Nepal

Dünyanın 8,848.13 metre uzunluğuyla en yüksek noktası olan Everest Tepesi’yle ünlü Nepal, Hindistan’dan aldığı muson havasıyla Himalayalar’ın yüksek ve sert havasının tüm zıtlıklarını bünyesinde taşır. Nepal düşük geliriyle gelişmekte olan ülkeler sınıfındadır ve İnsani Gelişme Göstergesi’nde 145. sırayla gerilerde yer alır. Fakat bu durum Nepal’in doğal ve merak uyandırıcı havasından bir şey kaybettirmez.

Ülkenin ismi bölgenin yerel halklarından olan Newarlardan geldiği düşünülmektedir. Himalayalar’ın hemen yamacındaki Kathmandu Vadisi’nde neolitik çağlardan bu yana yaşam var olmuştur. Aynı zamanda bu vadi, bölgenin medeniyet havzasıdır denilebilir, Nepal’in kalbi olan bu bölgede çok sayıda tarihi anıt ve tapınak bulunmaktadır.

Nepal’in başkenti, ekonomik ve tarihi merkezi Kathmandu şehridir. Bir milyonu aşkın bir nüfusa sahip olan Kathmandu diğer bölgelerin kimliğini belirleyen bir medeniyet merkezidir. Ülkede 217 şehir bulunmakla beraber 2014 senesine kadar bu sayı 58’di. Kathmandu’nun yanında bazı önemli şehirler şunlardır: Pokhara, Lalitpur, Bharatpur, Biratnagar, Nepalganj, Birganj, Janakpur,Butwal, Itahari, Dharan ve Dhangadi.

Ülkenin yerel idari yönetimi 2015 yılında kabul edilen yeni anayasaya göre 7 vilayet ve 75 bölge üzerinden yürütülmektedir. Yeni anayasa Nepal’i çok-dilli, çok-dinli ve çok-kültürlü bir ülke olarak tanımlamakta ve şehirlere bu noktada haklar vermektedir. Vilayetleri belirleyen diğer faktörler ise coğrafi koşullar ile ilgilidir.

Hindistan’ın kuzeyinde ve Çin’in Tibet özerk bölgesinin güneyinde bulunan Nepal, Hindistan ile Avrasya kara parçalarının birleştiği noktadadır. Bu kesişimin sonucu olarak ortaya çıkan Himalayalar ülkenin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bangladeş ve Butan ülkelerine olan sınırlarını küçük bir Hindistan kara parçası keser.

Ülkeye, İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan Kathmandu şehrine aktarmasız seferler düzenlemektedir. Yaklaşık yedi buçuk saat süren bu seferlerin yanında aktarmalı olarak havayolu şirketlerini kullanarak farklı şekillerde ulaşabilmek mümkündür.

Nepal’de, hazirandan eylül ayına kadar olan periyod muson yağmurlarının ve sıcak havanın etkili olduğu zaman dilimidir. Bunun yanında ocak ve mart arası tarihler 0 dereceye yaklaşan soğukların hissedildiği zamanlardır. Bunun yanında, Nepal’de farklı iklim kuşakları hâkim olduğu için en meşhur gezi noktası Kathmandu bölgesi ılıman iklim kuşağındadır ve yılın her zamanı ziyaret için müsattir. Yaz aylarındaki muson yağmurları rahatsız edici bulunursa, ekim ayından mayıs ayına kadar olan zaman dilimi Kathmandu için idealdir. Himalayalar’a tırmanmak isteyenler kış ayları sert ve karlı olduğu için tercih edilmese de, yılın her mevsimi kutup ikliminde geçen bölge için pek fark olmayacaktır.

Kathmandu’daki şehirleşmeye rağmen bir kırsal alan ülkesi olan Nepal kırsal nüfusu yüksek bir ülkedir. Alçak kırsal kesimlerde evler bambu ağaçlarından ve çamur-tezek karışımlarından, yüksek kırsal kesimlerde ise topraktan yapılmaktadır. Fakirliğin ve orman yok etmenin en önemli sorunlardan olduğu ülkede yakıt malzemesi olarak odun kullanılmaktadır. Barışcıl bir dünyaya sahip bu halkın kültürünü etkileyen en önemli iki faktör Hinduizm ve Budizm’dir. Ara konumu nedeniyle farklı kültürlerin buluşma noktası olduğu için hoşgörüyle bakan yüzler kendini hissettirir. Belki de bu yüzden, Asya kıtasında homoseksüel evliliğin izin verildiği ilk ülkedir. Bunun yanında ölüm cezası olmayan nadir Asya ülkelerindendir. Nepal tarihin hiçbir döneminde bir İngiliz kolonisi olmamasına rağmen, eğitimli kesiminde İngilizce ağırlığını hissettirir. Fakat genel olarak eğitim ülke için önemli sorunlardandır: okuma-yazma oranı 2011 yılında yüzde 65’tir.

Nepal’in ulusal yemeği daal bhaat tarkaari’dir: Baharatlı mercimeğin ve kaynamış pirincin sebzeler ve bölgesel bir sebze olan tarkari ile sunulmasından yapılır. Ev yemeği olarak yapılan bu yemeği restoranlarda da bulabilirsiniz. Bölgesel olarak pirincin kıt olduğu dönemlerde tam buğdaydan üretilen un ile yapılabilir ve yoğurt ile servis edilebilir. Hindu adetlerinin ve yasaklarının büyük çoğunluğunun toplumun yemek kültürünü belirlediğini varsayarsak, inek-sığır eti çoğunlukla tüketilmez; fakat yine de bulunabilir. Domuz eti toplumun üst kesimleri tarafından tercih edilmez, genellikle vejetaryen bir menüye sahiplerdir.

Genelde Budist tanrılarının resimlerinin yapıldığı Thangka pamuk veya ipekten işlenen iyi bir hediyelik eşya olabilir. Bunun yanında, eski zamanlarda sağlık ve meditasyon için kullanılan ses çıkartan tahtaçanakları düşünebilirsiniz. Bir çeşit şal olan Paşmina veya pirinçten üretilen kâğıtları incelemeniz iyi olacaktır. Khukuribıçakları, çaylar, maskeler ve yerel tanrıları temsilen yapılan heykelcikler göz gezdirilmesi gereken diğer eşyalar olabilir. Tabii ki türlü baharatlarıyla ünlü bir doğu ülkesi olan Nepal’in baharatlarına bakmalısınız.

Daşain
Tanrıça Durga’nın şeytan Mahisaşur’u yenmesinin kutlanmasıdır.

Tihar
Işığın ve renklerin tanrıça Laxmi’ye adanışıdır. Bu iki festival ülkenin tamamı tarafından kutlanır.

BuddhaJayanti
Buda’nın doğum günü olarak Mayıs veya Haziran ayına denk gelen günlerde Budistler Lumbini’ye hacca gelirler ve yerel halk ve Budistler bu festivali Buda’yı anarak büyük şölenlerle kutlarlar.

GaiJatra
Ölüm tanrısı Yamaraj’dan korkma ve aynı zamanda ona tapınma amacıyla kutlanır. Newariler tarafından ve ülkenin genelinde Ağustos-Eylül aylarında kutlanır. Kutlamanın diğer adı inek festivalidir ve kutlama sırasında sokaklardan inekler geçirilir.

YanaiPurnima
Hindular tarafından Sharawan ayında kutlanan bir festivaldir. Janai veya Yanai erkeğin göğsüne giydiği pamuk ipliktir. Bu iplik bedenin, konuşmanın ve aklın sembolüdür. Birisi bu ipliği giydiğinde bu üç şeyi kontrol ettiği anlamına gelir. Bu iplikle çocuk erkekliğe girer.

Teej
Kadınların oruç tutarak ailelerine evliliklerine ve çocuklarına dua ettikleri bir bayramdır. Halk müziği ve danslar bu geleneğe başka bir güzellik katar. Kadınlar bu festivalde kırmızı giyer ve tapınaklara dans ederek oruç bir şekilde gider. Bu festival günümüzde kadınlar günü ve kadın haklarıyla ilişkilendirilir.

Diğer festivallerden bazıları Shee Krishna Janmastami, Fagun Purnima, Maghe Sankranti, İndrajatra ve Mahashivaratri’dir. Neredeyse tamamı dinsel temelli olan bu festivallerin ülkenin farklılıklarını, çok-kültürlülüğünü birleştirme gibi önemli bir görevi vardır.

Ocak 15- Maghe Sankranti          
Ocak 30-Shahid Diwas              
Şubat 9-Sonam Losar             
Şubat 13-Saraswati Puja             
Şubat 19-Prajatantra Diwas 
Mart 7-Maha Shivaratri           
Mart 8-Kadınlar Günü 
Mart 22-Fagu Purnima 
Nisan 7-Ghode Jatra    
Nisan 13-Nava Barsa      
Nisan 15-Ram Nawami   
Mayıs 1-Majdur Diwas   
Mayıs 21-Buddha Jayanti
Mayıs 28-Ganatantra Diwas 

Nepal’de coğrafi yapısının Himalayalara endeksli olmasından dolayı yükseklikle oranlı olarak beş çeşit iklim türü görülür: Yüksekliğin 1200 metreye kadar uzandığı coğrafyada Hindistan’dan gelen tropik ve tropik-altı iklim etkilidir. 1200-2400 metre arası yükseklikteki coğrafyada ılıman iklim hissedilirken, 2400-3600 metrede soğuk ve sert hava koşulları etkisini göstermeye başlar. 3600-4400 metrede arktik-altı ve 4400 metre üstü bölgede ise kutup iklimi etkili olur.

Budizm’in Kurucusu Gautama, Buddha’nın M.Ö. 6. yüzyılda bölgede etkili olduğu Nepal, küçük krallık ve konfederasyonların hüküm sürdüğü bir bölgedir. M.Ö. 250 yıllarında Hindistan’ın büyük bölümüne hâkim olan Mauryaİmparatorluğu’nun egemenliğine giren Nepal toprakları M.S. 4. yüzyıldan itibaren yine bir Hindu gücünün, Guptaİmparatorluğu’nun hâkimiyetinde kalır. Zamanla KathmanduVadisi’nden doğan yerli bir güç olan LicchaviKrallığı Nepal’i kendi bünyesinde toparlar. Tibet İmparatorluğu tarafından hâkimiyetini kaybeden Licchavi Krallığı’nın yerini farklı güçler alır. Bugünkü Nepal’in temelleri ise NepalKrallığı’nın kurucusu PrithviNarayanŞah tarafından krallıkları birleştirerek atılır. Günümüzde ise 20 yıl içerisinde krallıktan anayasalı monarşiye, sonrasında ise cumhuriyete geçiş yapmıştır.

Nepal’in tarihini ve dolayısıyla ekonomisini büyük ülkelerin kesişim noktasında bulunması belirlemiştir. Bölgesel olarak üretken topraklara sahip olduğu için Nepal bir tarım halkıdır. Bunun yanında, Kathmandu Vadisi bir geçiş noktası olması nedeniyle aynı zamanda ticaret merkezidir. Bu bölge İpek Yolu’nın geçiş güzergâhlarından biri olarak bilinir. Dolayısıyla Kathmandu, Nepal’in yönetim ve ticari anlamda kalbidir. Bazı yerel üretimler dışında, bugünlerde Nepal’in ekonomisinin dayandığı başka bir alan ise turizmdir. İki büyük din için hacılar ağırlayan ve birçok tapınağı olan bu ülkenin aynı zamanda Himalayalar ve Everest Tepesi odaklı doğa turizmi ekonomiye katkı sağlamaktadır.

YENİ DELHİ BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: 50-N, Nyaya Marg, Chanakyapuri,

New Delhi- 110021, INDIA

Telefon: (00 91 11) 2688 9053

Faks: (00 91 11) 2410 1974

[email protected]

http://yenidelhi.be.mfa.gov.tr/ContactInfo.aspx

Görev Bölgesi: Hindistan, Nepal, Maldivler

KATMANDU FAHRİ KONSOLOSLUĞU

Adres: Laxmi Plaza, Hattisar, Kathmandu, PO Box 6156

Telefon: 444 6400/1/2/3

Faks: 444 6405

[email protected]