1948 yılında Birleşmiş Milletlerin kararıyla Filistin topraklarında kurulan İsrail’in, kuruluşundan bu yana Orta Doğu’da yarattığı ve sebep olduğu sorunlar günümüzde de devam etmektedir. Kuruluşundan hemen sonra, kendisine verilen topraklarla yetinmeyen İsrail, bazı önemli Arap noktalarını ele geçirmiş ve birçok Arap köyüne baskınlar düzenlemişti. İsrail’in, ABD ve SSCB tarafından hemen tanınması üzerine, zaten tepkili olan Arap Ülkeleri (Ürdün, Mısır, Suriye, Lübnan, Irak) Filistin’in güneyi ve doğu kesimlerindeki toprakları işgal ederek İsrail’le savaşa girdiler. 1949’da sona eren bu savaştan sonra Arap ülkeleri ile İsrail arasında üç savaş daha gerçekleşti. (1956, 1967, 1973). Bütün bu savaşların sonunda İsrail, Doğu Kudüs, Batı Şeria, Sina Çölü ve Golan Tepeleri gibi bölgeleri de alarak topraklarını 18.000 km² daha genişletti. Başta Lübnan olmak üzere diğer Arap ülkelerine göç etmek zorunda kalan Filistinliler, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün önderliğinde İsrail’e karşı yıllarca savaştılar. 1996 yılında İsrail’in ABD ve BM gözetiminde Filistinlilere kısmi özerklik tanınmasını kabul etmesiyle, Orta Doğu sorunu farklı bir döneme girdi. Ancak yılların birikimi ve kiniyle oluşan sorunlar tam anlamıyla çözülemedi.
Fotoğraf | Kudüs Tapınağı’ndan bir görüntü
EKONOMİ
İsrail ekonomisi büyük oranda hizmet ve sanayi sektörlerine dayanmaktadır. İsrail dünyanın başlıca potas üreticilerindendir. Oldukça çeşitlenen sanayi dalları hammadde ve yan mamullerin işlenmesi ağırlıklıdır. Gıda, dokuma, kimya ve metalürji sektörleri toplam sanayi içinde en büyük paya sahiptir. İsrail ayrıca elmas işleme konusunda dünyada sayılı ülkeler arasında yer alır.
Fotoğraf | İsrail’in para birimi “Şekel”
Elektrik ihtiyacının büyük kısmını termik santrallardan karşılayan İsrail’de, bir tane de nükleer enerji santrali vardır. Sağlam ve yaygın bir sulama sistemi sayesinde İsrail, topraklarının yaklaşık beşte birini tarıma elverişli hale getirmiştir. İsrail dünyanın en büyük portakal ve greyfurt üreticilerinden biridir. Ülkede ayrıca domates, buğday, patates, elma, üzüm, yerfıstığı, şeker pancarı ve pamuk yetiştirilmektedir. Her yıl bir milyonu aşan turist sayısıyla turizm de, İsrail ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.
KUDÜS
Fotoğraf | Kudüs şehri
Fırtınalı bir tarihi olan Kudüs; Yahudiler, Müslümanlar ve Hıristiyanlar tarafından kutsal kabul edilir. Hz. Davud, Kudüs’ü Yahuda Krallığı’nın başkenti yapmış ve oğlu Hz. Süleyman, MÖ 957’de Kudüs tapınağını kurmuştur. Kudüs’ün güneydoğusunda yer alan Tapınak Dağı’ndaki Mescid-i Aksa’nın, Hz. Muhammet’in miraç gecesi göğe çıktığı yer olduğuna inanılır ve Müslümanlarca kutsaldır. Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten sonra gömüldüğüne inanılan yere yapılan Kutsal Kabir Kilisesi de Hıristiyanlar için kutsal sayılmaktadır. Böylesine tarihsel bir öneme sahip Kudüs’ü İsrail’in başkent ilan etmesine rağmen, başta Arap devletleri olmak üzere dünyada pek çok devlet bunu tanımamıştır. Bugün dünyanın her yerinden bu kutsal toprakları görmek ve hac amacıyla birçok insan Kudüs’ü ziyaret etmektedir.
SİYONİZM
Theodor Herzl
Siyonizm, Yahudilerin eski anayurdu Filistin’de bir Yahudi devletinin kurulmasını amaçlayan milliyetçi bir harekettir. 19. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’da doğan Siyonizm, Avusturyalı gazeteci Theodor Herlz’in girişimiyle 1897’de Basel’de toplanan kongrede alınan “Filistin’de Yahudilere bir yurt” kararıyla siyasi bir hareket niteliği kazandı. Bugün dünyanın her yerindeki Yahudilerin İsrail’e yerleşme hakkı vardır ve özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra bir milyondan fazla Yahudi, İsrail topraklarına yerleşmiştir.
AĞLAMA DUVARI
Fotoğraf | Ağlama Duvarı’nda dua eden bir Yahudi
Kudüs’ün eski bölümünde bulunan bu duvar Yahudilerce kutsal sayılmakla, dua ve hac yeri olarak kullanılmaktadır. Duvar, Yahudilerce kutsal sayılan ve MS 70’te Romalılar tarafından yıkılan ikinci tapınağın sağlam kalan tek bölümüdür. Yahudiler bu yeri ziyaret ettiklerinde, kutsal tapınağın yıkılmasına ağlar ve yeniden kurulması için dua ederler. Bu ibadete tanık olan Avrupalı gezginler duvara bu adı vermişlerdir.
