Kendinizi gerçekten periler diyarında hissedeceğiniz, gün doğumu ve gün batımındaki yansımalarla bir masalın içindeymiş hissi veren doğal yapıların belki de en görkemlisidir peri bacaları. Uzun ince kuleleri andıran, her ne kadar masallardan çıkmış havası olsa da gotik bir yapısı olan peribacaları aslında en basit tabiriyle doğal etmenlerden dolayı aşınıp şekillenen kayalardır.
PERİBACALARI NEDİR? NASIL OLUŞUR?
En güzel örneklerine ülkemizde rastlanan peribacalarının oluşumu, vadi yamaçlarından inen sel sularının ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasına dayanır. Yağmur sularının yüzey akışı da önemli bir etkendir, etkili ve güçlü bir yüzey akıntısı tüflere etki edebilir, bunda ise en önemli etkenlerden biri bitki örtüsünün azlığıdır. Tüflerin geçirimsiz yapıda olması da aşınmayı kolaylaştırır. Gövde tüf, tüffit ve volkan külünden oluşmuş kayaçtan, şapka kısmı lahar ve ignimbirit gibi aşınması daha zor, sert kayaçlardan oluşur. Peribacalarının ömrünü şapkadaki kayanın direnci belirler. Çapları 1 ila 15 m arasında değişip, daha büyük veya daha küçük çaplı olanlar peribacası olarak kabul edilmez. Peribacalarının konili, sütunlu, şapkalı, sivri kayalı ve mantar şeklinde farklı biçimleri vardır.
PERİBACALARI NERELERDE BULUNUR?
Dünyada az sayıda bulunup farklı yerlerde görünse de en güzel örnekleri Kapadokya’da bulunan peribacalarının en yoğun olduğu bölge Avanos-Uçhisar-Ürgüp arasında kalan vadilerdir. Uçhisar, Çavuşin, Güllüdere, Meskendir, Göreme, Pancarlı, Kızılçukur ve Ortahisar vadilerinde ise lav tabakalarının ısı farkı sonucu oluşan renk armonileri görülür. Kapadokya dışında Van, Kula, Konya, Narman ve Afyon’da da peri bacalarına rastlanır. Özellikle Ürgüp’teki peribacalarına oldukça benzerlik gösteren Konya’daki peribacaları, Cihanbeyli ilçesinde bir vadinin zamanla erozyon etkisi, rüzgar ve yağmurun da aşındırmasıyla ortaya çıkmıştır. Afyon’un Bolvadin ilçesine bağlı Özburun kasabasının Minareli Deresi’nde olan peribacaları, içlerinden farklı olarak en dikkat çekenidir. Oluşum yönünden Kapadokyaya benzerlik gösteren Van’daki peribacaları ise volkanik Yiğit Dağı’nın püskürttüğü kayaçların aşınmasıyla oluşmuştur. Türkiye dışında ise; Avrupa’nın Alp bölgesinde, Fransa’nın Savoy bölgesinde, Kuzey Amerika’nın New Mexico eyaletinde de peribacalarına rastlanır.
PERİBACALARINDA KONAKLAMA
Peribacalarının büyüsüne kapılıp “keşke burda kalabilsem” derseniz, çoğu otel size benzer bir deneyim yaşatabilir. Kapadokya’nın genelinde mağara butik oteller mevcut. Önceden rezervasyon yaptırmanız halinde oldukça uygun fiyata konaklayabileceğiniz bu otellerde balon manzarası eşliğinde kahvaltınızı yapabilir, balkondan gün batımını seyredebilir ve otantik konaklama alanlarında huzurlu bir uyku çekebilirsiniz. Genellikle çoğu mağara otelde balayı süitlerinde özel havuz, jakuzi ve teras bulunduğunu da belirtelim.
PERİBACALARI EFSANESİ
Peribacaları hakkında birçok efsane olsa da, en bilinenini sizler için yazdık. Bir zamanlar yer ile gök arasındaki topraklarda korkunç devler yaşarmış. Kızdıkları anda dağların doruklarından insanlara ateş dalgaları atarlarmış. İnsanlar devlerden kendilerine zarar gelmesin diye ülkenin yüksek dağlarına çıkıp dua ederlermiş. Bir gün periler ülkesinin padişahının yolu bu topraklara düşmüş ve insanların çaresizliklerini görünce onlara yardım etmek istemiş. Perilerini çağırıp dağlardaki ateşi söndürmelerini istemiş. Periler karlı dağlardan kar alıp ateşe atmaya başlamışlar. Günlerce ateşi kara boğup söndürmeyi başarmışlar. İnsanlar perilerin zaferini şenliklerle kutlamış ve o günden sonra insanlar ve periler arasında bir dostluk başlamış. İnsanlar kayaları oyup içlerinde yaşarken, periler de sivri kayaların üstündeki minik odalarda yaşamılar. Bir zaman sonra periler ve insanlar arasındaki dostluk bozulmuş. İnsanlar kayalara saldırıp perileri yok etmek iştemiş. Düşmanlığın ilerlemesini istemeyen periler de bir anda güvercinlere dönüşerek odalarından gökyüzüne havalanmışlar.
