Boğa Simgeli Artvin

Sabah yine erkenden çıkıyoruz yola, Artvin’e doğru, yeşil bir yoldan ilerleyerek. Ayder’den biraz hüzünlü ayrılıyorum ama gazetelerden takip ettiğime göre Artvin’de de yeşili korumak adına, durum hüzünlü ve sancılı. Yol üzerinde bir molamız var, yöredeki ünlü taş-kemer köprülerden birini daha, göreceğiz.

Timisvat Taşkemer KöprüDikkaya köyünde, Fırtına Deresi üzerinde Köprüköy ile Hoşdere köylerini birbirine bağlayan köprünün tarihi tam olarak bilinmese de, 19. yüzyılın ikinci yarısı ya da 20. yüzyıl tarihli olduğu düşünülmekte. Moloz taş örgülü, dikdörtgen planlı, yuvarlak kesme taş kemerli, çok hoş ve zarif görünüyor. Halen kullanılmakta olan köprü bana biraz Mostar Köprüsü'nü hatırlattı. Yeşillikler arasındaki sevimli köprünün üzerindeki moloz taşlı yoldan keyifle yürüyorum.

Pazar-Fındıklı-Ardeşen
Rize-Artvin otoyolu, sahilden denize paralel inşa edilmiş. İlerlerken bu yolun deniz kenarında olması çok mu gerekliydi diye düşünüyorum yine; daha gerilerde yeşillikler içinde olabilirdi belki. Böylece sahildeki plajlar, kafeler, parklar da halen kullanılıyor olabilirdi. 

Pazar, Fındıklı (Lazca Vitze, eski adı ise Viçe. Abu ve Pishala derelerinin arasında kalan geniş vadileriyle yarı tropikal bir cennet) ve Arhavi’den geçiyoruz. Bu yöreler gerçek Lazların yaşadıkları köyler - Fındıklı, Ardeşen, Pazar ve Çamlıhemşin. Bu ilçeler dışında Rize‘de yaşayan Lazlar azınlık ve göçmenler. Rize‘nin de çoğunluğu Trabzon’un Of ilçesi gibi Karamanoğulları soyundan. Trabzon’da olduğu gibi, Rize’de de Çepni köyleri var; örneğin Rize‘nin Çayeli ilçesi.

Hopa - Cankurtaran GeçidiArtvin’e ulaşmak için Karadeniz ve Doğu illerini bağlayan, Hopa ve Artvin (Merkez) ilçeleri arasında yer alan Hopa-Cankurtaran Geçidi'nden geçeceğiz. Geçidin rakımı 690 metre olsa da oldukça virajlı. Kış aylarında sisli ve buzlanmalar olan çok zorlu geçitlerden birisi. Buna karşın manzaralar muhteşem ve tam fotoğraflık. 

Simgesi boğa olan ve boğalarıyla meşhur bir ilimiz olduğunu biliyor muydunuz? Artvin...

Ülkemizin en uçta, kuzeydoğu sınırında, Gürcistan’a sınırı olan ilimiz, nüfusu Gürcüler, Hemşinliler, Kıpçak Türkleri, Ahıska Türkleri ve Lazlar’dan oluşmakta.

Oldukça engebeli yüzey şekillerine sahip yörenin yarıdan fazlası ormanlık alanlarla kaplı ve yaylaları ile ünlü. Orman, yeşil demişken burada hemen Türkiye’nin en kalabalık çevre davasından söz etmeden geçmek istemedim. Artvin’in Cerattepe bölgesinde çıkartılmak istenen maden işletmesine karşı. Ülkesini, şehrini, köyünü, ağaçlarını ve yeşili  seven 760 çevreci ve çok sayıda avukat ile açılan Türkiye’nin en yüksek katılımlı ve “yaşam haklarını savunma” davası ne yazık ki çok da iyi gitmiyor. Pes etmeyecek Yeşil Artvin Derneği'ni kutluyorum.

Şehir yüce bir dağın yamacına kurulmuş, zikzak yapan yollarla şehir yukarılara doğru ilerlemiş. Bu yamaçta bulunan ve Livane Kalesi olarak da bilinen Artvin Kalesi, Çoruh Nehri üzerindeki Artvin Köprüsü’nün tam karşısında. İçinde sarnıç ve şapel kalıntıları bulunan kale Bagrat Kralı Büyük Oşet tarafından 937 yılında yaptırılmış. 

Karşıki tepelerden birinde, Atatepe'de, Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise en büyük heykelleri sıralamasında ilk sıralarda yer alan Atatürk Heykeli tüm heybetiyle yükselmekte.

Şehir merkezi, Halit Paşa Meydanı'ndaki halk oyunları heykelini de kaçırmayın.

Artvin millî parklarıyla da ünlü, özellikle bir turizm cenneti olan Şavşat adını o kadar çok duydum ki, Karagöl Sahara Millî Parkı içerisinde Şavşat-Karagöl, Borçka-Karagöl ve Sahara yaylaları yerli yabancı tüm turistlerin de uğrak yeri. Camili Biyosfer Rezerv Alanı, Türkiye’de belirlenmiş 112 önemli bitki alanından birisi, Karçal Dağları Önemli Bitki Alanı'nın da bir parçası. Havza WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından izlenmekte olup Birleşmiş Milletler tarafından biyosfer rezerv alanı olarak belirlenen Türkiye'deki tek bölge ve bir dünya mirası olarak görülmekte.

Kısa bir şehir gezisi ve yöresel yemekler yediğimiz öğlen yemeğinden sonra yolumuza devam ediyoruz. Bir kilise ziyaretinden sonra yine çok merak ettiğim Şavşat’tayız bu gece. Ama bizi bir sürpriz bekliyor…