyün eski adı olan Bazgiret ismi, bir rivayete göre vadideki bitki örtüsünden gelmektedir. Diğer bir rivayete göre ise vadiye ilk yerleşen ailenin soyadının günümüzde "Çimen" anlamına gelen "Bezgi - yent" kelimesinden türemiş olduğdur. İlkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde gezmek için oldukça müsait olan köy, kamp yapmak için ideal şartlara sahiptir. Köyün gelenek ve görenekleri halen aktif bir şekilde yaşatılmaktadır. Ahşap mimarisi ile hoş bir görünüme sahip olan Maden Köyü'ne Artvin ve Şavşat otogarlarından hareket eden minibüsler ile ulaşmak mümkündür.

 
Arsiyan Yaylası 

Gölleri ve bitkisel çeşitliliği ile şifa ve güzellik dağıtırken, suyu ile de diğer yaylalardan farklıdır. Burada güzel kokulu sarı cennet çiçekleri ve çorbası yapılan pancardan burada bol bol yetişmektedir. Eski yerleşimleri ve efsane gölleri ile bilinen Arsiyan’ın Şavşat ile yol bağlantısı bulunmaktadır. Boğa Gölü, Kız Gölü, Yüzen Göl, Çimli Göl ve Kalp Gölü yaylada bulunan göllerden birkaçıdır. Şavşat’a 40 kilometre mesafede olan göllerin aşağısındaki köylere toplu ulaşım aracı olarak minibüsler ile ulaşım sağlamak mümkündür.

Sahara Karagöl Millî Parkı

Sahara Karagöl Milli Parkı, Türkiye'deki 40 Milli Park alanından biridir. Bölgede 2470 metre rakımı ile Çam Geçidi bulunmaktadır. Özgün ahşap mimarisi, kamp ve karavan ile konaklama olanaklarıyla ilgi gören Kocabey Kışlası, Şavşat’a 15 kilometre mesafededir. Kocabey, Sahara Karagöl Millî Parkı sınırları içinde yer almaktadır. Sahara Karagöl Millî Parkı içinde yer alan bir diğer nokta ise Şavşat’a 17 kilometre mesafedeki SaharaYaylası’dır. Sahara Yaylası, geniş otlaklara ve soğuk suya sahiptir. Artvin’in önemli yaylalarından biri olan Sahara’da, her yılın temmuz ayının 4. hafta sonunda Sahara Pancarcı Festivali düzenlenmektedir. Bölge oldukça bakir olup, doğada vahşi hayvan izlerine rastlamak mümkündür. 

Şavşat Karagöl

Şavşat ilçesine 25 km. uzaklıkta olan Karagöl, Sahara Karagöl Milli Parkı içindedir. Kamp ve karavan turizmi için en uygun yerlerden biridir. Göl kenarında 20 kişilik konaklama tesisi hizmet vermektedir. Karagöl, aynı zamanda kamp ve karavan turizmi sevenler için popüler bir noktadır. Karagölde kayık kiralayıp kürekli bir sandal gezintisine de çıkabilirsiniz.

Yavuzköy

Kartpostallık bir görsel şölene sahip olan Yavuzköy, Şavşat’a 4 kilometre mesafededir. Yeşil bir vadiye yayılmış olan Yavuzköy’ün manzarası, seyir terasından izlenebilmektedir. Köyün isminin ise Millî Mücadele esnasında gösterdiği cesaretten aldığı söylenmektedir. 

Şavşat Satlel Kalesi

Satlel Kalesi, Şavşat'ın girişine  yaklaşık 3,5 km  mesafede yer alır. kale,1987 yılında  taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiştir. Kale, Merkez Söğütlü Mahallesi’nde, Şavşat kent merkezine 4 km. uzaklıkta konumlanmıştır. Artvin-Ardahan karayolu güzergâhında, iki derenin birleştiği vadinin içerisinde bulunur. 10. yüzyılda Gürcü Bagratlı Krallığı tarafından yapıldığı anlaşılan kaledeki arkeolojik kazılar, 2017 yılında tamamlanmıştır. Surlarla çevrelenmiş iç kale, 950 m rakımda ve stratejik bir alanda bulunmaktadır. Kalenin tarihsel geçmişi Ortaçağ dönemine dayanmaktadır. 1572 tarihli II. Selime ait Osmanlı belgesine göre Kalenin esaslı onarım gördüğü anlaşılmıştır. XVIII. yüzyılın ortalarında ünlü gezgin Evliya Çelebi, Kaleden söz eder.

Şavşat Evi

Yaklaşık 200 yıllık tarihi olan Şavşat Evi, bölgeye özgü ahşap evlerin bir örneğidir. Şavşat Evi’nin beton olan alanları Köprülü Köyü'nden sökülen çimlerle yeşillendirilmiştir. Açık alanda oturmak isteyenler için 3 adet kamelya, çocukların oyun oynayabilmesi için çocuk oyun parkı bulunmaktadır. 

Çam Geçidi

Ardahan'ı Şavşat'a bağlayan 2 bin 470 rakımlı Çam Geçidi doğa sporları sevenlerin uğrak noktasıdır. Yalnızçam Dağları üzerindeki geçitten Artvin-Ardahan-Kars karayolu geçmektedir. 

Aşağıkoyunlu Köyü

19.yüzyılın başında 7 hane bulurken ilerleyen yıllarda çeşitli göçler alarak nüfusu artan köyün eski adı Aşahki Süles'tir. Nüfusu yaklaşık 250 kişi olan köyde iki adet göl bulunmaktadır. Balik gölü, zegnavur mevkiinde tamamen doğal sularla beslenen ve içerisinde hakiki kırmızı benekli alabaliğin olduğu bir göldür. Diğer göle ise Göl Ağzı denilmektedir. Bu göllerden biri oldukça nadir görülen yüzer bir adaya ev sahipliği yapar. Satavala isimli yaylaya gidiş yollu bir güzergaha sahiptir. Bu sebepten ismi "Kırk Dolambaç"'tır. Bunlara ek olarak köy sınırları içinde "Odalar" adı verilen manastır bulunmaktadır ve manastırın yanından yaklaşık 50 m yüksekliğinde  bir şelale akar. Köye ulaşım ise hergün Şavşat'tan yapılan minibüs seferleriyle sağlanır. Aşağıkoyunlu köyü sakinleri, konukseverlikleriyle öne çıkmaktadır

Tibeti Kilisesi 

Kilise, Şavşat İlçesi Cevizli Köyü'nde olup ilçe merkezine 14 km. uzaklıktadır. Kaynaklara göre 899-914 yılları arasında bölgeye hakim olan Bagratlı Prenslerinden Aşot Koukhi döneminde yaptırılmıştır. Yontma taştan yapılmış dört yüzeyden ibaret olan çatısının her yüzeyinde “Koç heykeli” bulunmaktadır. Ayrıca iç mekanda “Havari” figürleri mevcuttur. Düzgün taş işçiliği ve bitkisel plastik süslemeleri ile dikkat çekmektedir.

Şavşat Mutfağı

Şavşat Mutfağı'nın yöresel tatlısı Zülbiyet; Ardahan, Kars, Artvin yörelerinde bilinen bal ya da pekmez üzerine eritilmiş tereyağı dökülmesiyle vücut bulan bir tatlıdır. Kızdırılmış tere yağına bal, pekmez veya şeker ağdası ilave edilerek sıcak olarak tüketilir. Zülbiyet yörede oldukça fazla rağbet görür. Hatta yöredeki insanlar çok yediklerinde "zülbiyet olsa yemem" derler. Bir başka Şavşat lezzeti ise Peynir Borani'dir. Mısır unu ile pileki veya kuzine sobada pişirilen Cadi de hemen her öğünde sofraların baştacıdır. Kete, fırın, kuzine sobası ve ya tandırda arasına ceviz ve un katılarak pişirilen ekmek çeşididir. Şavşat'ın diğer sevilen lezzetleri arasında kaymaklı gevrek, saç kavurma, tereyağlı fırın patates bulunmaktadır.