- 1 view
Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri, UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne girmeye aday, hem mimarisiyle hem de tarihî dokusuyla son derece etkileyici bir bölgemizdir. Birçok medeniyete başkentlik yapmış olan bu bölge, aynı zamanda dünyanın ilk üniversitelerinden birine de ev sahipliği yapmıştır. Yerli ve yabancı turistlerin akın ettiği Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri özellikle geleneksel Harran evleriyle çok dikkat çekmektedir.
Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri
Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri Hakkında Bilgi
Şanlıurfa, bir diğer adıyla “Peygamberler Şehri” tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, tarihi izlerle dolu bir şehirdir. Mezopotamya’nın verimli ovalarında kurulan Şanlıurfa şehrinin güney doğusunda yer alan Harran da hem Türk tarihinde hem de İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir.
Harran Ve Şanlıurfa Yerleşimleri Nerededir
Şanlıurfa şehri Türkiye’nin güneydoğusunda yer alır ve Gaziantep, Mardin, Adıyaman ve Diyarbakır ile sınır komşusudur. Harran ilçesi ise Şanlıurfa’nın yaklaşık 45 km güney doğusunda bulunur.
Geleneksel Harran Evleri Hangi İsimle Anılır
Harran tarihî bölgesinin en çok ilgi çeken özelliği kuşkusuz geleneksel evleri… Hem yapı malzemesi hem de şekilleri ile ilgi odağı olan bu geleneksel tarihî evler “konik kubbeli evler” olarak anılmaktadır.
Harran Evlerinin Genel Özellikleri
Harran evleri, başka bir deyişle konik kubbeli evlerin en önemli özelliklerinden biri kışın sıcak, yazın da serin tutan bir yapıya sahip olmaları. Uzun yıllardır ayakta olan bu evlerin yapı malzemesinde, yani harçlarında gül yağı, toprak, saman, yumurta akı kullanılmıştır. Kare ya da dikdörtgen bir alt yapı üzerinde oturtturulan, bindirme tekniğiyle inşa edilen, külah şeklini andıran Harran evleri, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Harran evlerinin bir diğer ilginç özelliği, kubbelerinin tuğladan örülmüş olmasıdır. Bu anlamda kerpiç kubbeli evlerden ayrılırlar. Kubbelerinde tuğla kullanılmasının sebeplerinden biri, bölgenin kurak olması, dolayısıyla ağaç malzemenin bulunamıyor olmasıdır. Başka bir sebebi ise Harran’da tuğlanın oldukça bol bulunuyor oluşudur.
Harran Evlerinin İçi
Geleneksel Urfa evlerinin mimari özellikleri ise hem hane halkı hem de dönemin sosyal yaşantısı hakkında birçok ipucu veriyor. Harran evlerinde her kümbet bir odayı temsil ediyor; evlerdeki kubbe sayısından da ailenin maddi durumu hakkında yorum yapmak mümkün. Hem içeriden hem de dışarıdan balçıkla sıvanan evler bu sayede daha da dayanıklı hale geliyorlar. İç yükseklikleri yaklaşık 5 metre olan evler içeriden kemerler aracılığıyla birbirleriyle bağlandıkları için içeride daha geniş mekânlar elde ediliyor. Kimi zaman kubbelerin üzerleri açık bırakılarak hem buradan ışık girmesi sağlanıyor hem de içerideki soba dumanının dışarı çıkması hedefleniyor.
Harran Evleri Tarihi
Geleneksel konik kubbeli evlerin tarihi MÖ 6 bin yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Mezopotamya, Ege ve Transkafkasya bölgelerinde uzun yıllar kullanılan Kubbeli evlerin uzun yıllar boyunca tercih edilmesinin en önemli sebebi sıcak iklim koşullarıdır. İçerisi son derece serin olan Harran evlerinde, kışın da tek bir soba yakarak neredeyse 20 odayı birden ısıtmak mümkün. Harran konik kubbeli evleri, 1979 yılında arkeolojik ve kentsel sit alanı olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla günümüzde artık ev olarak kullanılmamaktadır. Koruma altına alınmış olan Harran evlerinden bir tanesi restore edilerek Harran Kültür Evi olarak ziyarete açılmıştır. Harran ve Şanlıurfa yerleşimleri aynı zamanda UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer almaktadır.
Harran Ve Şanlıurfa Yerleşimleri Bölgesinde Ne Yenir
Harran’ın en bilinen lezzeti, bölgeye özgü bir yemek olan Harran Kubbesi’dir. Patateslere kubbe şekli verilerek tepside pişirilmesiyle yapılan bu yemek mutlaka denenmesi gerekenler arasında. Bir başka Harran lezzeti olan Harran çömleği, etli ve patlıcanlı bir fırın yemeği. Şanlıurfa sınırları içine girip de çiğköfte yemeden dönmek de olmaz elbette. Harran’da çok lezzetli çiğköfte yapan yerler bulmak oldukça kolay. Karnınızı doyurduktan sonra da Urfa’ya özgü bir mırra içerek keyfinize keyif katabilirsiniz.
Harran Ve Şanlıurfa Yerleşimleri Bölgesine Nasıl Gidilir?
İstanbul ve Ankara’dan Şanlıurfa’ya direkt uçuşlar bulunmakta. Havaalanından sonra da servis kullanarak şehir merkezine ulaşabilir, ardından Harran minibüslerine binebilirsiniz. Karayolunu tercih ediyorsanız, Türkiye’nin birçok ilinden Şanlıurfa’ya otobüs hattı bulunuyor. Şanlıurfa otogara ulaştıktan sonra da Harran minibüslerini kullanarak bölgeye ulaşabilirsiniz.
