Philadelphia dendiği zaman aklımıza hemen Amerika’daki kent gelir, oysa Philadelphia, Ürdün’ün başkenti Amman’ın ta kendisi, Roma döneminden kalma isim “kardeşlik sevgisi” anlamında.
Başkent Amman’ın etkileyici, büyük ferah ve modern havaalanı şehre 45 dakika uzaklıkta. Kentteki geniş caddeler, evler tipik Arap mimarisinin tipik beyaz badanalı, çatısı olmayan toprak rengi evleri, yanı sıra yeni modern çok katlı hatta gökdelenler, modern camiler de görmek mümkün.
Yeryüzünde bulunan en eski yerleşim yerlerinden biri olan Amman’da yerleşim Taş Devri’ne, Kalkolitik Devir’e kadar uzanmakta (yaklaşık MÖ 6500 yıl öncesi).
Nebatilerden Asurlara, Roma ve Bizans’a, Osmanlı’dan İngilizlere birçok devletin hükmü altına giren, 7.000 yıllık bir tarihe sahip kent 1946 da ülkenin bağımsızlığını kazanmasıyla hızla gelişmeye başlamış. Kentte bu hükümranlıkların izlerini süreceğiz. (İstanbul ve Ankara’dan direkt uçuşla ulaşabileceğiniz Amman’da otelimiz Grand Hyatt, modern hoş bir otel, kent merkezine yakın, yürüme mesafesinde.)
Bir Orta Doğu ülkesi... Bir Arap kenti... Amman’da şehrin tam ortasında, yüzlerce yıl öncesine ait, devasa bir Antik Roma tiyatrosu görürseniz şaşırmayın.
İstanbul gibi 7 tepe üzerine kurulmuş başkentteki bu tiyatrobu tepelerden El-Taj Tepesi’ne sırtını dayamış, 6.000 kişi kapasiteli, devasa boyutta. Üç kademeli tiyatronun birçok sütunu yıpranmış olsa da oldukça iyi korunmuş.
Tam karşısında kentin en yüksek tepesine kurulmuş Citadel – Amman Kalesi ise şehre kuşbakışı hâkim.
Roma İmparatoru Marcus döneminde inşa edilmiş. Emeviler dönemine kadar farklı halklar ve kültürler yaşamış Amman Kalesi kalıntıları, hükümranlığı altında kaldığı Roma, Bizans ve erken Müslüman kültürlerinden kalma ve bu dönemlerine ait çeşitli kesitler, tarihî eserler ve göz kamaştıran yapılar. Karşımıza çıkan ilk muhteşem bir yapı, nefes kesen Herkül Tapınağı, büyüklüğünü ayakta kalan sütunlardan anlamak mümkün.
Hemen önünde duran bir el parçasının büyüklüğü ise -tapınağın içindeki Herkül heykelinden düşen parça olduğu düşünülürse- tapınağın büyüklüğü hakkında fikir vermekte.
Kale içindeki anıtsal yapılar kalıntıları ise bir Bizans Kilisesi, Emevi Ümeyyad Saray Kompleksi…
Bir saray ve çok iyi korunmuş ve oldukça iyi durumdaki camii…
Az ileride ise bir kısmı ayakta kalabilmiş bir su sarnıcı ve birçok lahit göreceksiniz.
Kale içindeki müze ise küçük ama içinde çok değerli eserler barındırıyor.
Kent içinde de bir Arkeoloji Müzesi var,tarih öncesi dönemden 15’inci yüzyıla kadar uzanan koleksiyonu, farklı dönemlere ait çok sayıda arkeolojik bulgu, lahit ve İslam medeniyetine özgü eserler bulunan hoş bir müze, görmeye değer.
Orta Doğu’nun en heybetli camileri de bu kentte, ancak bu camileri Müslüman olmayanlar ne yazık ki gezemiyor. Kral Hüseyin Cami bunlardan biri, geleneksel Ürdün Mimarisi ile modern mimarinin başarılı bir örneği, minareleri klasik Osmanlı stilinde.
Amman, küçük bir kasabadan bugün büyük ve ülkenin tek çağdaş kentsel altyapısına sahip bir kent olmuş. Bulunduğu coğrafyada, bölgede önemli bir ticaret, kültür, sanat ve yaşam merkezi olmuş, halen de gelişerek modernleşmekte. Ancak eskinin izlerini de kentin her yerinde görmek mümkün.
Amman’da hayat, şehir merkezinde, Kral Hüseyin Müzesi’nin de içinde bulunduğu Balad Çarşısı etrafında, ünlü mağazaların, küçük tasarım butikleri ve kafelerin sıralandığı Rainbow Caddesi’nde.
Tarihî Jabal Amman semti kentin yedi tepelerinden birinin üzerinde barları, sanat galerileri, restoranları ve eski evleri ile kentten bir kesit. (Ünlü Rainbow Caddesi akşamları oldukça hareketli). Halkı halinden memnun görünüyor, güler yüzlü, dost canlısı, sıcak insanlar ve konuksever insanlar, Türkleri de çok seviyorlar. Çok fazla göç almış, özellikle de Filistinliler, bu nedenle de kentte yoğun gecekondu bölgeleri oluşmuş.
Yarın, tam 7.000 yıllık bir tarihe sahip başkent Amman’ın yakınındaki, yüzlerce yıl toprak altında kaldıktan sonra yeniden keşfedilen müthiş bir antik kente gidiyoruz.
Yazı dizisinin birinci bölümü için tıklayın: https://gezimanya.com/GeziNotlari/her-kosesinde-bir-hazine-saklayan-kucuk-komsumuz-urdunYazı dizisinin ikinci bölümü için tıklayın: https://gezimanya.com/GeziNotlari/dunyanin-hala-yasanilan-en-eski-sehri-amman
Yazı dizisinin üçüncü bölümü için tıklayın:https://gezimanya.com/GeziNotlari/colde-bir-roma-kenti-dogunun-pompeisi-ceras
Yazı dizisinin dördüncü bölümü için tıklayın: https://gezimanya.com/GeziNotlari/urdunun-col-kaleleri
Yazı dizisinin beşinci bölümü için tıklayın: https://gezimanya.com/GeziNotlari/tarihi-kral-yolu-uzerindeki-muhtesem-mozaikler-medeba
Yazı dizisinin altıncı bölümü için tıklayın: https://gezimanya.com/GeziNotlari/petra-binbir-renkli-gul-sehri-1
Yazar Hakkında
nevinsalmanAnkara da doğdum, TED Ankara Koleji ve Gazi Üniversitesi Mimarlık fakültesi mezunuyum. 6 sene Londra'da yaşadım, sonraki yıllarda İstanbul'a yerleştim ve serbest çalıştım.
