Yeni Delhi'nin Jantar Mantar'I

Adı gibi ilginç bir yer burası… Jantar Mantar, bir astronomik gözlem evi. Bir çok değişik yapı var. Tabii astronomiye daha hakim olan biri buraya gittiğinde hangisinin ne işlevi olduğunu daha net anlayacaktır.

Ama bana sorarsanız buranın en büyük özelliği tarih boyunca astronomiyi, gezegenleri, bunların açılarını ve birbirleriyle etkileşimlerini yakından takip eden Hintlilerin bu devasa gözlem modellerini yapmış olmaları.

Birisi güneş saati, birisi gezegenlerin pozisyonunu belirliyor, birisi burçların özelliklerini saptıyor. Ve buna benzer, benim tam da anlayamadığım sayısız astronomik figürlerle dolu burası. Yapıldığı tarih dikkate alındığında insanı bir hayli şaşırtan bir yer.

İlk olarak karşımıza devasa bir güneş saati çıkıyor. Dakikaları gösteriyor. Dakikaları geçtim onu bile 3’e bölmüşler. Yani en küçük birimi 20sn. Ama dikkat, doğruluğunu kontrol etmek isterseniz Jaipur’da da Yeni Delhi saati kullanıldığı için kendi saatinizle güneş saati arasındaki 13 dakikalık farkı unutmamalısınız. Ben buna göre kontrol ettim. Hiçbir sapma yok. Tıkır tıkır saati gösteriyor.

Güneş saati yapımında asıl püf noktasının saatin kadranlarının yazılı çizili olduğu, üzerine gölgenin düştüğü büyük yarım daireyi yapmak değil, asıl gölgeyi düşüren büyük taş bloğun yerleşimi ve açısını doğru hesaplamaktan geçiyormuş. Çünkü bu hesaplar bulunduğunuz yerin Ekvator’a uzaklığına göre değişiyormuş.

Burası 1725 - 1745 yılları arasında yapılmış. O zamanın teknolojisi düşünüldüğünde gerçekten çok etkileyici.

Burçlara özel tam olarak ne işe yaradığını anlamadığım saatleri görüyoruz. Ancak rehberimizin anlattığına göre hangi dönem hangi burcun hangi gezegenin etkisi altyında olduğunu gösteriyormuş. Burası benim astronomi bilgimi bir hayli aşıyor açıkçası.

Nasıl bu kadar detaylı şeyler yapmışlar derken, daha da büyük bir güneş saati çıkıyor karşımıza. Bu saatte ise en küçük birim 2sn’yi gösteriyor.

Gittiğimiz sırada burçlar bölümünün bir kısmı tadilattaydı. Bize değişik gelen kısmı ise tadilat inşaat işinde kadınların da çalışıyor olmasıydı. Sarilerini giymiş, ellerinde mala ile sıva yapıyorlar, ağır yükleri oradan oraya taşıyorlar. Hoşumuza gitti bu görüntü açıkçası.

Jantar Mantar sonrası baskı tekniği ile yapılan kumaş ve giyim mağazasına gidiyoruz. Yaptıkları işe blok baskı tekniği deniyor. Genelde pamuklu bir kumaş üzerine ahşaptan hazırlanmış blok şeklindeki motifler öncelikle bir kök boyaya batırılıp kumaşa bastırılıyor. Ahşap kalıplar birbirini tamamlayan 4-5 bloktan oluşuyor. En büyük parça ile başlayıp, en küçük ince rötuşlara doğru sırayla aynı işlem farklı renklerle tekrarlanıyor.

Örneğin ilk parça bir filin dış hatları, siyah kök boyaya bulanıp, kumaşa bastırılıyor. Buna ana blok deniyor. Bu kuruyunca, 2.renk ile, mesela sarı ile başka bölgeleri, kırmızı ile başka bölgelerine baskı yapılıyor, mavi ile de filin kendi rengini veriyor. En az 3 blok, en fazla 7 blok kullanılıyor.

İş fiyatları sormaya geldiği zaman ise uçuk fiyatlarla karşılaşıyoruz. Dikkat, gittiğiniz mağaza devlet destekli bir yer olsa bile mutlaka pazarlık yapın hatta pazarlığa size söyledikleri fiyatın yarısı ile başlayın. İyi bir pazarlık sonrası aynı ürünü çok farklı fiyatlara alabilirsiniz.

Jaipur’da tattığımız bir meyveden de bahsetmek istiyorum, Custard apple. Yeşil renkli, bol çekirdekli, dışarıdan bakınca şekil olarak çam kozalağına benzeyen bir meyve. Diğer denemeniz gereken lezzet ise Masala çayı. İçinde tarçın, karabiber, zencefil ve karanfil var. Sütle ikram edilen bu çay oldukça lezzetli.

Hindistan’da sayıları azımsanamayacak bir grup da Jain dini mensupları. Bu dine mensup insanlar ayakkabı giymiyorlar ve sürekli ağızlarını kapatarak dolaşıyorlar, ya da maske falan takıyorlar. Nedeni ise hiçbir canlıya zarar vermek istememeleri. Ayakkabı giyerlerse böceklere ve karıncalara zarar verebilirlermiş. Ağzı açık dolaşırlarsa da yanlışlıkla ağızlarına sinek falan kaçabilir ve onu öldürebilirlermiş. Onlar da tetanoz riskini alıp çıplak ayak dolaşıyorlar. Bu bölgede çok sayıda Jain gördük.

Jaipur’da da Hindistan’ın genelinde olduğu gibi trafik tam bir keşmekeş. Yerel halkın birincil taşıma aracı olan tuktuklara 3 kişi bile zor sığarken, 8-10 kişi biniyorlar. 2 kişi de arka tampona basıyor ve arabanın arkasına tutunarak yolculuk ediyor. Düşmeleri ve arkadan gelen bir kamyonun altında kalmaları an meselesi yani. En favori sticker ise “please horn” tabii ki.

Yeşil sivri biberin şans getirdiğine inandıkları için çoğu arabanın arka tamponunda yeşil biber asılı duruyor.

Jaipur seyahatiniz sırasında kalabileceğiniz merkezi konumu ve yemekleri ile çok tercih edilen Magpie Villa ve Bhola Bhawan Bed and Breakfast otelleri mevcut.