Bozcaada

Bozcaada, Çanakkale sınırları içerisinde bulunan bir ada ilçesidir. İlçenin nüfusu 2.613 olup yaz dönemleri ve resmi tatillerde gelen tatilcilerle birlikte bu nüfus 10 binlere kadar çıkmaktadır. Adanın nüfusu son yıllarda büyük şehirlerdeki karmaşadan kaçmak isteyip buraya yerleşen insanlarla birlikte artmaya başlamıştır.

500 yılı aşkın süre boyunca Rumlarla Türklerin bir arada yaşadığı Bozcaada’da, günümüzde yerleşik olarak yaşayan Rum nüfusu bir hayli düşüktür. İstanbul, İzmir gibi büyük şehirlere yakın olması ve doğal güzellikleriyle öne çıkan Bozcaada, Türkiye’de son yıllardaki popüler tatil destinasyonlarından biri olmuştur.

Bozcaada’nın karayla tek bağlantısı Ezine’nin bir beldesi olan Geyikli’den düzenlenen feribot seferleridir. Bozcaada, Geyikli’den yaklaşık 6 kilometre uzaklıkta bulunur. Ada daha çok deniz turizmi ile öne çıkmaktadır, ayrıca bağcılık ve şarap üretimi adanın kültüründe önemli bir yer kaplamaktadır. Büyük bir alanı bağlarla kaplı adada birçok şarap fabrikası bulunur.

Bozcaada jeopolitik konumu nedeniyle tarih boyunca sürekli el değiştirmiştir. Heredot’un yazılarından öğrenildiğine göre adanın ilk yerlileri Pelasglar denilen bir kavimdir ve adaya yerleşmeleri M.Ö. 2000’li yıllara dayanmaktadır.

Bozcaada, etrafında irili ufaklı 10 adacık ile beraber 42 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Ada, Çanakkale Boğazı’nın hemen çıkışında yer almakta olup, poyraz ve lodos rüzgârlarıyla ünlüdür.

Kimler tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmeyen Bozcaada Kalesi 1815 yılında bugünkü görünüme kavuşmuştur.

Bozcaada tarihi incelendiğinde, tam Çanakkale Boğazı’nın çıkışına konumlanmış olması nedeniyle adanın her dönem coğrafi açıdan stratejik bir önemi olduğu görülür ve bu coğrafi önemi, Bozcaada’nın tarih boyunca çeşitli uygarlıkların himayesi altına girmesine sebep olmuştur. Bozcaada’nın ismi antik çağda Leukophrys, Yunan Mitolojisinde ise Tenedos olarak bilinmektedir. Bozcaada, Homeros’un Troya Savaşı’nı anlatan “İlyada Destanı”nda da Tenedos adı ile geçmiştir. Günümüzde yabancılar tarafından halen Tenedos adı ile anılmakta olan Bozcaada, 16. yüzyılda Piri Reis’in haritalarında ilk kez bugünkü ismi ile belirmiştir. Bu tarihten sonra da hep bugünkü adıyla anılmıştır.

Bozcaada’nın mimari yapısı, şehir merkezindeki konutlarda ve bağ evlerinde farklıdır. Şehir merkezinde iki katlı taş ve ahşap cumbalı evler hâkimdir.

Bozcaada’da bağcılık ise adanın tarihi kadar eskidir. Üzüm, Bozcaada’nın ayrılmaz bir parçasıdır. Milattan önceki Tenedos sikkelerinde üzüm salkımı görülmektedir. Bozcaada’ya özgü kırmızı olarak Karalahna ve Kuntra; beyaz olarak ise Çavuş ve Vasilaki üzümleri bağcılık literatüründe yerini almıştır. Bağcılığın antik çağlara uzandığı Bozcaada’da şarapçılık da çok eski zamanlara dayanır. Türklerin ve Rumların 5 asırdır birlikte yaşadıkları Bozcaada da şarapçılık önceleri Rumların tekelindeydi fakat daha sonra 1920’li yıllardan itibaren Türkler de şarap üretimine başladı.

Bozcaada’ya ne zaman gidilir sorusunun cevabı nasıl bir seyahat planladığınıza göre değişebilecek bir cevaptır. İklimsel açıdan bakıldığında Bozcaada etrafındaki coğrafyaya nispeten değişik iklim özellikleri gösterir. Ege Denizi’nde yer alan adada Akdeniz iklimi hakim sürer ve tam Çanakkale Boğazı’nın çıkışında konumlandığı için her sezon rüzgar alan bir yerleşim yeridir. Rüzgar, bahar ve kış aylarında sıkıntıya yol açsa da sıcaklıklar hiçbir zaman gezilemeyecek seviyede sert olmaz. Yıl içerisinde en düşük sıcaklık ortalaması ocak ayında iken (Ortalama 7-8 derece) en yüksek sıcaklık ortalaması ise temmuz ayına (Ortalama 30 derece) denk gelmektedir. Yağış olarak bakıldığında ise en çok yağış alan aylar aralık ve ocak ayları iken en düşük yağış temmuz ve ağustos aylarında gerçekleşmektedir. Bu nedenle iklimsel açıdan bakıldığında Bozcaada her mevsim gezilebilecek bir ada olsa da yağış açısından bakıldığında özellikle aralık ve ocak ayları dışında kalan on ay boyunca gidilmesi önerilir. Ancak kış aylarında adadaki tesislerin bazıları açık değildir. Bu nedenle Bozcaada’yı tam anlamıyla keşfedebilmek için deniz turizminin revaçta olduğu yaz dönemleri tercih etmeniz sizin için daha iyi bir karar olacaktır.

Bozcaada’da konaklama genellikle küçük butik otel ve pansiyonlarda gerçekleştirilmektedir. Tarihi ve doğal sit alanı olduğu için Bozcaada’da büyük tesislerle birlikte tatil köyü konseptli yerler bulunmamaktadır. İlçe içindeki işletmeler, genellikle Bozcaadalı aileler tarafından veya son yıllarda büyük şehirlerden Bozcaada’ya yerleşen kişiler tarafından işletilmektedir. Bozcaada’daki bu işletmelerin bazıları 12 ay boyunca hizmet verirken bazıları ise sadece yoğun turistik dönemlerde hizmet vermektedir. Ada içerisindeki konaklamaların birçoğu oda-kahvaltı şeklindedir. Kahvaltılarda genellikle işletmeciler kendi bahçelerinde yetiştirdikleri ürünleri ziyaretçilerine servis etmektedir. Son zamanlarda popüler bir destinasyon olduğu ve bir ada olduğu için Bozcaada’daki konaklama seçenekleri civardaki tatil yörelerine oranla biraz daha yüksektir. Adanın nüfusunun iki katına çıktığı temmuz, ağustos ayları ve resmi tatiller öncesi aksilik yaşamamak için aylar öncesinden rezervasyon yaptırmak gerekmektedir. Aksi takdirde her ne kadar çok seçenek olsa da yer bulamama sıkıntısı yaşanabilir.

Türkiye’nin köyü olmayan tek ilçesi Bozcaada   geniş yelpazede konaklama imkânı sağlamaktadır. Bozcaada otelleri sıcak, samimi ve uygun fiyatlı oluşuyla birçok gezgin ve aile tercih edilmektedir. Lüks Bozcaada otelleri dahi misafirlerine şirin ve samimi bir ortam yaratmaktadır. Kimisi bir bağ evi, kimisi eski bir konaktan restore edilerek otele dönüştürülmüştür ve kimisi de genellikle aile işletmesine sahiptir. Birçoğu deniz veya bahçe manzaralı olan Bozcaada otellerinde konukların rahatı ve konforu için her şey düşünülmüştür. Bozcaada’ya ulaşım Geyikli İskele’den feribot ile sağlanmaktadır. Bilet fiyatları yaya 7 TL, motorsiklet 40 TL, araç 80 TL olarak fiyatlandırılmıştır. Bu arada alınan biletler dönüşü de kapsamaktadır. Adada Türk ve Rum olmak üzere iki mahalle vardır: Cumhuriyet Rum Mahallesi, Alaybey ise Türk mahallesi. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan adadaki Bozcaada Kalesi’nin kim tarafından inşa edildiği ise bilinmemektedir. Fakat ilk kez Fatih Sultan Mehmet tarafından restore edilmiştir. Bozcaada tarihine daha yakından tanık olmak isterseniz Bozcaada Müzesi’ni ziyaret edebilir, Fransız seyyahın ve Ara Güler’in fotoğraflarını bulabilirsiniz. Bozcaada’da deniz, kum ve güneşin tadını çıkarmak için Ayazma Plajı, Mermer Burnu, Habbele Plajı ideal sahiller arasındadır. Yöresel bağ üzümlerinden elde edilen Bozcaada şaraplarını da deneyebilirsiniz. Birçok Bozcaada oteli Nisan- Ekim arası hizmet verirken bazı oteller ise yıl boyunca konuklarını ağırlamaktadır.

Bozcaada’da domates reçeli gibi yöresel ürünlerin, şarapların ve hediyelik eşyaların satıldığı birçok dükkan bulunmaktadır. Adada üretilen ürünler arasında en ünlüsü domates reçelidir. İlk olarak Rum asıllı bir aile tarafından üretilen reçel günümüze kadar gelmiş ve adada en çok satılan ürünlerden biri olmuştur. Domates dışında incir, gelincik vb. gibi birçok reçel seçeneği de bulunur. Domates reçeli için öne çıkan işletmelerin başında Bozcaadalı Veli Dede gelir. Bozcaadalı Veli Dede, 1878 yılından beri ürettiği domates reçeliyle birlikte diğer reçel seçenekleri, kurabiye ve organik kurutulmuş üzüm gibi lezzetler satmaktadır.

Bozcaada, küçük bir ada olmasına rağmen yıl içerisinde çeşitli organizasyonlara ve festivallere ev sahipliği yapmaktadır. Festival dönemlerinde ada oldukça kalabalık olduğu için bu dönemlerde adayı ziyaret edecekler konaklama gibi rezervasyonlarını önceden yaptırmalıdır. Bu festivallerin bazılarının detayları aşağıdaki gibidir: 

Bozcaada Yarı Maratonu/10 KM Koşusu: New Balance sponsorluğunda, her yıl mayıs ayında gerçekleştirilen ve iki gün süren Bozcaada Yarı Maratonu ve 10 Kilometre Koşusu’nda ada dünyanın her tarafından gelen sporcularla dolmaktadır. Asfalt zeminde koşulan koşu Cumhuriyet Meydanı’ndan başlayıp gene aynı yerde sonlanmaktadır. Yarı maraton koşan sporcular adanın etrafında 21 kilometrelik parkuru tamamlarlar, 10 kilometre koşucuları ise 5 kilometreden sonra geri dönerek koşularını bitirmektedirler.
 
Bağbozumu Festivali: Üzüm ve şarap üretimiyle ünlü olan Bozcaada’nın festivallerinin başında eylül ayının ilk yarısında gerçekleştirilen ve iki gün süren Bağbozumu Festivali gelmektedir. Bu festival boyunca birçok tur firması da adaya özel festival turları düzenlemektedir. Festival şarap üreticilerinin sembolik bağ bozumlarıyla başlar ve toplanan üzümler geleneksel bir şekilde tören alanına getirilmektedir. Festival boyunca konser organizasyonları ile birlikte yarışmalar düzenlenmektedir.

Şarap Tadım Günleri: Her sene haziran veya temmuz sonu düzenlenen tadım günlerinde katılımcılar adaya özgü yerel şaraplardan tatma imkanı yakalıyorlar.

Bozcaada Yerel Lezzetler Festivali ise Bozcaada Turizm İşletmecileri Derneği tarafından her yıl Eylül ayının ikinci hafta sonunda düzenlenir. Bozcaada meydanında birbirinden güzel ada yemekleri ve uluslararası mutfaklara ait yemeklerin tadımlarıyla başlayan ve akşam kale içinde düzenlenen konser ile devam eden organizasyon, pazar günü öğle saatlerinde konuklar adadan ayrılırken limanda denizkestanesi tadımı ile son bulmaktadır. Festivalde hem adaya özgü özel yemekleri ustaların elinden yemek hem de bu yemeklerde kullanılan ürünleri öğrenip satın almak mümkündür.

Temmuz ayındaki Aya Paraşkevi Şenlikleri ise Bozcaada’da yaşayan Rumlar tarafından kutlanır. Her yıl Ağustos ayının ilk hafta sonunda ise Ozanın Günü ve İlyada Okumaları gerçekleştirilir.