Ülkelerden Dünya Mirasları 5

Tek bir yazıda ülkelerin tüm dünya miraslarına yer vermemiz bir hayli zor olacağı için bu içeriğimizde alfabetik olarak yalnızca Kazakistan'ın, Kenya'nın, Kıbrıs'ın, Kırgızistan'ın ve Kiribati'nin dünya miraslarını sizlerle paylaşacağız. Hepinize keyifli okumalar dileriz.

Kazakistan

Günümüzde 7 bağımsız Türk devletinden biri olan Kazakistan, 2.7 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle en büyük dokuzuncu ülkedir. 

Dünya altın rezervlerinin beşte birine, krom rezervlerinin ise dörtte birine sahip ülkenin gelişmişlik düzeyi de komşularına göre bir hayli yüksektir. 

UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne kabul edilen 3 eseri topraklarında barındıran ülkedeki en önemli eser Hoca Ahmet Yesevi’nin Türbesi'dir. 

Divan-ı Hikmet’in yazarı, büyük Türk âlimi Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevî 1093 yılında bu topraklarda doğmuş ve mutlak hakikat'e ulaşmak amacıyla Yesevilik tarikatının öncüsü olmuştur. 

Kendisi öldükten yaklaşık 200 yıl sonra İmparator Timur tarafından 1389’da yapımına başlanılan türbe, 1405 yılında tamamlanmış, zamanla onarılmış, yenilenmiştir. 1993 yılında ülkemizin restore ettiği türbe 2003 yılında dünya mirasına eklenmiştir. 

Bir diğer önemli tarihi değer Almatı’nın 170 km. kuzeybatısında bulunan Tamgalı Arkeolojik Alanı'dır.  5000’den fazla kayalara işlenmiş resimin, illüstrasyonun bulunduğu alanda eserler çoğunlukla Bronz Devri’nden kalmıştır. 

Yöre; boyanmış, işaretlenmiş yer anlamında “Tamgalı” olarak isimlendirilmiş olup o dönemden kalma pek çok tarihi, arkeolojik eseri de bünyesinde barındırır. 

Ülkenin büyük kısmı karasallık sebebiyle bozkırlarla kaplıdır. Kuzey kesimindeki Saryarka Stepleri ve Gölleri, UNESCO’nun doğal miraslarından biri olarak kabul görmüş ve 2008 yılında da miras alanı olarak kabul edilmiştir.  

Göçmen kuşların uğrak mekânı olan 120 bin hektar büyüklüğündeki bu doğal alan, iki eyalet arasında paylaşılmıştır.

Sayga adı verilen Orta Asya antilobuna ev sahipliği eden bu geniş bozkırlar 15 milyondan fazla kuşun da durak noktasıdır. 

Kenya

Maasai Kabilesi’nin anavatanı olan Kenya, eski bir İngiliz sömürgesi olmakla birlikte 1963 yılında bağımsızlığını kazanmıştır. 

Kişi başına yıllık ortalama 850 $ düşen ülke çok zengin maden kaynaklarına ve verimli tarım arazilerine sahiptir.

Çok çeşitli iklim kuşaklarının görüldüğü ülke Rift Vadisi’nde bulunduğundan pek çok doğal mirasa ve tarihsel dokusundan dolayı pek çok esere sahiptir.

Üç milli parkın birleşmesiyle oluşan Turkana Gölü Milli Parkları, göçmen kuşlar için durak noktası olmakta ve yerel hakla da su kaynağı sağlamaktadır. 

Kıtanın 2. Yüksek dağı olan Kenya Dağı 5200 metre yüksekliğe sahiptir. Volkan temelli dağ ve çevresi doğal hayatıyla koruma altına alınmıştır. 

Afrika Fayı’nın oluşturduğu Büyük Rift Vadisi’nde yer alan Kenya Göller Yöresi Elementia, Nakuni, Bogoria göllerinden oluşur ve pelikan sürüleri için mola noktasıdır. 

Ülkenin sahil kesiminde Mijikenda halkının yaşadığı ve 200 kilometrelik bir alana yayılan köy kalıntıları ormanla birlikte koruma altına alınmış. 

Kenya’nın sahil kesiminde bulunan, ülkenin ikinci büyük kenti Mombasa’da yer alan Jesus Kalesi 1593 yılında Portekizliler tarafından inşa edilmiş. 

Mombasa’ya 340 kilometre mesafedeki Lamu Şehri, Swahili yerleşmelerinin en iyi korunmuş örneklerinden biridir. 

Kapalı ve tutucu bir toplum olarak yerel halk, dini ritüellerine bağlılıklarıyla dikkat çekmekte ve adaya kurulu olan şehirde karayolu bulunmamaktadır. 

Kıbrıs

Avrupa Birliği’nde resmi dillerinden biri Türkçe olan tek devlet bizim bildiğimiz GKRY, dünyanın tanıdığı isimleyse Kıbrıs Cumhuriyeti. 

Türkiye, Birleşik Krallık ve Yunanistan garantörlüğünde, Rum – Türk ortaklığında 1960 yılında kurulan devlet, Rumların darbe yapmasıyla stabilitesini kaybetmiştir.

1974 yılında Türkiye’nin adaya asker çıkartmasıyla adadaki Türkler ile Rumlar arasında bir tampon bölge oluşturulmuştur. 

Adanın %10’luk kısmı Birleşik Krallık Üslerine ve Birleşmiş Milletlerin tampon bölgesine ayrılmış ve buralara sadece asker konuşlandırılmıştır.

UNESCO tarafından belirlenen miras öğeleri adanın güney kesiminde yer almakla birlikte tarihi değerler göz önünde bulundurulmuştur. 

Neolitik çağlardan yerleşime sahip olan Choirokoitia, adada tarihöncesi yaşamın olduğunu kanıtlamış M.Ö. 7. ve 4. yüzyıllara temellendirilmiştir. 

Doğu Akdeniz’deki en iyi korunmuş prehistorik yerleşme olan bu antik köyün nüfusunun 350 civarı olduğu tahmin edilmektedir. 

Adanın ortasında yükselen Trodos Dağları’nın eteklerinde bulunan kiliseler Bizanslardan kalma 9 kiliseden oluşmakta ve iyi korunmuş fresklerde bezenmiştir. 

Kıbrıs’ın güneybatısında yer alan ve M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllardan kalan arkeolojik kıyı kenti Baf, üzerinde kurulan kente de ismini vermiştir. 

KKTC’nin kurucu başkanı Rauf Denktaş’ın doğum yeri olan ve Gazibaf olarak isimlendirilen şehir mitolojik olarak da kutsanmıştır. 

Kırgızistan

Günümüzdeki 7 bağımsız Türk devletinden biri ve Türk Konseyi’ne üye olan Kırgızistan, Karahanlılar zamanında Müslümanlığı kabul etmiş ve yakın zamanda da İslam’ı resmi din ilan etmiştir. 

Zengin yer altı kaynaklarına sahip ülkede altın ihracatı, genel ekonominin neredeyse yarısını oluşturmakta ve tarıma da önemli bir pay düşmektedir.  

Kırgızistan’daki tek UNESCO mirası, Oş kentindeki Fergana Vadisi’nde bulunan Süleyman Dağı’dır. 

Orta Asya’nın en eski yerleşim noktalarından biri olan Oş kenti, 8. Yüzyılda İpek Yolu’nun önemli bir durağı haline geldi.

Ülkenin en büyük ikinci kenti konumundaki Oş, Özbekler ile kanlı çatışmalar sonucu Kırgızistan’da kalmış ve bugün de sınır ili olmuştur. 

Özbeklerin yoğunlukta olduğu şehir, 3000 yıllık bir geçmişe sahip olup Fergana Vadisi’ndeki kültürel varlıklar onu daha da değerli kılmıştır.  

İslamiyet öncesi ve İslamiyet döneminden pek çok eser barındıran Süleyman Dağı, 2009 yılındaki 33. Oturumda UNESCO’ya dahil olmuştur.

İslamiyet’in bu topraklara gelmesinden önce İpek Yolu kervanlarından kalan eşyalar, kaya resimleri dağda bulunan müzede sergileniyor. 

Öte yandan Süleyman Peygamber'in buraya gelerek dağda dua edip dinlenmesinden dolayı kutsal sayılıyor.

Türk İmparatoru Babür Şah’ın da dağda yaptırdığı ufak bir ev olduğu ve bunun sonradan camiye çevrildiği biliniyor. 

Kiribati

Pasifik’in ortasında bir ada topluluğu olan Kiribati en yakın kıtadan binlerce kilometre uzaklıkta izole bir hayat sürüyor. 

Geçim kaynağının çoğunlukla balıkçılığa dayandığı ülkede son yıllarda turizm de önemli getiriler sağlamaya başlamış. 

3.5 milyon kilometrekarelik yüzölçümüyle çok büyük görünse de bu alanın sadece 810 kilometrekaresi toprakla örtülü. 

Toplam varlığının sadece %0.02’sini kaplayan kara parçasıyla Yalova’dan küçük olan ülkenin nüfusu yaklaşık olarak yüz bin. 

Doğusunda bulunan gün değişim çizgisiyle her yeni güne ve her yeni yıla giren ilk ülke olan Kiribati hepimizden bir adım önde gidiyor anlaşılan.

Kiribati’nin UNESCO miras listesine giren tek yer olan Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi barındırdığı sualtı faunası ve kendine has floristik özellikleriyle bir doğal harika. 

Ülkenin %10’unu oluşturan Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi aynı zamanda Pasifik’in en büyük deniz koruma alanıdır.

Sadece 25 kilometrekarelik bir karasal alana sahip olmasına karşın toplam koruma alanı California büyüklüğünde olan bölgede 500’den fazla canlı türü bulunmaktadır. 

Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi içerisinde çoğunlukla ıssız mercan adaları yer almaktadır ve küresel biyolojik önemi olan bu alanlar 2010 yılından beri koruma altındadır.

Bölge 8 atol ve 2 batık mercan kayalığından oluşmakta olup 410 bin kilometrekarelik alanıyla dünya denizlerindeki en büyük koruma bölgesidir.