Lalibela Hakkında Bilinmesi Gerekenler

00-0k-lalibela-ethiopia.jpg

Etiyopya’nın kuzeyinde, orta kesimde Lasta Dağları arasında yer alan Lalibela, ülkenin kutsal şehri olarak anılmaktadır. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan şehirde bulunan kayalara oyulmuş kiliselerin olduğu vadi, Etiyopya Hristiyanlarının kutsal saydığı bir bölgedir. Bu kiliselerin hikâyesi ise 12. yüzyıla kadar dayanıyor. Kudüs dışında yeni bir hac merkezi oluşturmak isteyen Etiyopya kralı, Lalibela’da kiliseler yaptırır. Ve gerçekten de yakın coğrafyalardaki Hristiyanların hac merkezine dönüşmüştür. Günümüzde bu durum halen devam etmektedir.

Özellikle her yıl 19 Ocak’ta İsa’nın vaftiz edilişinin temsili olarak kutlanan festivale binlerce kişi katılmaktadır. Bu kiliseler arasında en çok ilgi göreni ise Etiyopya’nın koruyucu azizi sayılan Bet Giyorgis adına yapılan Aziz George’dur. Tüm ülkede olduğu gibi Lalibela’da da tropikal muson iklimi hâkimdir. Muson yağmurları yaşandığından haziran-eylül ayları arasındaki dönemde gidilmemesi tavsiye edilir. En kurak olduğu dönem ekim-şubat ayları arasındadır. Yıllık ortalama hava sıcaklığı 20-25 derece arasındadır.

Tanıtım videosu: https://www.youtube.com/watch?v=me2onCyMxJQ

Lalibela ile İlgili

Lalibela Nerededir?

Lalibela, Etiyopya’nın kuzeyinde orta kesimde yer almaktadır.

Lalibela’ya Nasıl Gidilir?

Lalibela’da bir havalimanı mevcuttur ancak sadece iç hat uçuşları yapılmaktadır. Havalimanından şehir merkezine paylaşımlı taksilerle ulaşım mümkündür.

Lalibela’ya Ne Zaman Gidilir?

Tüm ülkede olduğu gibi Lalibela’da da tropikal muson iklimi hâkimdir. Muson yağmurları yaşandığından haziran-eylül ayları arasındaki dönemde gidilmemesi tavsiye edilir. En kurak olduğu dönem ekim-şubat ayları arasındadır. Yıllık ortalama hava sıcaklığı 20-25 derece arasındadır.

Lalibela’da Nerede Kalmalı?

Lalibela’da uygun fiyatlı oteller şehir merkezi ve otobüs garı çevresinde yer almaktadır. Bir de şehrin tepe kısmında yer alan biraz daha lüks ve güzel şehir manzarasına sahip seçenekler mevcuttur.

Lalibela’da Gezilecek Yerler

Yaklaşık 15.000 nüfusuyla Etiyopya'nın kuzeyinde Lasta dağları arasında yer alan Lalibela şehri, 10. ve 13. yüzyıllar arasında ülkeyi yöneten Zagwe hanedanına başkentlik yapmıştır. Önceleri Roha olarak anılan ancak daha sonraları hanedanın en tanınmış üyelerinden birisi olarak kabul edilen ve 12. yüzyılda ülkeyi yöneten Kral Lalibela'nın adıyla anılan şehir, Orta Çağ’dan kalma kayalara oyulmuş 11 adet kilisesi ile ünlenmiştir. Aynı zamanda pek çok Etiyopyalı için de bir hac ve ibadet yeri olarak kabul edilmektedir. Bu sebeplerden ötürü Lalibela’da gezilecek yerler sadece kiliselerle sınırlıdır.

Lalibelakiliseleri, Etiyopya inşaat geleneğinin güzel ve farklı örneklerini yansıtmaktadır. Pek çoğu monolitik (masif bir kayadan tek parça halinde oyulmuş) yapıdaki kiliseler, Kral Lalibela'nın "Yeni Kudüs" yaratma niyetiyle ortaya çıkmıştır. Efsaneye göre, iyi bir Hıristiyan olan Kral, bir seferinde gördüğü rüyada Kudüs'e gider ve orada kendisine "yeni Kudüs" yaratma görevi verilir. Bunun üzerine Kral, Kudüs ve İskenderiye'den getirttiği yetenekli duvar ustalarına Ürdün Nehri'nin iki yanına 10 adet kilise inşa ettirir. Bu kiliselerin inşasında geceleri meleklerin yardım ettiği ve her gece, gündüz işçilerin yaptıklarının iki katını yaptıkları söylenmektedir. Kral'ın ölümünden sonra dul eşi onun anısına bir kilise daha inşa ettirir.

Kiliseler temel olarak iki farklı gruba ayrılmaktadır: Kuzeybatı grubundakiler ve güneydoğu grubundakiler. Pratikte bu ayrım nehrin iki tarafını simgelemektedir. En büyük ve gösterişlisi "Kurtarıcının Kilisesi" olarak adlandırılan Beta Medhane Alem, 33.5 metre uzunluğunda ve 10.5 metre yüksekliğindedir. Dünyanın en büyük monolitik kilisesi olarak kabul edilen yapının, Beta Maryam ve Beta Golgotha Kiliselerine bağlantısı bulunmaktadır. Kiliselerin pek çoğu tüneller ya da derin geçitler vasıtasıyla birbirine bağlanmıştır

Kiliselerin tamamı UNESCO Dünya Mirası Listesi kapsamında korunmaktadır.Kiliselerin arasında en çok ilgi çekeni ise, hiç kuşkusuz, Etiyopya'nın koruyucu azizi St. George adına yapılmış olan Beta Giyorgis'dir. 25 metreye 25 metrelik bir alanda bulunan kilise, simetrik bir haç şeklinde oyularak yapılmıştır. Derin bir çukurda yer alan kiliseye tünel aracılığıyla ulaşılmaktadır. Kilise, dünyanın sekizinci harikalarından birisi olarak kabul edilmektedir.

Lalibela, Etiyopya'ya giden herkesin mutlaka görmek istediği bir yerdir. Bu kadar popüler olmasının nedeni de, işte bu kiliseler. Alışılmıştan farklı olarak kayalık zeminin içine oyulmuş olan kiliseler kuzeybatı bölümünde bulunan grupta yedi, güneydoğudakinde ise beş kilise vardır. Kiliseler esasen iki değişik metotla yapılmıştır. Kuzeybatı grubundakiler ve 13. kilise olan Bet Giorgis Kilisesi, kaya zemin içerisine oyularak oluşturulmuş ve çoğu monolit yapıdadır. Yani masif bir kayadan tek parça halinde oyulmuştur. Bunlar ya dört duvarı ya da sadece üç duvarı çevresindeki kayadan tamamıyla ayrılmış olarak oluşturulmuş. Güneydoğu grubundakiler ise, Tigray'dekiler gibi kayalara oyulmuş kiliseler şeklindedir.

Monolit yapıların bir kısmı, yapıldıkları günden beri maruz kaldıkları erozyondan kaynaklanan hasarın giderilmesi için restorasyona alınmış durumdadır. Restorasyonu 2001 yılında tamamlanmış olan Bet Giorgis Kilisesi, içlerinde ihtişamıyla en dikkat çekici olanı ve diğer kilise gruplarından da farklı bir konumdadır. 15 metre yüksekliğinde (ya da derinliğinde) olan yapı simetrik bir haç şeklinde oyularak oluşturulmuş.

Birbirlerine tüneller ya da derin geçitlerle bağlı olan diğer iki gruptaki kiliseleri gezerken, kayalarda oluşturulmuş olan inziva oyuklarında ya da merdiven kenarlarında, kendilerini okudukları İncil'e kaptırmış münzevilere rastlayacaksınız.

Devamını Oku

Lalibela İçi Ulaşım

img_0305.jpg

Lalibela’da şehir içi ulaşımda rahat etmek için havalimanın hemen dışındaki minibüslerden kiralayabilirsiniz. Çünkü Lalibela’da diğer Etiyopya şehirlerinde olduğu gibi toplu taşıma aracı olarak kullanılan minibüslerden mevcut değildir. Bunun yerine atların çektiği araçlar vardır. Şehirde gezmenin bir diğer pratik yolu ise yürümektir. Dilediğiniz her yere güvenle yürümeniz mümkündür. Okul çağındaki çocuklar sizinle arkadaşlık kurup, şehri gezdirmek için rehberlik etmek isteyeceklerdir.

Lalibela Mutfağı

Etiyopya mutfağı kendine özgü lezzetleriyle öne çıkmaktadır. Orta Afrika ve Orta Doğu mutfağının etkilerinin görüldüğü yemek kültürlerinin en önemli öğesi yemeğin yanında mutlaka servis edilen ekmek çeşidi “injera”dır. Yapımında endemik bir yulaf türü olan teffin kullanılanı injeranın yanı sıra farklı soslar, sebze ve et, Etiyopya mutfağında yaygındır.

Müslümanlığın yaygın dinler arasında olduğu Etiyopya’da domuz eti tüketilmez. Buna rağmen diğer et çeşitleri oldukça yaygındır. Ortodoks kilisesinin ritüellerine de sıkı sıkıya bağlı olan Etiyopya halkı bu yüzden çarşamba ve cuma günleri et tüketmemektedir.

En meşhur yemeklerinden ilki körili mercimek olarak tarif edilebilecek “messer”dir. Kırmızı et (kai), tavuk (doro), balık (asa) ve sebzeleri karıştırarak pişirdikleri “wat” ve kırmızı acı biber ile marine ederek sundukları çiğ ya da çok az pişirilmiş biftek “kitfo” da tadılması gereken lezzetler arasındadır.

Etiyopyalılar “kaffa” dedikleri ev yapımı kahvelerini küçük kaplarda ve şekerle servis ederler. Yerel bira ve şaraplarının yanı sıra balla fermente ederek hazırladıkları içkileri “tej” de ülkenin en yaygın içecekleri arasındadır. Ayrıca geleneksel arpa birası “talla” ve hububatlı alkollü içecekleri “kaitaka” da ülkede tadına bakabileceğiniz diğer içki seçenekleridir.

Popüler restoranlar

Ben Abeba, Old Abyssinia, Xo Lalibla, Terrace Traditional Hall.

Bahşiş

Etiyopya restoranlarında eğer hesaba eklenmemişse bahşiş verme zorunluluğu yoktur. Ama tabii ki hesabın yüzde 10’unu bahşiş olarak bırakırsanız mutlu olacaklardır.

Lalibela’da Alışveriş

Hem Lalibela hem de Etiyopya’da alışverişte karşınıza çıkacak ürünler genel anlamda el işçiliğine odaklıdır. Hasır sepetler, altın ve gümüş takılar, ahşap oymacılığı ürünleri, halılar, davullar ve mızraklar dükkân ve pazar stantlarında sıkça yer almaktadır. Özellikle Hristiyan turistler buradan envai çeşidinin bulunduğu haçlar satın almaktadır. Satıcılar, alışveriş sırasında hem pazarlığa hem de takas yapmaya açıktırlar. Lalibela’da her cumartesi günü açık pazar kurulmaktadır. Burada sadece tekstil ürünleri gibi hediyelik eşyalar değil, halkın günlük ihtiyacını karşılayan ürünler de yer almaktadır. Canlı hayvan satışı da mevcuttur. Çoğu yerel halk için ise burası buluşma ve sohbet noktasıdır.

Lalibela Gece Hayatı

Lalibela’da bir gece hayatı olduğu söylenemez. Turistler genellikle otellerin bar ya da lobilerinde ve restoranlarda vakit geçirmektedir. Bir de Etiyopya’nın bal bazlı bir şarap türü olan yerel içkisi “Tej”in içilebildiği mekânlar mevcuttur. Torpedo Tej House da bunlardan biridir. Kilisenin çevresinde yer alan mekânda kimi zaman canlı yerel müzikler de çalınmaktadır. Aynı bölgede bunun gibi iki üç adet “tej”e özel mekân mevcuttur.

Lalibela Festivaller

Genna / Etiyopya Noeli Kutlamaları (Ocak)

Timket / Epifani Kutlamaları (Ocak)

Meskel (Eylül)

Lalibela Resmi Tatiller

Etiyopya Noeli (7 Ocak)

Epifani (19 Ocak)

Adwa Zafer Günü (2 Mart)

Kutsal Cuma

İşçi Bayramı (1 Mayıs)

Paskalya

Özgürlük Günü (5 Mayıs)

Derg Çöküş Günü (28 Mayıs)

Ramazan Bayramı

Kurban Bayramı

Etiyopya Yeni Yılı (11 Eylül)

Meskel (27 Eylül)

Hz. Muhammed’in Doğumgünü (12 Aralık)

*Yanında tarih belirtilmeyen tatillerin günü, yıla göre değişmektedir.

Lalibela İçin Faydalı Bilgiler

Acil yardım: 911

Yangın: 911

Polis: 911

Lalibela Vize İşlemleri

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Lalibela’ya girmek için vize alması gerekmektedir.

Türkiye Lalibela Dış Temsilcilikler

ADDİS ABABA BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: TURKISH EMBASSY P.O. BOX 1506 ADDİS ABABA ETHIOPIA

Telefon: 00 251 11 661 23 21 00 251 11 661 31 61

Faks: 00 251 11 661 16 88 00 871 762 632 037 (uydu)

[email protected]

http://addisababa.be.mfa.gov.tr

Görev Bölgesi: Etyopya

Lalibela Para Birimi

Etiyopya sınırları içerisinde yer alan Lalibela’nın para birimi Etiyopya Biri’dir (ETB).

Lalibela Resmi Dili

Etiyopya sınırları içerisinde yer alan Lalibela’nın resmi dili Amharca’dır. Ülkede Latin alfabesi kullanılmamaktadır. Amhar alfabesi ile yazılmaktadır. Ülkede ayrıca Oromo dili, İngilizce ve Arapça da konuşulmaktadır.

Lalibela Saat Farkı

Etiyopya (GMT +3) ile Türkiye (GMT +2) arasında 1 saat zaman farkı bulunur. Türkiye’nin saati Lalibela’dan 1 saat ileridedir.

Lalibela Künyesi

  • Yerel saat

    Yerel Saat -

  • Kur Farkı

    Kur Farkı -

  • Priz Tipi

    Priz Tipi Type C / 250V / 2.5 A

  • Hava Durumu

    Hava Durumu -oCSon Güncelleme: - (TSI)

Yıllık Ortalama Sıcaklık

    • Oca 13.3oC
    • Şub 14.6oC
    • Mar 15.7oC
    • Nis 16.3oC
    • May 16.7oC
    • Haz 16.6oC
    • Tem 14.9oC
    • Agu 14.4oC
    • Eyl 14.4oC
    • Eki 13.6oC
    • Kas 12.9oC
    • Ara 12.6oC

Kısa Kısa

Nüfus: 17.367 / Dil: Amharca / Para Birimi: Etiyopya Biri (ETB) / İklim: Tropikal Muson İklimi / Ortalama Kaç Günde Gezilir: 4 gün