Saraybosna Gezilecek Yerler

Osmanlı etkisi altındaki Başçarşı, Saraybosna’nın şehir merkezi konumunda. Dolayısıyla mutlaka görmek gerekiyor. Bölgenin sokakları arasında gezerken kendinizi yer yer Edirne’de, yer yer Bursa’da hissedebilirsiniz. 

Saraybosna, hatta Bosna-Hersek'in en turistik merkezi olarak öne çıkmaktadır. Saraybosna'nın eski çarşısı, kentin tarihi ve kültürel merkezi olarak bilinen Başçarşı, 15. yüzyılda İsa-Bey İsakoviç kenti inşa ederken kurulmuştur.

Adından da anlaşılacağı üzere Baščaršija anlam olarak Türkçe yazılış olarak ise Boşnakçadır. Saraybosna'nın merkezi sayılan Başçarşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun şehircilik anlayışının tipik bir örneği olarak karşımıza çıkar. Başçarşı benzerlerini Anadolu kentlerinde de görmek mümkün. Başçarşı’da geleneksel Osmanlı çarşılarını oluşturan unsurların hepsi bir arada bulunmaktadır. Ana meydanda, Saraybosna'nın en tanınmış sembollerinden biri olan bir büfe şekilli bir çeşme Boşnakça adıyla Sebilj var. Çarşının içinde dükkânın yanında restoran ve kafeterya da yer almaktadır. Saat 8 gibi dükkânların açıldığı çarşıda hareketlilik gece saatlerine kadar devam etmektedir.

Başçarşı'ya kadar gelmişken burada yapılacak bir önemli şey daha var. Çarşıda karşınıza çıkacak börekçilerden birinde mutlaka Boşnak böreğini deneyin. Balkan köftesi olarak bilinen cevapi de denenmesi gereken lezzetler arasında. Bunun içinse en doğru adres yine Başçarşı’da bulunan Zeljo.

Osmanlı ve İslam dininin etkisi nedeniyle Saraybosna'nın pek çok noktasında camiler inşa edilmiş. Gazi Hüsrev Yadigâr Cami de Saraybosna'daki önemli camilerden biri olarak dikkati çekmektedir. Bey Camii olarak da bilinen cami, Osmanlı mimarisinin en göze çarpan eserlerinden biri olup, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan'a inşa ettirilmiştir. Gazi Hüsrev Bey, 1531 ve 1534 yılları arasında aynı camiden Suriye'nin Halep veya Türkiye'nin Bilecik şehrinde de yaptırmıştır. 16. yüzyılda inşa edilen bu yapı, Bosna-Hersek'teki en büyük tarihi cami ve Balkanlar'daki en seçkin Osmanlı yapılarından biridir. Kısa bir süre içinde tamamlanan Saraybosna'nın hatta Bosna Hersek'in en büyük camisi Gazi Hüsrev Yadigâr, Balkanlar'daki başlıca Osmanlı yapılarından biridir.

Saraybosna Tüneli, Bosna-Hersek'teki savaş sırasındaki zorlukları anlatan birçok yapıdan birisidir. Spasa Tüneli ve Umut Tüneli olarak da biliniyor.

Mart ve Haziran 1993 tarihleri arasında Bosna Savaşı'nın ortasında kuşatma altındaki Saraybosna’yı havaalanına bağlamak üzere kurulan bu tünel savaş sırasında gıda, insani yardım ve cephanenin şehre ulaşması ve insanların şehirden çıkabilmesi için kullanılmış. Bugün müze olarak ziyaretçileri ağırlıyor. 

1 metre genişliğinde, 160 santimetre yüksekliğinde ve 800 metre uzunluğundaki tünel, savaş döneminde günde ortalama 1000 kişi tarafından kullanılmıştır. Saraybosna Tüneli haftanın her günü sabah 9 ila akşam 5 arasında ziyaretçi kabul etmektedir. Yakın tarihte acımasız bir savaşın içinde kendini bulan Bosna Hersek halkının yaşadıklarını bilmek açısından Saraybosna Tüneli mutlaka ziyaret edilmesi gereken lokasyonlar arasında başı çekmektedir.

Saraybosna'da müze olarak ziyarete açılmış birkaç evden bir tanesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulan Svrzo Evi, Saraybosna'daki tarihî ve kültürel yapı olarak dikkati çekmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgeye hükmettiği dönemden kalma Svrzo Evi, döneminde erkekler, kadınlar ve hizmetliler için ayrı odalara ayrılmıştı. Son derece iyi korunan evin tamamı ahşaptan oluşmaktadır. Son yıllarda ahşap yapıların bölgede çok fazla tercih edilmediği de görülmektedir. Tarihî yapı, Saraybosna Müzesi'nin bir kolu olarak hizmet vermektedir. Glođina 8 caddesi yer alan müze, pazar günleri hariç haftanın diğer günleri ziyarete açıktır. Svrzo'nun Evi, hafta içi sabah 10 ila öğleden sonra 4 arasında, cumartesi günü de sabah 10 ila öğleden sonra 3 arasında ziyaret edilebilir.

Saraybosna hatta Bosna-Hersek'teki en donanımlı müzelerden biri olarak önem kazanmaktadır. Ulusal Bosna Hersek Müzesi, başkent Saraybosna'nın merkezinde yer almaktadır. 1888 yılında kurulan tarihî yapı, Zmaja od Bosne 3 caddesinde konumlanmıştır. Bosna Hersek Ulusal Müzesi'nin 1992-1995 yılları arasındaki savaşta büyük zarar gördüğü ve Müze müdürü Dr. Rizo Sijaric savaş yıllarında binanın deliklerini kapatmak için malzeme temin etmeye çalışırken 10 Aralık 1993'te bir patlamada hayatını kaybettiği bilinmektedir. Pazartesi günü kapalı olan Bosna Hersek Ulusal Müzesi, hafta içi ve cumartesi günü sabah 10 ila akşam 7 arasında ziyarete açıktır. Müzede Bosna Hersek'teki doğa ve tarihle ilgili her türlü eşya sergilenmektedir.

Ferhadija Camisi olarak da bilinen Ferhad-Paşa Camisi, Orta Çağ'da Vuković-Desisaliç ailesinin soyundan gelen Bosnalı Sancakbey Ferhad-Bey Vukoviç tarafından Saraybosna kent merkezinde yaptırılmıştır. Osmanlı mimarisi ile tasarlanmış Ferhad-Paşa Camisi'nin bir minaresi bulunmaktadır. Ferhadija Camii, yakın dönemdeki savaş sırasında birkaç kez bombalanmıştır, yenileneme çalışmaları sonrası cami şu anda ibadete açıktır. Cami, 1579 yılında Bosna Sancak Beyi Ferhad Paşa'nın isteğiyle Mimar Sinan'ın adı bilinmeyen bir öğrencisi tarafından inşa edilmiştir. Klasik dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtan cami, savaş sırasında hasar görmüştür. Bosna Hersek İslam Birliği Riyaseti tarafından başlatılan yenileme çalışmalarıyla ve TİKA iş birliğiyle aslına uygun bir şekilde restore edilmiştir.

1992-1995 yılları arasındaki savaş yıllarında dahi kapanmayan Müze, 2012 yılında maddi nedenlerle kapatılmıştı. Bu süre içinde müzenin yeniden açılması için çok sayıda diplomat, din adamı ve sivil toplum kuruluşu yetkilisi başlatılan kampanyalara destek vermiş. Bosna Hersek Tarih Müzesi, Bosna Hersek tarihi ile ilgili 340 binden fazla tarihi eser barındırmaktadır. Zmaja od Bosne 5 caddesinde yer alan müze haftanın her günü ziyaretçi kabul etmektedir. Sabah 9 ila akşam 7 arasında Bosna Hersek Tarih Müzesi ziyaret edilebilir. Büyük bir müze olan Bosna Hersek Tarih Müzesi'nde pek çok tarihi eserin yanı sıra yakın tarihteki Bosna Savaşı ile ilgili de eserler bulunmaktadır. Müze hala bakım aşamasındadır ancak Bosna’nın yakın tarihiyle ilgileniyorsanız, buraya kesinlikle uğramalısınız.

Orta Çağ’da, 1551'de ipek satmak için kurulan çarşı hala alışveriş meraklılarının ilgisini çekmektedir. Bu önemli yapı 1551 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Süvar Rüstem Paşa tarafından yaptırılmıştır. Rustem Paşa'nın kendisinin Bursa'da ürettiği ipeklerin satılması için kullanıldı. Dükkânların yer aldığı çarşının dışında yapıda bir de tarih müzesi bulunmaktadır. Abadžiluk 10 caddesinde bulunan bedesten, pazar günleri hariç haftanın diğer günleri ziyarete açıktır. Osmanlı tarzı ile çok güzel yapı olan bedesten içindeki ürünlerle ve tasarımıyla küçük bir Türk çarşısıdır. Bosna Hersek ve Saraybosna'dan hatıra veya hediye eşyası almak istiyorsanız, ilk tercihiniz burası olabilir. Çarşı her ne kadar Türkiye'dekilere benzese de içerideki esnaflar orijinal fiyatlarına bağlıdırlar ve fiyatlarda pazarlık yapmazlar.

Latin Köprüsü, Saraybosna'dan geçen Miljacka Nehri'nin üstünde yer alan kemer şeklindeki bir köprüdür. Sadece yayalara açık olan köprü tarihi ile dikkati çekmektedir. Köprünün dört kemeri, üç güçlü sütunu bulunmaktadır. Avusturya-Macaristan zamanında yoğun trafik nedeniyle konsolların kaldırımları araç trafiğine dahil edildi. Latin Köprüsü bugün bulunduğu yerde, Širmed'in oğlu Hüseyin tarafından inşa edilmiştir. Daha sonra ise bu yapı Saraybosnalı Ali Ajni Bey tarafından taş olarak yenilenmiştir. Birinci Dünya Savaşı'nın çıkış nedeni olarak da bilinen Saraybosna suikastı burada gerçekleştirilmiştir. Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand ve eşi Sofie buradan birkaç metre uzakta 28 Haziran 1914'te öldürülmüştür. Bu olay tarihçiler tarafından Birinci Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Kutsal Kalp Katedrali Saraybosna'daki en büyük katedral olarak bilinmektedir ve Saraybosna Katedrali olarak adlandırılmaktadır. Trg Fra Grge Martića 2 adresindeki Kutsal Kalp Katedrali, Vrhbosna'nın Roma Katolik Başpiskoposluğu’na bağlıdır. Bir diğer adıyla İsa’nın Kutsal Kalbi isimli kilisenin kapısının önünde Papa 2. Jean Paul’un heykeli bulunmaktadır. Katedral Mimar Josip Vancaš tarafında gotik mimariyle tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Katolik kilisenin önünde, yer yer kırmızıya boyanmış, dikdörtgen çerçeve içinde bir alan var. Bu alan Savaşın Gülleri diye adlandırılmaktadır. Bu kırmızı lekelerin olduğu alanda birçok insan savaş döneminde yapılan hava saldırıları sonucunda hayatlarını kaybetmiştir. Tarihî katedral, Bosna Hersek'in kültürel çeşitliğini ve zenginliğinin önemli yapılarındadır. Hem dışı hem de içi mimari açıdan çok zengindir bu nedenle bu tarihî yapıyı ziyaret edilecek yerler listenize eklemeyi unutmayın.