Sarıkamış’ta Gezilecek Yerler

Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı içinde yer alan Sarıkamış Kayak Merkezi, havaalanına sadece yarım saat mesafede olduğu için, sadece ulaşım bakımından dahi Türkiye’nin diğer kayak merkezlerine oranla neden daha avantajlı olduğunu görmemizi sağlyor. Ancak Sarıkamış Kayak Merkezi’nin avantajları sadece ulaşım kolaylığı ve 2 tanesi belediyeye ait, pek çok konaklama imkanının kayak merkezine yakın olması ve kayak malzemesi kiralamak için ve geçiş kartı için satış bürolarının erişilebilir olmasıyla sınırlı değil.

Sarıkamış Kayak Merkezi’ni önemli yapan en büyük etken kar. Sarıkamış diğer Kayak Merkezlerine oranla, kar yağışını bütün sene boyunca en yoğun ve en uzun alan merkez olması nedeniyle kayak sezonunun en uzun sürdüğü Merkez. Kimi yıllar kayak sezonu Mart ayının sonuna kadar devam ediyor.

En sert döneminde kar kalınlığı 1.5 metreyi bulmaktadır. Sarıkamış Kayak Merkezi Sarıçamlar arasında 12 kilometreyi bulan 5 etaplı pistiyle dünyanın önemli kayak merkezlerinden biri. Sarıçamlar 2100-2700 rakımda yetişen tek çam türü ve bu Sarıkamış’ı Sarıçamlarla kaplı bir kayak pistine sahip Dünyadaki tek kayak merkezi yapıyor. Sarıçamların özelliği kurak havada yetişmesidir. Bu da nem oranının ‘sıfır’ olması anlamına geliyor. Yere kristal düşen o tanecikler de diğer kayak bölgelerindeki gibi birbirine yapışmıyor. Nem olmadığı için kuru kalıyor. Sarıkamış bu nedenle sakatlık oranının en düşük olduğu kayak merkezi çünkü yağan kar kristal olarak kalıyor ve buzlanmıyor. Sarıkamış Kayak Merkezi Alplerden sonra “Kristal Kar”a sahip tek kayak merkezidir.

1896 yılında II. Çar Nikola tarafından, eşi Çariçe Katherina için yaptırıldığına inanılan köşktür. Ancak burada bir hata olduğu da düşünülmektedir. Halk kendi arasında buraya Katherina Köşkü dese de Köşkün aslında 2. Çar Nikola’nın oğlu Aleksi için bir rehabilitasyon merkezi ve aynı zamanda kışları ve yazları kullanılan bir av köşkü olarak, yöre halkına yaptırdığı bilinmektedir. Av köşkü değerli misafirlerin ağırlandığı yerdir. Asıl köşk ise çeşitli zamanlarda hastane ve saray olarak kullanılmıştır.

Sarıkamış ormanları içinde, yaklaşık 6 bin 500 metrekarelik arazi üzerinde kurulu, 28 odalı av köşkü ve yanındaki ahşap bina, 19. yüzyıl Baltık mimarisi izlerini taşımaktadır. Temel duvarları taştan, cephe duvarları ahşaptan inşa edilmiş ana binanın sağında ve solunda, cephe duvarları tamamen simetrik çam ağaçlarından birbirine geçmeli ağaçtan oluşan bir bölüm bulunmaktadır. Köşkün yanı sıra tümüyle ahşaptan inşa edilmiş yan binası, inşasında hiç çivi kullanılmamasıyla da dikkat çekmektedir. Beton kolanlar sayesinde ayakta duran yapının ısıtması bu kolonlar içerisinden sağlanan ısı ile sağlanmaktadır. Bu ısıtma sistemine "peç" adı verilir. Peçlerin içerisinde yakılan kömürlerin çıkardığı sıcaklık iç mekân duvarlarından geçirilen borularla yapıların tümünü ısıtmıştır.

Katherina Köşkü, Cumhuriyet’in ilanından 1994 yılına kadar askeri amaçlı olarak Sarıkamış Tugay Komutanlığı denetiminde kalmıştı. Köşk daha sonra Hazineye devredilerek Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisli alan olarak planlanmıştı. Köşk ve arazisi içinde yer alan tarihi ahşap binanın restorasyonu ve 50 yataklı otel haline getirilmesi için Antalya merkezli bir firmanın Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yaptığı tahsis başvurusuna ön izin belgesi verilmiştir.

II. Çar Nikola tarafından yaptırılan, 19. Yüzyıl Baltık mimarisi izleri taşıyan, Rus hâkimiyetindeki Kars’ın en özel ve iyi durumdaki yapısı önümüzdeki günlerde otele dönüşmeyi beklemektedir.

Zivin Kalesi, Sarıkamış’a bağlı eski adıyla Zivin şimdiki adıyla Süngütaşı Köyü’nde bulunmaktadır. Zivin, Kars ilinin Sarıkamış ilçesine bağlı Sarıkamış'a 39 kilometre uzaklıkta, 65 hanelik bir köydür. Kalenin ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber, kale çevresinde Urartulara ait seramik parçalar bulunmuştur. Buna dayanarak kalenin Urartu döneminde kurulup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de kullanıldığı sanılmaktadır. Günümüze, 93 Harbi’nin de etkisiyle son derece harap bir durumda gelmiş olan kalenin sur duvarları büyük ölçüde yıkılmıştır. Kaba moloz taştan yapılan kalede yer yer arazideki kayalardan da yararlanılmıştır. Kale çevresinde Urartulara ait olduğu düşünülen seramik parçaları bulunmuştur. Kalenin köye bakan yüzünden tarafa kaleden Zivin Çayı’na kadar bir yer altı tünelinin olduğu ancak günümüzde kapanmış olduğu için kullanılamaz hale geldiği bilinmektedir.

Köyün bulunduğu bölge 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında önemli bir çatışma olan Zivin Çatışmasına sahne olmuştur. 93 Harbi’nde Osmanlı Ordusu başkente yakın Balkan cephesindeki büyük Rus taaruzları nedeniyle zor durumda olduğundan Kafkas cephesinde Osmanlı askerlerin takviye alması çok zor olup, Osmanlılar bölgedeki yerel halk ve Türk ve Kürt aşiret reislerinin verdiği milisler ve eldeki düzenli kuvvetlerle savunma yapmak zorundaydı. Rus Ordusunun başında Yerevan (Erivan)'daki kuvvetlerinin komutanı Arshak Ter-Gukasov vardı. Ancak bölgenin coğrafi yapısının Rus ordusunun aleyhine olmasıyla da birlikte, Türk Ordusu muharebede Rusları bozguna uğratmıştır, bu bozgunun ardından Osmanlılarca sıkışan Tergukasov ve onunla birleşemeyen diğer Rus Ordusu da geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu bozgun Rusların moralini bozmuş olsa da Tergukasov ve Melikov yönetimindeki Rus ordusu başarılı bir çekilme gerçekleştirmişler ve bu çekilme sonrasında Ruslar takviye güç alarak tekrar saldırıya geçmişlerdir ve Sarıkamış da dâhil olmak üzere Doğu Anadolu’nun bir kısmında 40 yıla yakın hâkimiyet sürdürmüşlerdir.

Sarıkamış Kültür Evi, aslında 9 yıldır hizmet vermekte olan bir restorandır. Burada geleneksel Kars yemeklerini tatmanın yanısıra restoranın kurucusu ve aslen ressam olan Rasim Kaya'nın koleksiyonlarını da görebilirsiniz. ​Rasim Kaya; çevre il, ilçe ve köylerden topladığı 100, 150 yıllık madeni paralar, şamdanlar, kılıçlar, silahlar, bakırdan yapılmış kazanlar, tavalar, eski radyo ve plaklar, tepsiler, gaz lambaları ve tarım aletleri gibi birçok objeyi burada sergiliyor. Kültür Evi, bölgede Osmanlı Rus savaşında kullanılan silahlardan asırlar önce kullanılan tarım aletlerine kadar bir çok materyali bir araya getirmiştir. Ayrıca Sarıkamış Kültür Evi’ne gelen konuklara yöresel yemekler sunarak hizmet veriyor. ​Sarıkamış Kültür Evi 2017 yılında yeni binasına taşınarak Sarıkamış’ın tarihini, kültürünü, yöresel lezzetlerini yerli ve yabancı turistlere en iyi şekilde sunmayı amaçlamıştır.

Şehrin önemli sembollerinden olan Kars Kalesi 1153 yılında Selçuklulara bağlı bir boyun beyi tarafından tepeye konumlandırılmış şekilde Lala Kara Mustafa Paşa tarafından inşa ettirilmiş bir kaledir. Savaşlar sonucunda zarar görmüş kalenin doğu ve batı yönündeki uzunluğu 250 metreyken kuzey ve güney hattı 90 metredir ve üç büyük kapısı bulunmaktadır. Kale içerisinde 12. yy'dan kalma bir türbe, askerî koğuşlar, cephanelikler ve bir mescit bulunmaktadır.

Günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın idare ettiği Kars Kalesi'nde 2005 yılında 25 bin kişinin katılımı ile Sezen Aksu konseri gerçekleştirilmiştir. 2011'de ise ramazan ayında ilk defa sema gösterisi yapılmıştır. 

İç kalenin doğu batı yönünde 250 metre genişliğinde olduğu kale, kuzey- güney yönünde ise 90 metredir. Kale'nin dış surları 5 katman şekilde inşa edilmiş ve önüne derin siperler açılmıştır. Kale'nin dört kapısı mevcuttur. Batıda "Su Kapısı" ve "Çeribaşı Kapısı", doğuda "Behram Kapısı", güneyde " Orta Kapı" yer alır. Kuzeydeki ana kapısı kalenin önünde geniş bir boşluğa açılır. Kale çevresi 3.500 metre olup 22 gözlem kulesi tarafından desteklenmekteydi. Ancak günümüze kadar 7'si sağlam kalmıştır. Bu gözetleme kulesine merdivenlerden veya taş döşeli yol boyunca erişilebilir. Kale içinde ayrıca, 1990'da yeniden inşa edilen bir cami de bulunmaktadır.