Etimoloji, tarih, coğrafya gibi bilim dallarını ilgilendiren hayli zengin bir konu ülke, şehir ve benzeri isimlerin kökeni. Dünya üzerinde yüzlerce ülke var, bilinse de bilinmese de hepsinin isminin de bir hikâyesi var mutlaka. Bazı isimler üzerinde uzmanlar hala tartışmaya ve karşıt görüşler sunmaya devam ediyorlar. Biz de ilginç bulduğumuz on tane ülkenin ismini araştırdık. Siz de merak ediyorsanız, yazımızın ilginizi çekeceğini düşünüyoruz.
1. ARNAVUTLUK
Arnavutluk ismi, Türkçeleşerek Arnavut’a dönüşen Arnavit kelimesinden gelmektedir. Orta Çağ’da Arber, Arberesh, Arbanon ve Arbanoi isimleriyle bilinen Arnavutlar daha sonraysa Shqipëria (Şipıria) olarak adlandırıldılar. Romalılar Arben kelimesini Arnavit olarak kendi dillerine adapte ediyor ve günümüzde de Türkiye’de Arnavut kelimesi halen kullanılmaya devam ediyor. İngilizcede ve pek çok dilde Albania olarak bilinen Arnavutluk’un bu ismi ise Latincede “yüksekte duran” anlamına gelen “alba”dan türemiştir.
Arnavutlar ise “Arnavut” kelimesine aşina değillerdir, kendilerine Shqiptar derler ve bu Arnavutçada “kartalın oğlu” anlamına gelmektedir.
2. AZERBAYCAN
Ateş muhafızları anlamına gelen Azar (Farsça ateş) ve Payegan (Farsça muhafız) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. Kökeni Zerdüştlük dönemine denk gelen isim, Müslümanların Pers’i fethinden sonra Arap alfabesiyle yazılmaya başlanan Farsça sözcüklerin telaffuzlarının değişmesinden dolayı Azerbaycan şeklinde bilinmeye başladı.
Bir diğer görüşe göreyse Azerbaycan kelimesi Persler döneminde bölgenin hükümdarı olan “Atropates”tan gelmektedir.
3. BOSNA-HERSEK
Bosna-Hersek'e geldiğimizdeyse etimolojik anlamda hangi kelime kökünden geldiği tam olarak bilinmese de Bosna kelimesinin İlirya kökenli bir kelime olduğu konusunda görüş birliği bulunmaktadır.
“Hersek” kelimesine ise ilk olarak Üsküp komutanı Esat Aliya’nın 1 Subat 1454 tarihinde kaleme aldığı bir mektubunda rastlanmaktadır. “Hersek” isminin, Güney Bosna’nın o dönemdeki hükümdarı olan “Herceg” (dük) Stjepan Vukosic Kosaca’dan geldiği düşünülmektedir. Bu kelimenin Almanca Herzog yani “dük” kelimesinden türediği varsayılır.
4. FİNLANDİYA
Finlerin diyarı anlamına gelen Finlandiya kelimesinin “balık pulu” demek olan “finna” kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Ancak bir diğer teoriye göreyse, ilkel Fin kabilelerinin giysilerine verilen isimden de türemiş olabilir.
5. GÜRCİSTAN
Gürcücede Gürcistan kelimesi Sakartvelo’dur. Sakartvelo, "Kartvelebilerin Ülkesi" demektir. Kartvelebi adı verilen grup Gürcüleri; Lazları, Megrelleri ve Svanları kapsamaktadır. Efsaneye göre Kartvellerin atası Kartlos’tur. İlk teoriye göre, Gürcistan, latin kökenli “georgicus” kelimesinden gelmektedir ve “tarıma ilişkin” demektir. Bir diğer teoriye göreyse, Gürcüler “Gurcan, Gurc” olarak adlandırılmaktaydı ve Gürcistan kelimesi de buradan türedi.
6. İZLANDA
İzlanda'ya 9. yüzyılda ilk olarak Naddodd (veya Naddador) adında bir Norveçli kişi geliyor ve kar yağması nedeniyle Snæland yani "kar ülkesi" olarak adlandırıyor. Naddodd'u takiben, Swede Garar Svavarsson geliyor ve bu yüzden adaya "Gararar Adası" anlamına gelen Garğarshólmur adı veriliyor.
Ardından Flóki Vilgerðarson adında bir Viking geliyor. Kızı yolda boğulan ve ardından hayvanı açlıktan ölen adam umutsuzca bir dağa tırmanıyor, buzdağı dolu bir fiyort görüyor. Bu olayın adaya yeni ve günümüzdeki adını verdiği düşünülmektedir.
Viking yerleşimcilerin bu güzel yeşil adaya yerleşmelerini engellemek için bir kandırmaca olarak bu ismi seçtikleri ise bir efsaneden ibarettir.
7. KAZAKİSTAN
Kazakistan'da geçen kazak kelimesinin kökeni hakkında uzmanların en çok üzerinde durduğu ihtimal, kelimenin “kaz-” fiilinden türediğidir. “Kaz-” fiili, “serseri dolaşmak, evsiz yurtsuz gezmek” anlamına gelmektedir. Kelime bu anlamıyla Çağatay sözlüklerinde ve Kumuk lehçesinde de bulunmaktadır.
Kelimenin “kaza benzeyen insan, kuş gibi özgür” anlamına geldiğini düşünen uzmanlar da olmasına rağmen Türkçede –ak diğer bir yapım eki bulunmadığından bunun düşük bir olasılık olduğu düşünülmektedir.
8. MACARİSTAN
Macarlar “Macarların ülkesi” anlamına gelen Magyarorszag ismini kullanmaktadır. Ancak batılı ülkeler Macaristan için “Hunların Devleti” anlamına gelen “Hungary” ismini kullanmaktadır. Kelimenin “onogur” yani “on okçu” kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Onogur, Avarlardan sonra Macaristan’ın bir kısmını yöneten Bulgar Aşiret Konfederasyonu’na katılan aşiretlerin genel adıdır.
9. MALTA
Bir zamanlar balıyla ünlü olan ada ülkesi Malta’nın adını da baldan aldığı düşünülmektedir. Antik Yunancada arı anlamına gelen “melitta” ve bal anlamına gelen “meli” kelimelerinin Malta kelimesinin kökenini oluşturduğu varsayılmaktadır.
10. UKRAYNA
Ukrayna dilinde “sınır toprakları, sınır ülkesi” anlamına gelen kelimenin coğrafi bir nedenden dolayı tercih edildiği düşünülmektedir. Rus tarihi boyunca Rusların batıdaki en önemli sınırlarını bu coğrafya oluşturuyordu. Bu sebeple bu ismin tercih edildiği düşünülmektedir.
