Tek bir yazıda ülkelerin tüm dünya miraslarına yer vermemiz bir hayli zor olacağı için bu içeriğimizde alfabetik olarak yalnızca Orta İtalya'nın, Pakistan'ın, Panama'nın, Peru'nun ve Polonya'nın dünya miraslarını sizlerle paylaşacağız. Hepinize keyifli okumalar dileriz.
Orta İtalya
Ülkenin merkezindeki 4 eyaleti kapsayan Orta İtalya başkent Roma’yı ve Vatikan’ı da içinde barındırıyor. Roma İmparatorluğu ve Papalık için önem arz eden bölgede 13 dünya mirası mevcut.
İstanbul gibi 7 tepe üzerine kurulu İtalya’nın başkenti Roma, yaklaşık 2800 yıllık bir tarihi geçmişe sahiptir. Efsaneye göre M.Ö. 753 yılında kurulan kent; Kolezyum, Vatikan, Roma Forumu ve pek çok mimari tarzda eser barındırır.
Roma yakınlarındaki Tivoli’de yer alan Villa d’Este, Rönesans mimarisinin ve İtalyan Rönesans bahçe düzenlemesinin zarif bir örneğidir.
Cerveteri ve Tarquinia’daki Nekropoller, 6000 mezardan meydana gelmiş olup, bunlardan 60 tanesi duvar resimleri içermektedir. Banditaccia Nekropolü ise içlerinde en meşhur olanıdır.
Hadrian Villası Roma’nın yaklaşık 30 km dışında kalan Tivoli’nin yamaçlarında M.S. 2.yüzyılda inşa edilmiştir. Ünlü Roma İmparatoru Hadrian tarafından bir inziva köşesi olarak düşünülmüştür.
Umbria Bölgesi’nin tepede yer alan Assisi tarihi kenti Fransisken tarikatının 13. yüzyıldan beri merkezidir. Tarikat 1208 yılında burada kurulmuştur. Aynı yüzyılda inşa edilen San Francesco Bazilikası ve diğer Fransiskan eserleri de koruma altına alınmıştır.
Tuğla mimarisiyle bir Ortaçağ görünümünde olan Urbino tarihi kent merkezi, Dükler Sarayı ve Raffaello’nun doğduğu yer olması açısından önem taşır.
Papa II. Pius’un girişimiyle yeniden tasarlanan Pienza; Pio II Meydanı, sarayı ve katedraliyle adeta papalığa hizmet eder.
Siena’nın güney doğusunda yer alan Orcia Vadisi, 14 ve 15. yüzyıllarda Sienalı tüccarlar tarafından düzenlenmiş estetik tarım arazilerine sahiptir.
Tam bir ortaçağ kenti olan Siena’nın surlarla çevrili tarihi kent merkezi 12. ve 13. yüzyıllardan beri çok iyi korunmuştur. Kent, 1472 yılından beri İtalya’nın halen çalışmakta olan en eski devlet bankası Salimbeni Sarayı barındırmaktadır.
Tamamen Ortaçağ mimarisinin hâkim olduğu Toscana Bölgesi’nin bu küçük kasabası San Gimignano 12. ve 13. yüzyıllara tarihlenen Ortaçağ kuleleriyle dikkat çeker. Toplam 72 tane olan kulelerden günümüzde sadece 14 tanesi ulaşabilmiştir.
Toscana bölgesinin başkenti olan Floransa, 15. yüzyılda Rönesans mimari ve sanatının doğduğu yerdir. Floransa M.Ö.1.yüzyılda Romalılar tarafından kurulmuştur. Medici Ailesi tarafından yönetilen kent sahip olduğu birikim ile pek çok sanatçıyı bünyesinde toplamıştır.
Pisa’da Mucizeler Meydanı olarak adlandırılan ve 4 tane mermer yapının bulunduğu alan da en ünlüsü şüphesiz ki Pisa Kulesi. 13. yüzyılda Pisa Katedrali’nin çan kulesi olarak yaptırılan yapı, Galile’nin deneylerine de konu olmuştur.
Toscana Vadisi’nde 12 villa ve 2 bahçe yaptıran Medici Ailesi, Rönesans Devri’nin en önemli ve destekçi ailesidir. Kilise için çalışan sanatçıları teşvik ederek bir devrin kapılarını açmışlardır.
Pakistan
Moenjodaro Arkeolojik Kalıntıları Eski İndus Vadisi Uygarlığı'nın en büyük yapılaşmalarından birinin kalıntılarıdır. 1980 yılında Dünya Mirasları arasına eklenmiş olan bölge yanlış restorasyon ile erozyon tehdidi altındadır.
Takht-i-Bahi Budist Kalıntıları ve Sahr-i-Bahlol Bir Budist tapınağı ve müstahkem şehrin kalıntılarıdır. Yüksek kaya kütlelerine saplanmış ufak tapınma yerleri ve kubbe şeklindeki tapınaklarından oluşmaktadır.
Takht-i-Bahi Budist Kalıntıları ve Sahr-i-Bahlol 1. yüzyıldan kalmış olan bu tapınaklar aynı zamanda o çağın tapınaklarının mimarisini temsil ederler. Dolayısıyla da bu kalıntılar 1980’den bu yanan Dünya Mirasları arasındadır.
Taxila Taxila bir şehir ve önemli bir arkeolojik sitedir. Buradaki en eski kalıntılar Pers İmparatorluğu’na aitmiş.
Taxila 1980 yılında UNESCO Dünya Mirası ilan edilen bölge, 2006 yılında da Pakistan’da üst turizm destinasyonu seçilmiş.
Lahor Kalesi ve Shamalar Bahçeleri Kale ve bahçe Lahor şehrinde Babür Uygarlığı zamanında kalma en büyük iki başyapıttır. Lahor şehri de aynı zamanda Pakistan’ın ikinci en büyük şehri olup Pakistan’ın önemli bir kültür merkezidir.
Lahor Kalesi ve Şalimar Bahçeleri Lahor Kalesi, 20 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Kökeni antik çağlara kadar gider. Kale içerisinde 21 anıtsal yapı da bulunmaktadır.
Lahor Kalesi ve Şalimar Bahçeleri Şalimar Bahçeleri de Babür İmparatoru Şah Cihan tarafından yaptırılmıştır. Bahçeler güneyden kuzeye doğru azalan 3 taraça şeklinde yerleştirilmişlerdir.
Makli'deki Tarihsel Yapılar, Thatta Buradaki tarihi anıtlar, İslam sanatları olarak şehrin önemini de yansıtmaktadır. Bu yapılar 1981 yılında UNESCO Dünya Mirasları arasına eklenmiş.
Rohtas Kalesi Burası ilk Müslüman askeri mimarisinin en iyi örneğini yansıtır. 1541’de inşa edilmiş olan kale bugüne kadar da bozulmadan varlığını koruyabilmiştir.
Panama
Panama'nın Karayipler Tarafındaki Surları: Portobelo-San Lorenzo 17. ve 18. yüzyılın en güzel askeri mimari örneklerinden olan Portobelo-San Larenzo İspanya Krallığı tarafından deniz ticaretini korumak amacıyla yaptırılmıştır.
Panama'nın Karayipler Tarafındaki Surları: Portobelo-San Lorenzo Kaleler, şatolar, barakalar ve sahil bataryaları ile bir savunma hattı oluşturulmuş. Burası da 1980 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası seçilmiş.
Darien Milli Parkı Panama’nın güneyinde bulunan Darien Milli Parkı, aynı zamanda tropik yağmur ormanıdır. Kızıldereli kabileleri de burada yaşamaktadır.
Darien Milli Parkı Kumlu plajları, kayalık kıyıları, bataklık, ova ve yaylaları ile canlı türünde de oldukça fazla çeşitlilik içermektedir.
La Amistad Uluslararası Parkı Park, Panama ve Kosta Rika’da en yüksek tepelerin bulunduğu dağlardadır. Aynı zamanda birçok bitki ve hayvan çeşidine de ev sahipliği yapmaktadır.
La Amistad Uluslararası Parkı Buradaki özellikle memeli çeşitleri ve kuşların çoğu şimdilerde tehdit altındadır. La Amaistad Uluslararası Parkı, 1983 yılında Dünya Mirasları Listesi’ne dahil edilmiş.
Eski Panama Arkeolojik Alanı ve Panama Tarihi Bölgesi Amerika’nın Pasifik Okyanusu kıyısında ilk Avrupalı yerleşimini temsil etmektedir. 1519 yılında kurulan ilk İspanyol şehrinin kalıntıları mevcuttur.
Eski Panama Arkeolojik Alanı ve Panama Tarihi Bölgesi Panama Tarihi Bölgesi, bir yarımada üzerinde bulunmaktadır. Fransız ve Antil kasaba evlerinin de bulunduğu değişik mimari stillere ev sahipliği yapmaktadır.
Coiba Milli Parkı ve Onun Özel Deniz Koruma Alanı Panama, Pasifik kıyılarında yaklaşık 430 bin hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Bu alan Coiba Ulusal Parkı ve 38 Coiba Adası'ndan oluşmaktadır.
Coiba Milli Parkı ve Onun Özel Deniz Koruma Alanı 760 balık çeşidi, 33 köpekbalığı türü ve 20 memeli balık türüne ev sahipliği yapmaktadır. Zengin ve iyi korunmuş doğal kaynakları sebebiyle UNSECO tarafından Dünya Mirası ilan edilmiştir.
Peru
Cusco Peru’nın And Dağları platosuna kurulmuş şehridir. Şehrin İnka Krallığı’nın başkenti olarak tarihte yer etmesi, sahip olduğu doğa güzellikleri ve Machu Picchu yolunda bir çıkış noktası olması turistik açıdan öneme sahip olmasına neden olmuştur.
Machu Picchu Machu Picchu antik şehri dünyanın 7 harikasından biridir. Bugüne kadar çok iyi bir şekilde korunarak gelmiştir. Şehir ismini, yakınlarda bulunan bir dağın zirvesinden almıştır. Şehir 200’den fazla merdiven bulunduran sistemiyle birbirine bağlı olan taş bir yapıdan oluşmaktadır.
Chavin Chavin arkeolojik alanı milattan önce Chavin kültürünün kutsal ve hac yeriydi. Dolayısıyla burada tapınaklar, taraçalar, meydanlar bulunmaktadır. Castillo buranın ana tapınağıdır. Chavin arkeolojik bölgesi 1985'ten bu yana Dünya Mirasları arasındadır.
Huascaran Milli Parkı Birçok bitki ve hayvan çeşidine ev sahipliği eden parkta, yüksek tepeler ve buzullar doğa güzelliklerini oluşturur. Bu park 1985 yılında Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiştir.
Chan Chan Chan Chan Arkeolojik Bölgesi, Kolomb’tan önce Amerika’nın en büyük şehri olan Chimu İmparatorluğu’nun başkentini de içerisine almaktadır. Dolayısıyla bölgede saray ve tapınak kalıntıları mevcuttur.
Manu Milli Parkı Manu Milli Parkı biyolojik çeşitlilik açısından dünyada oldukça üst sıralardadır. Burası 15 binden fazla bitki çeşidine ev sahipliği yapmaktadır. Peru hükümeti tarafından da koruma altına alınmış olan park, 1987 yılında UNESCO Dünya Mirasları arasına eklenmiştir.
Lima’nın Tarihi Bölgesi Lima şehri Peru’nun başkentidir. Peru'nun önemli ticaret ve siyasi merkezi olan şehir “Krallar Şehri” olarak anılmaktadır. Lima’da yeraltı mezarları ile ünlü olan San Francisco Kilisesi günümüze kalan önemli nadir eserlerden bir tanesidir.
Rio Abiseo Milli Parkı Park, flora ve fauna türlerinin bulunduğu sitelere ev sahipliği yapmaktadır. Bu nedendendir ki 1986 yılından bu yana da arkeolojik çevrenin kırılgan dünyası sebebiyle turizme açık olmamıştır.
Nasca ve Pampas de Jumana’daki Çizgiler ve Doğa Desenleri Buradaki “geoglyph”ler gerek sayısı gerekse farklılığı ile dünyada en göze çarpan “geoglyph”lerdir. Peru’nun kıraç kıyı ovasında bulunmakta olan çizgiler, artistik bir başarı olarak da sayılırlar.
Arequipa Şehrinin Tarihi Merkezi Latin Amerika mimarisinin en önemli örneklerini içerisinde barındırmaktadır. Dini anıtlar ve özel evler bulunmaktadır. Burası 2000 yılında Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiştir.
Caral-Supe Kutsal Kenti Kent, 5000 yaşındaki 626 hektarlık arkeolojik sit alanı Supe Nehri’nin yeşil vadiye bakan kuru bir çöl terasında yer almatadır. Nehir vadisindeki 18 yerleşimden biridir. 2009 yılında da Dünya Mirasları arasına eklenmiştir.
Polonya
Krakow’un Tarihi Bölgesi Krakow, Polonya’nın en eski ve en büyük şehirlerinden biridir. Krakow’un tarihi bölgesi Avrupa’nın en büyük Pazar meydanını ve Ortaçağ'a ait birçok yapıyı kapsamaktadır. Şehir birçok tarihi olaya tanıklık etmesinden dolayı “Polonya’nın Kalbi” olarak nitelendirilmektedir.
Wieliczka Tuz Madeni Burası geniş bir sanayi tesisine örnektir. Tuz galerileri ve tuz madenini çıkartmak için kullanılan gereçler sergilenir. Dolayısıyla burada Ortaçağ'dan bu yana madencilikte meydana gelen gelişmleri de gözlemleyebiliriz.
Auschwitz Birkenau-Alman Nazi Toplama Kampı Nazi Almanyası tarafından kurulan kampların en büyük ve en önemli olanıdır. Burası 1979 yılında Dünya Mirasları arasına alınmış.
Belovezhskaya Pushcha/Biazowiesa Ormanı Polonya ve Belarus sınırı arasında kalmış eski bir ormandır. Çam, meşe, kızılağaçlardan oluşup bazı nadir memelilere de ev sahipliği yapmaktadır.
Varşova’nın Tarihi Bölgesi Varşova, Polonya’nın başkenti aynı zamanda da en büyük şehridir. İkinci Dünya Savaşı’nda yıkılan tahrip edilen şehir yeniden inşa edilmiştir. St.John Katedrali de bunların arasındadır.
Zamosc Tarihi Kenti Rönesans döneminde planlı olarak inşa edilmiş bir şehirdir. Avrupa ve İtalyan mimarisinin izlerini taşır. Tarihsel şehir merkezi 1992 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmiş.
Malbork’daki Teutonik Düzenin Şatosu Teutonik Şövayeleri tarafından inşa edilmiş olan bir tuğla kale kompleksidir. Kalenin esas amacı bölgenin kontrolünü güçlendirmektir.
Toruñ Ortaçağ Kenti Kent 13. ve 14. yüzyıllardan kalma ticari bir kentin en iyi korunmuş örneğidir. Bu Ortaçağ şehri 1997 yılında Dünya Mirasları Listesi’ne dahil edilmiş.
Kalwaria Zebrzydowska: Mannerist Mimari ve Park Alanı Krakow’un güneyinde bulunan bir doğa parkı ve hac alanıdır. İsa’nın çarmıha gerildiği yerin bir örneğidir. Alanda toplam 44 bina vardır.
Jawor ve Swidnica'daki Barış Kiliseleri Avrupa’daki en büyük ahşap çatılı dini binalardır. 17. yüzyıldan kalma bu kiliseler 2001 yılında Dünya Mirasları arasına dahil edilmiş.
Güneyde Küçük Polonya’nın Ahşap Kiliseleri Yatay kütük tekniğinde inşa edilen kiliseler Ortaçağ'a ait Roma-Katolik gotik kiliselerdir.
Muskauer Parkı Almanya ve Polonya’nın ortak değeri olan park 3,5 kilometrelik alanı kapsamaktadır. Lusatian Nehri’nin iki kıyısında uzanır. 2004 yılında Dünya Mirasları arasına katılmıştır.
Wroclaw Yüzyıl Salonu 20 ayda inşa edilen bina o zamanlarda kubbe genişliği en büyük olan binaydı. 2006 yılında da burası Dünya Mirasları arasına dahil edilmiştir.
Karpatların Küçük Ahşap Kiliseleri Polonya ve Ukrayna sınırının birleştiği yerde Yunan ve Doğu Ortodoksları ağaç kütüklerini kullanarak 16 küçük kilise inşa etmişler. Bu kiliseler de 2013 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiş.
Yazar Hakkında
Emre Doğandor[1994-Bolu] Bir gezgin olarak doğmadım belki ama bir gezgin olarak ölmek, torunlarıma anılarımı anlatmak için yaşıyor ve geziyorum.
