Şiran

Gümüşhane’nin altı ilçesinden bir tanesi olan Şiran, şehrin en eski ilçesidir. 1018 yılında Selçuklu akınlarıyla Anadolu’ya giren ilk Türk boyları Şiran’ı kurmuştur. Tarihiyle ilgili araştırmalar gösteriyor ki bu ilçenin geçmişi 250 yıldan uzun bir süreye işaret etmektedir.

Eski adıyla Uluşiran, şimdiki adıyla Erenkaya olarak tanınan Şiran ilçe merkezi 1800’lü yıllarda merkeze taşınmıştır. Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi burada da tarihi bir önem ve hatıralar yer almaktadır. Efsaneye göre ilçenin adı ‘aslanlar’ anlamına geliyor. Bu adı ilçeye veren, Osmanlı İmparatorluğu padişahlarından Yavuz Sultan Selim'dir. Osmanlı topraklarına katılması 1473 Otlukbeli Savaşı sonundaki galibiyetle gerçekleşen Şiran aslında Tanzimat’tan önce Erzurum’un bir ilçesiyken, 1865 yılında Gümüşhane’ye bağlanmıştır. İlçe statüsüne ise 1925 yılında kavuşmuştur.

Şiran tarihinde birçok uygarlığa ev sahipliği etmiştir. Hattitler, Urartular, Metler, Hititler, Kimmer-İskit Akıncıları, Romalılar, Selçuklular, Pontus Krallığı, Persler, Selçuklular ve Osmanlılar ilçenin yüzyıllara uzanan geçmişinde etkiler bırakmıştır.

Bunca tarihi geçmişe sahip olan Şiran’da gezilecek ve görülmesi gereken hem tarihi ve dini yapılar hem de muhteşem doğal güzellikler yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1400 metre, yüz ölçümü ise 992 km2’dir.
Şiran, Gümüşhane Karadeniz’de yer almasına rağmen karasal iklim etkisi altındadır. İlçe nüfusu yaklaşık 22 bindir. İnsanlar geçimlerini çoğunlukla hayvancılık, sebzecilik, meyvecilik ile sağlamaktadır. Ayrıca Şiran madenin de bol bulunduğu bir yerdir. Bu nedenle ilçede yer alan taş mermer fabrikası da halkın geçim kaynaklarından bir tanesidir.

Şiran Nerede?

Şiran, Gümüşhane il merkezine araçla yaklaşık 1,5 saat uzaklıktadır. Şiran’a gittiğinizde burada yaşayanların şive nedeniyle ilçeyi ‘Seyran’ veya ‘Şeyran’ olarak telaffuz ettiklerini duyabilirsiniz. Gümüşhane’de birilerine burayı sormak istediğinizde bu şekilde sorarsanız daha iyi olabilir.

Şiran’a Nasıl Gidilir?

Gümüşhane, Şiran’ın bazı illere uzaklığı şu şekildedir: Ankara – Şiran 8,5 saat, İstanbul – Şiran 12 saat, Giresun – Şiran 3 saat, Erzurum – Şiran 3 saat. Gümüşhane merkeze 22 km uzaklıkta bulunan Şiran’a gitmek için toplu taşıma araçlarını kullanabileceğiniz gibi, özel aracınızla yaklaşık 1,5 saat içinde ulaşabilirsiniz. Gümüşhane’ye ulaşım için geçtiğimiz yıl yapımına başlanan havalimanı çalışmaları sürdüğü için doğrudan uçakla gelmek mümkün değil.

Şiran Gezilecek Yerler

• Tomara Şelalesi

  

Şiran’ın tarihi ve dini yapıları kadar doğal güzellikleriyle de meşhur olduğundan bahsetmiştik. Tomara Şelalesi, Şiran’ın hatta Gümüşhane’nin en güzel yerlerinden bir tanesi. Mutlaka görülmesi gereken bu şelale Şiran’ın güneybatısında, yaklaşık 14 km uzaklıkta, Seydi Baba Köyü’nde yer alıyor. Şelale suları yer altı kaynaklarından ve tepe yamacındaki kayalar arasından dikey olarak akmaktadır. Şelale’yi önemli kılan kaynağında oluşmasıdır ve suyu çok soğuktur. Özellikle bahar ve yaz aylarında çok keyifli olan şelalenin sunduğu manzara kesinlikle görülmeye değerdir.

• Çakırkaya Kilisesi

  Çakırkaya Kilisesi adını bulunduğu köyden almaktadır. Kilisenin özelliği bölgenin ilk kaya oyma kilisesi olmasıdır. Kim tarafından yapıldığı bilinemeyen Çakırkaya Kilisesi’nin yapılış tarihinin 14. yy.’a dayandığı bilinmektedir. Tek giriş kapısı vardır fakat kilise fazlasıyla tahrip olmuş durumdadır.

• Seydi Baba Türbesi (Gelin Ebe Türbesi)

Adından da anlaşılacağı üzere, Seydi Baba Köyü’nde yer alan türbenin çatısı restorasyon geçirmiştir. Köyde Gelin Ebe Türbesi olarak bilinmektedir. Türbeyle ilgili ilginç bir bilgi de burada yatan kişiler hakkında yazılı belge olmamasıdır.
 

• Firdevs Hatun Türbesi

Gümüşhane’den Şiran’a giderken Çilhoroz Dağı üzerinde yer alan türbenin yapılış tarihi 1566-1567 olarak bilinmektedir. Yunus Emre İlköğretim Okulu’nun bahçesinde yer ala köfeki taşa yazılmış kitabenin bu türbeden söküldüğü anlaşılmıştır.
 

• Şiran Kulesi

Şiran ilçesini tepeden izlemek, manzaraya doymak için tarihi bir yapı olmasa da yaklaşık 6-7 yıllık bir geçmişi olan Şiran Kulesi’ne çıkmalısınız. Kulenin yapımı tarihi bir olaya dayanmaktadır. Evliya Çelebi, yüzyıllar önce Şiran’a gelerek, kulenin bulunduğu tepeden ‘Ne Seyran bir yurt!’ demiş. 2011 yılının Evliya Çelebi yılı olarak ilan edilmesinin ardından burayı ilçeye kazandırmaya karar verilmiş.
 

• Kelkit Çayı

Kelkit çayı kıvrıla kıvrıla yeşiller içinden gelen bir akarsudur. Doğanın keyfini çıkarmak için burayı da ziyaret edebilirsiniz. Kelkit Çayı’nın sularını Yeşilbük, Yukarıkulaca, Karaca ve Zunzurt akarsuları oluşturmaktadır.