Tel Aviv'den Kudüs'e arabayla giderken yol üstünde uğramamız gereken bir yer var mı diye şöyle bir bakıverdik internete. Biraz araştırdıktan sonra fark ettik ki Ramla isimli, Araplar'ın ve Yahudiler'in ortak yaşadığı yaklaşık 60 bin nüfuslu bir kasabada görmemiz gereken bir yer var; Beyaz Cami.
Tel Aviv'den yola çıktıktan yaklaşık yarım saat sonra Ramla'ya vardık. Kasabadan bizden önce geçmeyen kalmamış; Emeviler, Abbasiler, Akşitler, Fatımiler, Haçlılar, Selçuklular, Memluklar, Türkler, İngilizler, İsrailliler...
Bu yüzden köklü bir tarihi var. Kum tepelerinin üzerine kurulduğundan Arapça'da kum kelimesinden türeyen Ramla, Kahire ve Şam arasındaki Via Maris ticaret yolunda bulunduğundan ticaretin gelişmiş olduğu bir yermiş vakti zamanında.
Emeviler bu şehri kurduktan sonra bu topraklarda Kudüs dışındaki en güzel camiyi, 720 yılında buraya kurmuşlar. Gittiğimizde de gördük ki caminin günümüze sadece kalıntıları ulaşmış.
Derken bir baktık ki hayal gücümüz ısınmaya başlamış. Cami hakkında okuyup geldiğimiz için de hazırlıklı hem de... En sevdiğim şeylerden biridir arkeolojik bir kalıntıyı zihnimde eski günlerdeki gibi canlandırmak. Birden 700'lü yıllara gittim. Bembayaz mermerden yapılmış, kapıları sedir ve selvi ağaçlarından oyulmuş, genişcene bir avlusu olan bir cami belirdi gözümde. Bundan tam 1300 sene önce durduğu yerde duruyordu tam karşımda.
Gerçeğe döndüğümüzde ise caminin sadece 13. yüzyılda Memluklular tarafından yaptırılan 6 katlı kare şeklindeki minaresi ayakta kalmıştı. İçerisindeki merdivenlerden hemen en üst katına çıktık. Bölgede fazla yüksek bina olmadığından çok geniş bir alan görülebiliyor buradan. UNESCO Tentative List'de olan caminin içinde, vakti zamanında Salih Peygamber'in türbesinin de olduğunu öğrendik. Bir tarihe kısmen de olsa tanıklık ettik.
Cami haricinde şehirde pek bir heyecan yok açıkcası. Yine aynı dönemde inşa edilen yeraltı sarnıçları (The Arches Pool) vardı ama biz oradayken renovasyonda idi. Fransız Kilisesi, Büyük Cami, Müze... ise zaten Kudüs'e gittiğimiz için çok ilgimizi çekmedi açıkcası yine de gelmişken bir bakmak faydalı olabilir. Size kalmış...
Minarenin tepesinde manzaraya doyduktan sonra arabaya atlayıp Kudüs'e doğru devam ettik.
