Karabük'ün ilçesi olan Safranbolu adını safran bitkisinden almış. Safran bitkisi, gıda ilaç ve kozmetik sanayinde kullanılıyor.
Safranbolu, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. İstanbul-Safranbolu arası 430 km ve Ankara-Safranbolu arası 230 km’dir.
Safranbolu gezimizi organize eden; Safranbolu Belediyesi, Safranbolu Belediye Başkanı Sn. Dr. Necdet Aksoy ve Gezimanya ekibine çok teşekkür ederiz.
Safranbolu'da Gezilecek Yerler
Tarihi Safranbolu Evleri ve Özellikleri
Safranbolu deyince insanların ilk aklına gelen Tarihi Safranbolu Evleri oluyor. Safranbolu Bölgesi, 1975 yılında kentsel sit alanı ilan edilmiş. Safranbolu, evleri ve tarihi dokusuyla 1994 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiş. Masalsı güzellikteki Safranbolu Evleri’nden yaklaşık 2000 tane bulunuyor. Safranbolu Evleri’nin 1000 tanesi koruma altına alınmış durumda.
Safranbolu Evleri'nde Osmanlı Mimarisi ve Türk Mimarisinin çok güzel bir sentezini görebilirsiniz. Genellikle 3 katlı olan evler, oldukça kalabalık ve geniş aileleri rahatlıkla barındırabilecek şekilde tasarlanmış. Evlerin giriş bölümü, hayvan barınağı ve kiler, 2. ve 3. katlar mutfak ve ailenin bir arada zaman geçirdiği alanlar olarak kullanılırmış.
Safranbolu Evleri, birbirinin manzarasını ve güneşini engellemeyecek şekilde yapılmış.
Safranbolu Kaymakamlar Evi
Müzekent Safranbolu’da mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerden biri, Safranbolu Kaymakamlar Evi.
Safranbolu’nun tarihi yapılarından biri olan Safranbolu Kaymakamlar Evi’nde geçmiş dönemlerdeki yaşantı, hareketli mankenlerle canlandırılmış.
Evin odalarını gezerken, çocuğunu uyutan bir geline, kına gecesi kutlayan veya mutfakta hamur açan kadınlara rastlayabilirsiniz.
Evin genç kızları ve eve gelen misafir erkekler birbiriyle karşılaşmasın diye, evin mutfağına yapılan döner servis dolabı da oldukça ilginç. Yemekler mutfak tarafından konuluyor, dolap döndürülünce diğer taraftan alınabiliyor. Boş tabaklar da aynı şekilde mutfağa iletiliyor.
Safranbolu Kaymakamlar Evi’nde her oda bağımsız birer yaşam alanı olarak düşünülmüş. Odaların içinde bulunan gömme dolaplarda banyo yapılabiliyormuş. Bu nedenle dolaplara su giderleri yapılmış.
Safranbolu Kent Tarih Müzesi
Müzekent Safranbolu’nun tarihi ve kültürünü tanıtmak amacıyla kurulan Safranbolu Kent Tarihi Müzesi’nin bulunduğu bina eskiden Safranbolu Hükümet Konağı olarak kullanılıyormuş. Konak, 1904-1906 yılları arasında inşa edilmiş. 2007 yılında müze haline getirilmiş.
Müzenin zemin katı Esnaf ve Sanatkârlar Çarşısı olarak düzenlenmiş. Burada eczane, terzi, baharatçı gibi bir çok temsili dükkân sergileniyor.
Müzenin ikinci katında, Safranbolu geleneksel kıyafetleri ve eşyaları sergileniyor.
Safranbolu Kent Tarihi Müzesi’nin arka tarafında Safranbolu Saat Kulesi bulunuyor. Müze biraz yüksekte bulunduğundan bahçesinden Safranbolu Evleri’nin fotoğraflarını çekebilirsiniz.
Safranbolu Saat Kulesi
Safranbolu Saat Kulesi, 18. yüzyılda Sadrazam İzzet Paşa tarafından yaptırılmış. Safranbolulu olan Sadrazam İzzet Paşa, III. Selim’in sadrazamlarından biriymiş.
İzzet Paşa, Sadrazam olmadan önce Safranbolu halkına, eğer Sadrazam olursa herkesin evine ve işyerine saat hediye edeceğini söylemiş. Safranbolu halkı buna çok sevinmiş.
İzzet Paşa, sadrazam olduktan sonra, şehrin en görünen yerlerinden biri olan bu tepeye önce kuleyi yaptırmış. İçindeki saati ise İngiltere’den gemiyle getirtmiş. Safranbolu Halkı, ilk defa saat kulesinin sesini duyunca çok şaşırmış. Saat kulesinin sesi hem evlerinden, hem de işyerlerinden duyulabiliyormuş. Her eve ve işyerine ayrı saat beklentisini tam olarak karşılamasa da sonuçta pratik bir çözüm olarak tarihe geçmiş.
Safranbolu Demirciler ve Bakırcılar Çarşısı
Safranbolu Demirciler Çarşısı, Safranbolu'nun en otantik meydanında bulunuyor. Demirciler çarşısından hediyelik eşya alışverişinizi yapabilirsiniz.
Safranbolu Demirciler Çarşısı, 18. yüzyıldan bugüne kadar bozulmadan gelmiş. Sıcak ve soğuk demircilik işleri yapılan çarşıda, bakırcı ve kalaycılar da çalışıyor. Eviniz veya yazlığınız için dekoratif amaçlı kullanabileceğiniz bir çok şeyi bir arada bulabilirsiniz.
"Komşu komşunun külüne muhtaçtır" sözü buradan çıkmış. Safranbolu'da bakırcı ustaları ocakta biriken küllerini atmayıp, kullanmaları için kalaycı ustalarına verirlermiş. Ustalar bakır kapları, kalay ile kaplamadan önce temizlemek için bu külleri kullanırlarmış.
Safranbolu İzzet Mehmet Paşa Camii
Safranbolu'nun en güzel camilerinden biri olan İzzet Mehmet Paşa Camii 18. yüzyılda yapılmış. 1796 yılında ibadete açılan camii özellikle zarif minaresi ile dikkat çekiyor.
Safranbolu Köprülü Mehmet Paşa Camii
Safranbolu Köprülü Mehmet Paşa Camii, 1661 yılında inşa edilmiş. Harika bir taş işçiliği örneği olan cami, Safranbolu gezilecek yerler listesinde mutlaka bulunması gereken yerlerden biri. Kubbesi miğfer şeklinde yapılan caminin, özellikle ulu çınarlar altındaki avlusu çok güzel.
Safranbolu Kazdağlıoğlu Camii
1779 yılında yapılan cami, Safranbolu çarşısının içinde bulunuyor.
Safranbolu Arasta Sokağı ve Safranbolu Yemeniciler Çarşısı
Safranbolu Arasta Sokağı'nda bulunan Safranbolu Yemeniciler Çarşısı, bölgenin en tarihi ve gezilecek yerlerinden biri.
Birbirine bitişik ahşap dükkânlardan oluşan çarşıda tam 48 dükkân bulunuyor. Eskiden Osmanlı Dönemi’nde aynı iş grubunda çalışınlar için çarşılar yapılırmış. Yorgancılar, yastıkçılar, tenekeciler gibi…
Safranbolu Yemeniciler Çarşısı da tarihi dokusuyla Safranbolu’nun en nostaljik ve gezilmeye değer yerleri arasında yer alıyor.
Safranbolu’da mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri; Yemeniciler Çarşısı’nda bulunan Arasta Kahvesi.
Arasta Kahvesi’nde özellikle közde kahve içmenizi tavsiye ederiz. Közde kahve, Safranbolu lokumu, Osmanlı şerbeti ve damla sakızı ile birlikte sunuluyor. Arasta Kahvesi’nde hafta sonları canlı müzik de yapılıyor.
Safranbolu Yemeniciler Çarşısı’nda diğer şirin ve renkli dükkânlardan birinde el yapımı sabunlar dikkatimizi çekiyor. Safranbolu’da rengârenk ve mis kokulu sabunlarla güzel bir hamam keyfi de yapabilirsiniz.
Osmanlı Devri’nde ayakkabıya; çarık, pabuç ya da yemeni denilirmiş.
Safranbolu Yemeniciler Çarşısı’nda gezerken öğrendiğimiz ilginç bir bilgi de “Pabucunu Dama Atmak” deyiminin nereden çıktığı ile ilgili; bu çarşılarda, uygunsuz, kalitesiz, kötü işçilikle üretilen malların önüne geçmek için bir heyet bulunurmuş.
Bu topluluk, aynı şimdiki Tüketici Hakları Derneği gibi çalışırmış. Genelde, en çok şikâyet yaşanan malların başında da ayakkabı yani pabuç gelirmiş. Örneğin bir ayakkabı aldınız ve kısa sürede giyilemez duruma geldi. Bu konu, o heyetin başında bulunan kişiye şikâyet edilirmiş. Kullanım hatası mı yoksa üretim hatası mı olduğu, bilirkişilerden oluşan heyet ile birlikte değerlendirilmiş. Eğer malzemeden çalma ya da kötü işçilikten kaynaklanan bir üretim hatası ise pabuç o dükkânın damına atılırmış. Bunu gören halk da bir daha oradan alışveriş yapmazmış. Yani o kişinin pabucu dama atılmış ve değeri düşmüş olurmuş.
Çarşıda turistlere yönelik hediyelik eşyalar satan birçok dükkân da bulunuyor.
Safranbolu Cinci Han ve Cinci Hamam
Safranbolu’nun en büyük yapılarından biri olan Safranbolu Cinci Han (www.cincihan.com) günümüzde otel olarak kullanılıyor.
Cinci Hoca olarak bilinen Karabaşzade Hüseyin Efendi 17. yüzyılda yaşamış. Cinleri olduğunu söyleyen hoca, bu cinlerle ruhsal ve bedensel tedavi yaptığını, kaybolan eşyaları bulduğunu ve daha birçok şeyi yapabildiğini iddia edermiş. Cinci Hoca bu şekilde büyük bir ün kazanmış, hatta şöhreti o kadar yayılmış ki ruhsal sıkıntılar yaşayan, Padişah I. İbrahim’i tedavi etmesi için Valide Kösem Sultan tarafından saraya davet edilmiş (Deli İbrahim olarak da bilinir). Padişah I. İbrahim’i iyileştiren Cinci Hoca’nın ünü daha da artmış. Saraydan yüklü miktarda hediyeler alan Cinci Hoca, memleketi olan Safranbolu’ya Cinci Han’ı, Cinci Hamam’ı ve arasında kalan bölgeye de çeşitli dükkânlar yaptırmış.
Geçtiğimiz yıllarda çok başarılı bir şekilde restore edilen Cinci Han günümüzde otel olarak kullanılıyor. Han olarak hizmet verdiği dönemde, ahır olarak kullanılan alt kat ise restoran olarak dekore edilmiş.
Zamanınız olursa Safranbolu Cinci Hamam’ın tarihi dokusunda hamam keyfi de yapabilirsiniz.
Safranbolu Hıdırlık Tepesi
Türkler, Safranbolu'ya ilk geldiklerinde şehri almak için burada toplanmışlar. Şehir ele geçirildikten sonra kurak mevsimlerde yağmur duası, bu tepede yapılırmış. Bugün de baharın gelişini müjdeleyen Hıdırellez şenlikleri burada yapılıyor. 370 metre yüksekliğindeki tepeden, muhteşem Safranbolu manzarasını seyredebilirsiniz. Safranbolu Hıdırlık Tepesi'ne geldiğinizde şehrin manzarası eşliğinde poz veren gelin ve damatlara da rastlayabilirsiniz.
Safranbolu Kaçak Camii
Safranbolu Kaçak Camii, 1880 yılında inşa edilmiş. Caminin en ilginç özelliği ise altından dere akması.
Safranbolu Çevresinde Görülmeye değer yerler
Safranbolu Kristal Cam Teras
Safranbolu Tokatlı Kanyonu'nun muhteşem manzarasını seyredebileceğiniz, Safranbolu Kristal Cam Teras'ın bir kafesi de bulunuyor. Burada sabah kahvaltısı yapmanın keyfine doyum olmuyor.
Safranbolu Kristal Cam Teras, Tokatlı Kanyonu'nun 80 metre üstüne yapılmış. 3 cm kalınlığında camdan imal edilen Safranbolu Kristal Cam Terasa bir seferde 30 kişi alınıyor.
Safranbolu İncekaya Su Kemeri
Safranbolu İncekaya Su Kemeri, Safranbolulu İzzet Mehmet Paşa tarafından yaptırılmış. Safranbolu merkezden yaklaşık 7,5 km uzaklıkta bulunan su kemerinin çevresinde müthiş bir manzara bulunuyor. Özellikle fotoğraf meraklılarının uğraması gereken yerlerden biri.
Safranbolu ilçesi, su kaynakları bakımından oldukça zengin. Safranbolu'da gezerken yüzlerce tarihi çeşme görebiliyorsunuz. Tarihi Safranbolu Evleri’nin bahçelerinde havuzlar yapılmış, hatta evlerin salonlarında bile küçük süs havuzları bulunuyor. Ahşap evlerde çıkabilecek yangınlara karşı önlem olarak da bu havuzlar kullanılıyormuş.
Sadrazam İzzet Mehmet Paşa tarafından yaptırılan İncekaya Su Kemeri 116 metre uzunluğunda ve 6 kemerli olarak yapılmış. İncekaya bölgesinden, Safranbolu merkezine su aktarımı amacıyla yıllarca kullanılmış.
Safranbolu'dan Halk Otobüsleri ile İncekaya Köyü'ne ulaşarak, buradan yaklaşık 15 dakika yürüyerek, İncekaya Su Kemeri’ne ulaşabilirsiniz.
Safranbolu Tokatlı Kanyonu
Safranbolu tam bir kanyonlar şehri. Doğayla baş başa zaman geçirmek, muhteşem güzellikteki, şelaleler ve yeşilin her tonunun bulunduğu bitki örtüsü arasında yürüyüş yapmak isterseniz, Safranbolu Tokatlı Kanyonu'na uğramanız gerekiyor. İncekaya Su Kemeri'nin hemen yanından inilebilen kanyonda rahat yürünebilmesi için, ahşap yollar yapılmış.
Bulak Mencilis Mağarası
Safranbolu gezinizde Türkiye'nin 4. büyük mağarası olan Bulak Mencilis Mağarası'na uğramak isterseniz, yaklaşık yarım gününüzü buna ayırmanız gerekebilir. Safranbolu Çarşısı'ndan yaklaşık 8,5 km uzaklıkta olan Bulak Mencilis Mağarası'nın toplam uzunluğu 6000 m. Ancak bunun 400 metrelik bölümü ziyarete açık. Oldukça iyi aydınlatılmış ve yürüme yolları olan, Bulak Mencilis Mağarası'nın içi yaz kış 15° C derece. Bulak Mencilis Mağarası yaklaşık 3.000.000 yaşında ve içinde çok ilginç sarkıtlar ve dikitler bulunuyor.
Safranbolu Yörük Köyü
Leyla Gencer ve Cemil İpekçi'nin akrabalarının olduğu yörük köyünde Leyla Gencer'in bir evi varmış. Safranbolu Yörük Köyü'nde yüzlerce Safranbolu Konağı bulunuyor.
Safranbolu Yörük Köyü, Safranbolu'dan yaklaşık 11 km uzaklıkta. Gerçek bir Türk ve Türkmen köyü olan Safranbolu Yörük Köyü, Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınmış. Safranbolu'nun küçük bir maketi gibi olan, bu müze köyün 650 yıllık bir tarihi var. Burada evler, bitişik nizamda ve Klasik Osmanlı Dönemi tarzında yapılmış. Yörük Köyü'nün taş sokaklarında gezerken tarihe tanıklık ediyorsunuz.
Sipahioğlu Konağı, Yörük Köyü'nün en tarihi konaklarından biri. Yüzlerce yıllık konakta, el işçiliği ile yapılan tavan ve duvar süslemeleri görülmeye değer. Konakta, her oda bir yaşam alanı olarak tasarlanmış. Odaların içinde banyo, semaver, küçük ocaklar ve yüklükler bulunuyor.
Yörük Köyü’nde, kapı tokmaklarında ipler görüyoruz. Bu köyün yerlileri bu ipler yardımıyla birbirleriyle haberleşiyorlar.
Kapı tokmağındaki ip yere değdiğinde evdeyim.
Tek düğüm: Kısa süreliğine dışarıdayım geleceğim.
2 düğüm: Birkaç saatliğine dışarıdayım.
3 düğüm: Bugün gelmem.
Çoklu düğüm: Birkaç gün yokum.
Safranbolu Alışveriş Rehberi
Safranbolu Lokumu
Safranbolu, evleri kadar lokumu ile de meşhurdur. Safranbolu'da yüzlerce yıldır, lokum üretiliyor. Şeker, nişasta, limon tozu ve suyun birleşimi ile yapılan Safranbolu Lokumu'nun, fındıklı, safranlı, Antep fıstıklı, güllü, sade sakızlı gibi birçok çeşidi bulunuyor. Safranbolu Lokumu’nun özelliği diğer lokumlara göre daha hafif bir lezzeti olması.
Safranbolu'da Astat Lokumcusu’nu tavsiye edebiliriz. Buradan aldığımız helva da çok güzeldi, lokumun yanında helva almayı da ihmal etmeyin.
Safranbolu Demirciler Çarşısı
Sıcak ve Soğuk demir işçiliği yapılan Safranbolu Demirciler Çarşısı'ndan, el emeği ile yapılan birçok ürünü bir arada bulabilirsiniz. Safranbolu'nun Tarihi Konakları’nın Kapı Tokmakları bu çarşıda imal ediliyor.
Safranbolu Yemeniciler Arastası
Safranbolu'nun en tarihi çarşılarından olan Safranbolu Yemeniciler Arastası'nda hediyelik olarak aradığınız her şeyi bulmak mümkün. Arasta'da 48 ahşap dükkân yan yana sıralanmış.
Çarşıda gezerken, el yapımı sabunlar özellikle dikkatimizi çekiyor. Burada rastladığımız mis kokulu sabunların hepsi kendi imalatlarıymış. Yemeni bir tür başörtüsü olarak bilinse de Osmanlı Yemenisi; çarık şeklinde bir ayakkabı. Bu geleneği yaşatmak için Safranbolu Belediyesi özel kurslar düzenliyor. Turistik amaçlı olarak üretilen Safranbolu Yemenileri burada satılıyor. Safranbolu Yemeniciler Arastası'nda, Arasta Kahve'de kahve içmeyi sakın unutmayın. Yanında lokum, Osmanlı Şerbeti, damla sakızlı su ile servis ediliyor. Kışın giderseniz, ıhlamuru da deneyin, özellikle sunumları çok güzel ve özenli yapılıyor.
Safranbolu'da Ne, Nerede Yenir?
Safranbolu Kazanocağı Yöresel Ev Yemekleri
Safranbolu'nun en ünlü restoranlarından biri olan Kazanocağı'nda, Nebile Hanım tarafından hazırlanan muhteşem Safranbolu lezzetlerinin tadına bakabilirsiniz.
Safranbolu Etli Yaprak Sarması - Dolması
Bu sarmanın özelliği yapraklarında... Safranbolu'nun iklimi ve toprağında yetişen Çavuş Üzümü'nün ince yapraklarından yapılan, etli yaprak sarmasının tadına mutlaka bakın.
Dolmanın içi, kıyma, ince doğranmış soğan, pirinç, bulgur, karabiber, tuz ve ev yapımı salça ile hazırlanıyor. Taze taze dalından koparılan yapraklar biraz haşlanıyor ve hazırlanan iç konularak küçük küçük sarılıyor.
Safranbolu Cevizli Keşli Yayım
Nebile Hanım'ın kendi elleriyle hazırladığı Safranbolu'nun özel lezzetlerinden olan Cevizli Keşli Yayım, bir çeşit ev makarnasıdır. Süzme yoğurdun tülbentte bekletilmesi ve suyunu bırakmasıyla hazırlanan keş (bir çeşit peynir) ve ceviz ile servis yapılır.
Safranbolu Perohi
Mantı hamuru kare kare kesiliyor. İçine süzme yoğurt ve nane ile hazırlanan bir karışım konuluyor. Suda haşlanarak hazırlanan Perohi'nin üzerine tereyağı ve baharat konularak servis ediliyor.
Safranbolu Ev Baklavası
Nebile Hanım tarafından hazırlanan ev baklavasının tadına bakmadan Safranbolu'dan dönmeyin.
