Bhutan

Resmi adı Butan Krallığı olan Bhutan, Doğu Himalayalar’da yer alır. Batısında ve güneyinde Hindistan, kuzeyinde Çin ile komşudur. 20. yüzyılın ortalarına kadar dışa kapalı bir ülke olarak, kendini izole etmiş bir şekilde yaşayan Bhutan’da, ister istemez gelenekler hiç bozulmamıştır. Tüm kültürel zenginlikleri halen eskisi gibi devam ettirilmektedir. Ve bunun sürekliliği için ülkeye alınan turist sayısına bile özen gösterilmektedir. Tüm giriş çıkışlar devlet kontrolünde yapılmaktadır. Örneğin, uçakla Bhutan’a girmek için ulusal havayolu şirketini kullanmak gerekmektedir.

Kralın yetkilerini parlamentoya devrettiği, şeffaf bir ülke olan Bhutan, anayasal monarşi düzeniyle yönetilmektedir. Ancak ekonomik anlamda dış ilişkileri Hindistan tarafından yönetilmektedir. Nüfusun büyük çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır.

Farklı ve sert iklim koşullarına sahip Bhutan’ı gezmek için en uygun zaman Mayıs, Haziran, Eylül ve Ekim aylarıdır. Ancak programınızı ülkenin geleneksel festivallerine göre de yapabilirsiniz. Bhutan’da düzenlenen festival ve etkinlikler çoğunlukla Budizm kökenlidir. Ancak tabii ki doğaya olan sevgileri de pek çok festivali doğurmuştur. Bunlardan biri de Kasım ayında düzenlenen “Siyah Boyunlu Turna Festivali”dir. Bu festival hem kuşların ülkeye göçlerini kutlamak hem de onları korumak için düzenlenir.
 

Bhutan’a her yıl sınırlı sayıda turist alındığından gezeceğiniz tarihi belirlerken şartlar her zaman size uygun olmayabilir. Ancak eğer imkânınız varsa mevsimsel açıdan Bhutan’a gitmek için en uygun dönem Mayıs, Haziran, Eylül ve Ekim aylarıdır.

Bhutan’a her yıl sınırlı sayıda turist alındığından gezeceğiniz tarihi belirlerken şartlar her zaman size uygun olmayabilir. Ancak eğer imkânınız varsa mevsimsel açıdan Bhutan’a gitmek için en uygun dönem Mayıs, Haziran, Eylül ve Ekim aylarıdır.

20. yüzyılın ortalarına kadar dışa kapalı bir ülke olarak, kendini izole etmiş bir şekilde yaşayan Bhutan’da, ister istemez gelenekler hiç bozulmamış. Tüm kültürel zenginlikleri halen eskisi gibi devam ettiriliyor. Bhutan’da Budizm, yani dini bir yaşam tarzı hüküm sürmektedir. Hayat standartlarını, hareketlerini ya da davranışlarını dine göre şekillendiriyorlar.

Kralın yetkilerini parlamentoya devrettiği, şeffaf bir ülke olan Bhutan’da Kral, halkla aynı kıyafeti giyiyor ve halkın arasında dolaşıyor. Ülkede eğitim ve sağlık hizmetleri ücretsiz. Okuryazarlık oranı ise yüzde 42.

Kadınlar ve kız çocukları Bhutan halkı için çok önemli. Ailenin mirası çoğu zaman kız çocuklarına kalıyor.

Geleneksel inançlarına göre ekolojik alanlar Tanrıların ve koruyucu ruhlarının evi. Onları bozmanın felaket getireceğine inanıyorlar.

Erkekler kalkık yakalı, kalın kumaştan, aslında yere kadar uzun ama beldeki kemerle toplanan bir elbise giyiyor. Etek boyu diz üstünde. Diz altına kadar dakalın çorap, büyük, topuklu pabuç giyiyor. Otururken eteklerini topluyorlar. Kadınlar uzun etekler giyiyor. Çıplaklık çok ayıp olarak görülüyor.

Kırmızı pirinç, kara buğday ve mısır Bhutan mutfağının vazgeçilmez malzemeleridir. Et ürünü olarak domuz, sığır eti, yak, tavuk ve kuzu eti kullanılır. Çorba, et yahnileri ve kurutulmuş sebzelerle yapılan yemeklerde mutlaka baharat ve peynir kullanılır. En geleneksel yemeklerinin adı “ema datshi”dir. Kırmıız biber ve peynirle hazırlanır. Çoğu zaman acı bir tada sahiptir. Yak (tibet sığırı) ve inek sütünden yapılan tereyağı ve peynirler sıkça kullanılır. Hatta elde ettikleri sütün çoğu bunun için tüketilir.

Bhutan’da düzenlenen festival ve etkinlikler çoğunlukla Budizm kökenlidir. Ancak tabii ki doğaya olan sevgileri de pek çok festivali doğurmuştur. Bunlardan biri de Kasım ayında düzenlenen “Siyah Boyunlu Turna Festivali”dir. Bu festival hem kuşların ülkeye göçlerini kutlamak hem de onları korumak için düzenlenir. Maskeli dans gösterileri, koro dinletileri ya da tiyatro gösterileri izleyebilirsiniz.

Her yıl Temmuz ayında ülke çapında “Haa Yaz Festivali” düzenlenir. Göçebe yaşamlarını öne çıkardıkları festivalde dinlerini de onurlandırmış olurlar. Geleneksel dans ve müzik gösterileri yapılır.

Bir diğer ilginç festival ise her yıl Kasım ayında düzenlenen “Merak Tshechu”dur. Thrashigang Dzong bölgesinde düzenlenen festivalin bulunduğu vadi, modern dünyadan tamamen uzaktır ve neredeyse el değmemiştir. Bu bölgedeki halk hala hayvan avlayarak yaşamını sürdürür. Kadınların çok eşli evlilik yapabildiği bir yerdir. İşte burada düzenlenen 3 günlük festival boyunca ilginç deneyimler yaşayabilir, yerli hak ile iç içe olup onları yakından tanıyabilirsiniz

Bhutan’ın en büyük festivallerinden biri de “Thimphu Tshechu”dur. Ay takvimine göre sekizinci ayın onuncu gününde başlayan festival için keşişler özel dans gösterileri düzenlerler. 3 gün boyunca ritüeller ve ayinler yapılır.

Asil Heir’in Doğumgünü (8 Şubat)

Yeni Yıl – Losar

5. Kral HM Jigme Khesar Namgyel Wangchuck Doğumgünü Anması (21-2-23 Şubat)

Shabdrung Kuchoe (16 Nisan)

3. Kral HM Jigme Dorje Wangchuck Doğumgünü Anması (2 Mayıs)

Budha’nın Nirvana’ya Ermesi (21 Mayıs)

Guru Rinpoche’nin Doğumgünü Anması (15 Haziran)

Budha’nın İlk Vaazı (8 Temmuz)

Kutsanmış Yağmur Günü (22 Eylül)

Thimphu Tshechu (7-11-12-13 Ekim)

Dashain (11 Ekim)

5. Kral HM Jigme Khesar Namgyel Wangchuck’ın Taç Giymesi (1 Kasım)

Ulusal Gün (17 Aralık)

*Yanında tarih belirtilmeyen tatillerin günü yıla göre değişmektedir.

Ülkede çeşitli iklimler yer almaktadır. Kuzey ovalarında tropikal iklim hakimdir. Ülkenin orta kısımlarında kışlar soğuk, yazlar ise sıcak geçer. Himalayalar'da ise kışlar sert, yazlar serindir. Ülkede beş adet belirgin mevsim vardır: Yaz, Muson, Sonbahar, Kış ve İlkbahar. Bhutan’ın batı kısmında şiddetli muson yağmurları görülür.

Bhutan tarihinin ilk dönemleri konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Ancak 7. yüzyılda Budizm’in benimsendiği bilinmektedir. 1630’larda Tibetli mülteci Drukpa Lama kendisini ilk Dharm Raca olarak ilan etmiştir. 19. yüzyılda ise dinsel yetkileri elinde tutan Dharm Raca ile dünya işleriyle ilgili yetkileri elinde tutan Deb Raca, güçlü Tangsa ve Paro valileri arasındaki mücadelenin aracı durumuna geldiler.

17.-18. yüzyıllarda sık sık Tibetlilerin saldırısına uğrayan Bhutan, bu saldırılara karşı koyarak iç özerkliğini korumayı başarmıştır. İngilizler, Bhutan’a 1772-1773’te ve 1865’te saldırdılar. 1907’de İngilizlerin onayıyla Tongsa Valisi Ugyen Dorji Vangçuk, bir monarşi kurdu. 1910’da iki ülke arasında imzalanan antlaşmayla Bhutan’a tümüyle iç özerklik verildiyse de, dış işlerinde Büyük Britanya’ ya danışma zorunluğu getirildi. 1949′da yapılan bir antlaşmayla denetim yetkisi Hindistan’a geçti. Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1950’de ülkeyi işgal etmesi ve 1958’de toprak istemlerinde bulunması, Bhutan’ı, Hindistan’a yaklaştırdı. 1950-1970 yılları arasında Hindistan ile sıcak ilişkiler korundu. Bhutan’ın ilk mihracesi (Druk Gyalpo “Drukpaların Kralı”) Ugyen Dorji Wangçuk, günümüzde süregelen hanedanı 1907’de kurmuştu. Wangçuk’un yerini 1927’de oğlu Jigme Wangçuk, 1952’de de torunu Jigme Dorji Wangçuk aldı. 1969’dan başlayarak, yönetimde meşruti monarşiye geçildi. Ardından 2008 yılında parlamenter monarşi düzenine geçildi ve kral elindeki yetkileri devretti.

8 Ağustos 1949'da bağımsızlık kazanan Bhutan'ın dış ilişkilerini Hindistan yürütmektedir. Dışarıdan aldığı yardımın büyük kısmı da Hindistan'dan gelmektedir. Butan Hindistan bağlantıları hava taşımacılığında ve yol yapımında girişilen işbirlikleriyle daha da güçlenmiştir.

Bhutan 1970'li yıllarda takas ekonomisini bırakıp para sistemine geçmiştir. Nüfusun büyük çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Budist Bhutan Krallığı monarşiyi ve Budist yaşam biçimini koruyabilmek için kapılarını teknolojik gelişmelere kapalı tutmuştur.

2000 yılı itibariyle ülkenin satınalma gücü paritesi 2,3 milyar dolar, reel büyüme ise yüzde 6, civarındadır. Ülkede çalışan kesimin yüzde 38'i tarım, yüzde 37'si sanayi ve yüzde 25'i hizmet sektöründe çalışmaktadır. Enflasyon oranı yüzde 7 olup milli gelirler 146 milyon dolar; giderler ise 152 milyon dolar şeklindedir. Ülke sanayisi çimento, ormancılık ürünleri, meyve, alkollü içecek, kalsiyum karbür üzerinedir.

Ülkedeki işsizlik oranı yüzde 9,3'tür. Ülkedeki tarım ürünleri pirinç, mısır, narenciye, hububat, süt ürünleri, yumurta şeklindedir. Ülke ihracatı 154 milyon dolar olup alçıtaşı, kereste, el sanatları ürünleri, çimento, meyve, elektrik türü ürünler Hindistan'a satılmaktadır. Ülkenin ihracat ortakları arasında en büyük pay yüzde 94 ile Hindistan'dır. Ayrıca Bangladeş de bu payda yer almaktadır.

Ülkedeki ithalat miktarı ise yaklaşık 269 milyon dolardır. Butan, dış ülkelerden yakıt ve yağlama maddeleri, hububat, makine ve yedekleri, araçlar, kumaşlar, pirinç satın almaktadır. Hindistan yüzde 77 ile en fazla satın alan ülkedir. Hindistan'ı Japonya, Birleşik Krallık, Almanya ve ABD izlemektedir. Ülkenin dış borç tutarı 120 milyon dolardır.

2010 verilerine göre ülke nüfusunun yüzde 74.7’si Vajrayana Budizmi’ne. Yüzde 22.6’sı Hinduizm’e, yüzde 1.9’u Bön dinine, yüzde 0.5’i Hristiyanlığa, yüzde 0.2’si ise İslam’a inanmaktadır.

Dakkar Büyükelçiliği'nin görev bölgesindedir.

Bhutan’ın resmi dili Dzongka’dır. Ancak bunun dışında Şarçopça, Bumthangca, Kurtopçe ve Nepalce gibi diller de konuşulmaktadır.