Zeugma Antik KentiGaziantep’in Nizip ilçesine 10 kilometre uzaklıkta yer alan, günümüzde kazı çalışmalarının devam ettiği UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne girmeye aday antik bir şehirdir. Gaziantep şehir merkezine olan Fırat Nehri’nin kıyısında yaklaşık 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmuştur.
ZEUGMA ANTİK KENTİ NEREDEDİR?
8 Şubat 1921’te Büyük Millet Meclisi’nin kararıyla Gazi unvanını alan Antep, Güneydoğu Anadolu bölgesinin sanayi bakımından en gelişmiş şehridir. Türkiye’nin en kalabalık 8. şehri olan Gaziantep tarımıyla olduğu kadar sanayisiyle de Türkiye ekonomisine önemli katkılarda bulunur. Zeugma ise Gaziantep şehir merkezine 50 kilometre mesafede olup merkezden Nizip ya da Belkıs’a giden araçlarla ulaşmak mümkündür.
ZEUGMA İSMİ
Büyük İskender’in generallerinden ve daha sonra Suriye Kralı da olan Selevkos Nikator kendi adıyla, Fırat Nehri’nin adını birleştirerek MÖ 300 yılında burada Selevkos Euphrates (Fırat’ın Silifkesi) adında bir kent kurar. Daha sonraları MÖ 1. yüzyılda Roma hâkimiyetine girmesiyle birlikte kentin adı da değişerek köprü, geçit anlamına gelen ve bütün dünyada bilinen şekliyle “Zeugma” adını alır. Roma İmparatorluğu’nun 4. Skitia Lejyon Garnizonu’nun burada bulunması ve ticaret sebebiyle kısa zamanda 80 bin nüfusa ulaşan Zeugma’da Fırat manzaralı yamaçlara villalar inşa edilir. 80 bin kişilik nüfus Zeugma’yı döneminde dünyanın en büyük kentlerinden biri haline getirir. İpek Yolu’nun üzerinde bulunan Antep’in konumu dolayısıyla bu bölge yüzyıllardır kültürlerin ve kavimlerin etkileşim merkezi olmuştur.
ZEUGMA EVLERİ
Yaklaşık 600 - 800 metrekarelik bir alanı kaplayan Zeugma Roma Evleri, avlulu kent villaları üslubundadır. MÖ 253 yılındaki Sasani Yağması sırasında harap edildikten sonra büyük oranda terk edilip, tüm buluntularıyla birlikte bozulmadan korunmuş olması evleri özellikle önemli yapan şeydir. Zeugma, dramatik sonu nedeniyle, günlük hayatla ilgili paha biçilemez veriler sağlayan 3. yüzyıl ortalarında Roma’nın öne çıkan büyük kentlerinden Pompei ile karşılaştırılabilir.
Kentin en önemli kutsal alanının konuşlandığı Belkıs Tepesi’nde üç anıtsal kült heykeli bulunmuştur. Diğer heykeller tepenin yamaçlarında parçalar halinde ele geçmiştir. Bu heykeller büyük olasılıkla Kommagene Panteonu Tanrılarına aittir. Kutsal alan Kommagene’de Antiokhos’un Kommagene Panteonu ile birleştirildiği ve yönetici kültünün temenosta (kutsal çevre duvarı) ya da bir tapınakta diğer kült heykelleriyle birlikte sunulduğu tek örnektir.
Zeugma kenti, bölgede Antik Dönem Helenistik ve Semitik kültürlerin entegrasyonu ve bütünleşmiş karma kültürlerin doğuşunun anlaşılması açısından büyük bir tarihî öneme sahiptir.
ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ
Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan çeşitli mozaiklerin yıl boyunca sergilendiği Zeugma Mozaik Müzesi Gaziantep şehir merkezinde yer alır. Kışın kapanış saati 17.00, yazın kapanış saati 19.00 olan müzede bölgede bulunmuş, ağırlıkla mozaik eserler sergilenmektedir.
GAZİANTEP’E ULAŞIM
Havayoluyla İstanbul, İzmir, Ankara ve Antalya’dan Gaziantep’e doğrudan uçuşlar bulunuyor. Havaalanından şehir merkezine servisle ulaşım sağlanabilir. Ayrıca Türkiye’nin birçok kentinden otobüs firmaları gün içinde Gaziantep’e otobüs kaldırmaktadırlar.
GAZİANTEP VE ZEUGMA ÇEVRESİNDE NE YENİR?
Gaziantep’e ve Zeugma’ya gidildiğinde şehrin ismiyle markalaşan iki şey yenmezse olmaz; Antep fıstığı ve Antep baklavası. Ayrıca bölgeye özel yemekler yiyebilmek için yerel halkın alışkanlıkları sıkı takip edilmelidir. Örneğin iyi bir ciğer kebap yemek için saat sabah altıda ciğercilerin önünde sıraya girmek gereklidir. Aynı şekilde de güzel ve el yapımı bir katmer yiyebilmek için öğleni geçirmemek gereklidir. Bir başka yöreye özgü beyran çorbası da yine sabahın erken saatlerinde yerel halk tarafından tüketilmektedir. Her ne kadar büyük şehir olup günün hemen her saatinde de bu ürünlere ulaşmak mümkünse de “gerçeğine” sabah saatlerinde ulaşmak mümkün olur. Ve tabii ki günün her saatinde ulaşmakta sıkıntı çekilmeyen kebap. Mevsim sebzelerinin dâhil olduğu onlarca kebap çeşidiyle Antep mutfağı son derece geniştir. Bir de Antep’e özel, fıstıklı ve sarımsaklı lahmacun bölgeye has ve afiyetle yenebilecek önemli bir yiyecektir. Yine Antep mutfağına has kurutulmuş sebzelerle yapılan dolmalar da gurmeler için önemli bir seçenek olacaktır.
KONAKLAMA
Nizip ya da Belkıs’ta konaklama olanakları her ne kadar kısıtlı olsa da büyük şehir olan Gaziantep’te birçok konaklama imkânı mevcuttur. Üniversite şehri olmasının da getirdiği kozmopolitlikle birçok otel, hostel ve pansiyonla beraber ev kiralama siteleri üzerinden de ev bulmak mümkündür. Yine Gaziantep Öğretmen Evi, Polis Evi gibi yerler de Gaziantep’e gelen ziyaretçiler tarafından tercih edilmektedir.
