Adana Gezilecek Yerler

Adana’da hâkimiyet kurmuş birçok uygarlığın katkısını bünyesinde barındıran Taş Köprü’nün tam olarak ne zaman yapıldığına dair net bir bilgi mevcut değildir. Fakat Hitit imparatoru Hattusili’nin Suriye yolunda Adana’dan geçtiği ve şehre bir köprü yaptırdığı bilinmektedir. Bir Roma Dönemi eseri olan Taş Köprü Adana’nın iki merkez ilçesi olan Seyhan ile Yüreğir’i birbirine bağlar. 2000 yılında geçirdiği onarım sonrası araç trafiğine kapatılan Adana Taş Köprü, dünyanın halen kullanılan en eski köprüsüdür.

Adana Taş Köprü tarihte Adana çevresinde hüküm sürmüş tüm uygarlıklardan izler taşımaktadır. Taş Köprü’nün inşası ile ilgili ilk bilgi, Hitit İmparatoru Hattusili’nin Suriye’ye giderken Adana’dan geçtiği ve şehre bir köprü yaptırdığı şeklindedir.Fakat köprünün yapımına dair ilk kayıt, Grekçe yazılmış bir kitabede mevcuttur. Kitabe, Adana Arkeoloji Müzesi’nde yer almaktadır. Alman Arkeoloji Enstitüsü Schneider tarafından çevrilmiş olan kitabe 1 metre 22 santim yüksekliğe, 93 santim genişliğe ve 12 santim kalınlığa sahiptir. Kitabede ise şu satırlar yazmaktadır:

Adana Ulu Cami 16. yüzyıldan kalma tarihi bir camidir. Ramazanoğulları Beyliği’nin en önemli eserleri arasında olan Adana Ulu Cami, bu sebeple Ramazanoğulları Camii olarak da anılır. Adana’nın simgelerinden biri haline gelen görkemli yapı 1998 senesinde Sabancı Merkez Cami açılıncaya kadar şehrin en büyük camisi olma unvanını elinde bulundurmuştur. Yolunuz Adana’ya düşerse 1541 senesinde yapımı tamamlanarak ibadete açılan bu büyük camiyi mutlaka ziyaret etmelisiniz. 

Ramazanoğulları Camii olarak da bilinen Ulu Cami, Adana’nın Seyhan ilçesinde bulunan ve 16. yüzyılda yaptırılan tarihi bir camidir. Ramazanoğulları Beyliği’nin başyapıtlarından biri olarak da gösterilen Ulu Cami, 1998’de Sabancı Merkez Camii açılana kadar Adana’nın en büyük camisi olması unvanını korumuştur. 1509 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından inşa edilmeye başlayan cami, Halil Bey’in ölümü sonrasında 1541 yılında Halil Bey’in oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından tamamlanmıştır. Ramazanoğlu Halil Bey ve Piri Mehmet Paşa’nın türbeleri de caminin güneydoğusunda bulunmaktadır. Mimari olarak Selçuklu ve Memluk unsurlarını taşıyan yapı, 1998 yılında Adana-Ceyhan Depremi sırasında hasar görmüştür. 1998 ile 2004 yıllarında yapılan onarım ve bakım çalışmaları sonucu tekrardan ibadete açılmıştır

Adana  ilimizde bulunan, Türkiye Diyanet Vakfı ile Sabancı Vakfı’nın birlikte hayata geçirdiği bir eser olan Sabancı Merkez Cami’nin mülkiyeti, Adana Diyanet İşleri Vakfı’na aittir. Kullanım hakkı Adana İl Müftülüğü’ne devredilmiş olan Cami Adana’nın en çok ziyaret edilen yapılarından birisidir.1998 yılında 10 yıl kadar süren inşaatı bitmiş ve hizmet vermeye başlamış olan Sabancı Merkez Cami şehrin sembolü haline gelmiştir. 58 bin 900 metrekare alan üzerinde yer alan Cami, toplamda 12 bin 900 metrekarelik kapalı alana sahiptir. Toplam 6 minaresi bulunan caminin 4 minaresi 99 metre, 2 minaresi ise 75 metre yüksekliğindedir. Bu yükseklik ile şehrin pek çok yerinden ve uzak mesafeden de görülebilen minareleri ile cami oldukça ilgi toplamaktadır.

Cami’nin geniş alanında toplam 4 ders odası, 10 itikâf odası, imam ve müezzin odaları mevcuttur. Ayrıca sohbet odaları ve şadırvan da düşünülmüştür. Bu kadar detay ile planlanmış “Sabancı Merkez Camii kaç kişiliktir?” sorusunu da “28 bin 500 kişiliktir” diye yanıtlayıp hemen ilave edelim: Cami sağladığı bu yüksek sayıda ibadet imkânı ile Balkanların ve Orta Doğu’nun en büyük camisidir. İstanbul Çamlıca Camii inşaatı bitip hizmete açılana kadar da Türkiye’nin en büyük camisi olarak kalacak olan cami, inşaatı bittiği günden beri oldukça fazla ziyaretçiyi ağırlayıp ibadet için ev sahipliği yapmıştır.

Ali Müfit Caddesi üzerinde yer alan Adana Büyük Saat Kulesi 32 metre yüksekliğe sahiptir. Büyük Saat Kulesi’nin yapımına Vali Ziya Paşa’nın Adana Valisi olarak görevde bulunduğu 1881 senesinde başlanmıştır ancak kulenin inşaatı, 1882 yılında Vali Abidin Paşa’nın Adana’da valilik yapmaya başladığı dönemde bitmiştir.
 

Cumhuriyetin ilanından hemen sonra kurulan ve Cumhuriyet tarihinin en eski müzelerinden biri olan Adana Arkeoloji Müzesi 1924 yılında kurulmuştur. Cumhuriyetin ilanının ilk yıllarında kurulan 10 müzeden biri olma özelliğine sahip olan müzede, Adana ve Çukurova’da bulunan tüm eserler sergilenmektedir. Müzede 17 bin 71 adet arkeolojik eser sergilenirken, ayrıca 26 bin 547 adet sikke de ziyaretçiler ile buluşturulmuştur.

Hitit, Roma ve Bizans Dönemi eserleri sergilenen müze, ilk olarak çevredeki sütunlar, lahit ve sütun başları toplatılarak kurulmuştur. Başarılı müze müdürü Halil Kamil Bey’in yoğun çalışmaları ile 1928 yılına kadar yapılan çalışmalar sonlanmıştır. Adana Arkeoloji Müzesi hakkında bilgi verirken ilk altını çizmemiz gereken detay, Cumhuriyet ilanı sonrasındaki bu ilk kuruluşla ilgilidir. Müze o zamanlar Taşköprü yakınında bulunan Cafer Paşa Cami Medresesi’nde ziyaretçi almaya başlamıştır. 1937 Yılında yeni eklemeler ile müze aynı zamanda Etnografya Müzesi olma niteliği de kazanmıştır.

Adana Arkeoloji Müzesi yeni taşınmış olduğu Müze kompleksi içerisinde prehistorik çağdan başlayarak insanoğlunun hayatı ve yaşam dönemlerine ait metin, görsel ve canlandırmalar sergiliyor. Bu eserler birden fazla salonda ziyaretçiler ile buluşturuluyor. 2017 senesinde biten ilk etap yerleşimi müzeyi gezenlerin beğenisini topluyor. Hem arkeoloji hem mozaik eserleri sergilenen müzenin diğer bölümleri de Adana ilinin tarih mirasına zenginlik katarak eserlerin korunup gelecek nesillere aktarılmasına imkân sağlayacak nitelikte.

Anavarza Antik Kenti, Adana’nın yaklaşık 70 kilometre kuzeydoğusunda, Kozan ilçesine bağlı Dilekkaya Köyü sınırları içerisinde yer alan bir antik kenttir.  Kentte Adana Müzesi Başkanlığı halen kazı çalışmalarına aktif olarak devam etmektedir. Kentte bulunan Anavarza Kalesi, Çukurova’daki büyüleyici oluşumların başında bulunan 200 metrelik bir kaya üzerinde yer alır. Yıllar boyunca birçok savaş ve istila atlatan antik kentin, surlarının bir kısmı ve yapıların çoğu yıkılmıştır. Ancak surların büyük bir çoğunluğu günümüze kadar varlığını sürdürebilmiştir. 

Anavarza Antik Kenti geçmişi MÖ 1. yy’a dayanmaktadır. Helenistik Dönem ile birlikte Roma, Bizans gibi onlarca medeniyetin izlerini taşıyan Anavarza, Kilikya’nın neokoros ve metropolis unvanı almış en önemli kentlerinden biridir.

Misis Köprüsü, Adana ilimize bağlı bir köy olan Misis köyü sınırları içindedir. Ceyhan Nehri üzerine yapılmış olan Misis Köprüsü, Adana şehrimizin Yüreğir ilçesine bağlı olan Yakapınar beldesinde bulunur.

Bebekli Kilise Adana şehrimizin Tepebağ ilçesinde bulunmaktadır. Saint Paul Church yani Aziz Pavlus Kilisesi ismindeki bu İtalyan kilisesi, bölge halkının koyduğu isim ile Bebekli Kilise diye tanınmaktadır. Kesin olmamakla birlikte yapılan araştırmalar 1880 ile 1890 yılları arasında yapıldığını göstermektedir.

Ayas Antik Kenti kalıntılarına ev sahipliği yapan Adana Yumurtalık; 1959’da ilçe yapılmıştır. Tarihî bir liman şehri olan bu ilçemizde eski uygarlıklara ait eserler bulunmaktadır. Aigeai yani Ayas Antik Kenti kent tarih boyunca farklı isimler ile anılmıştır Arapların bölgede hâkim olduğu dönemde Ayaş diye isimlendirilip, Venediklilerin hâkimiyet döneminde ise Lajazzo adıyla bilinmiştir. Osmanlı Devleti hâkimiyetine girdikten sonra ise Ayas ismi ile bilinen kent, Adana’nın Yumurtalık ilçesindedir. Antik Kilikya bölgesinin ticareti ile de çok önemli liman şehri olan Aegeae yani Ayas Antik Kenti MÖ 1. yüzyılda en şaşaalı devrini yaşamıştır.

Helenistik dönemde İzmir Bergama’da olduğu gibi dünyanın üç kutsal Asklepieion tapınağından biri ile bilinen şehirde akan suyun kutsal olduğu ve tedavi edici özelliği olduğu düşünülmektedir. Roma İmparatorluğu devrinde büyümeye ve gelişmeye devam eden Ayas, Orta Çağ’a geldiğimizde artık Doğu bölgelerinin Akdeniz’e ve akabinde diğer ticarî limanlara açılan en önemli liman kentlerinden biriydi.

1901 yılında Osmanlı sultanı II. Abdülhamit’in 25 yıllık saltanatını kutlamak için pek çok hayrat ve anıt yapılmıştır. İşte Bahri Paşa Çeşmesi de 2. Abdülhamit’in tahta çıkışının 25. yılı sebebiyle Osmanlı vilayetlerinde yapılan bu anıtlardan biridir. Adana Kuruköprü’de, bugün Çetinkaya önündeki kavşakta bulunan fıskiyeli havuzun yerinde inşa edilmiştir. Dönemin vilayete çok hizmeti olan Adana Valisi Bahri Paşa’nın adı ile anılmıştır bu çeşme.
Ancak bu mevkide 1952 senesinde başlatılan yol yapımı çalışmaları nedeni ile maalesef belediye kararı ile yıkılmıştır. Yıkılışının ardından 40 yılı aşkın bir süre pek akıllara gelmemiş olsa da daha sonra “Kültür Varlıklarına Saygı Kampanyası” dâhilinde listeye alınmış eserlerden olmuştur. 1991 – 1992 yıllarında yapılan bu kampanya neticesinde Bahri Paşa Çeşmesi restitüsyon projesi ile yeniden inşa edilmiştir. Proje mimar Zeynep Çavuşoğlu imzası taşımaktadır.
Ancak ilk yapıldığı mevkide yapılabilmesi mümkün olmadığı için, yeni yapılan çeşme Atatürk Parkı’nın yan tarafındaki 75. Yıl Sanat Galerisi yanında bir alana yerleştirilmiştir.

Peki, tarihî çeşmeye adını veren Bahri Paşa kimdir acaba? Çeşmenin yapıldığı 1901 yılında, dönemin Adana Valisi olan ve çok sevilen Bahri Paşa’nın adı çeşmeye verilmiştir. 1846 yılında Muş’ta doğan Süleyman Bahri Paşa, Muş’un ileri gelen ailelerinden birinin mensubudur. 1898 yılında, kendisinden önce görevde bulunan Adana Valisi Hüseyin Hilmi Paşa’dan sonra Adana Valisi olarak atanması yapılmıştır. Adana daki tarihi çeşmeler içinde en bilinen olan çeşmeye Bahri Paşa Çeşmesi şeklinde adı verilen vali, yaklaşık 10 yıl, 1898-1908 yılları arasında bu makamda bulunmuş ve takdir edilen hizmetlerde bulunmuştur.

Adana’nın tarihî şehir merkezindeki Ulucami Külliyesi’nin içinde yer alan Ramazanoğlu Konağı 1360 – 1400 yılları arasında inşa edilmiştir. Dünyada yapıldığı tarihten bugüne kadar ayakta kalmayı başarmış, sayılı sivil mimari örneklerinden biridir. Adana ve çevresinin tarihine tanıklık etmiş olan Ramazanoğlu Konağı, Ramazanoğlu Beyliği Sarayı’nın ayakta kalan kısmı ve “selamlık” bölümü yani yönetim merkezidir.

Ramazanoğlu Konağı, Kanunî Sultan Süleyman’ın ilk vezirlerinden Piri Paşa tarafından yaptırılmıştır. Son Ramazanoğlu Bey’i Halil Bey tarafından yaptırılan 1495 tarihli kitabe, konağın restorasyon tarihini göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır. Kesme taş ve tuğladan oluşan son derece sade bir mimari görünüme sahip olan Ramazanoğlu Konağı, biri ara kat olmak üzere üç kattan oluşur. ”L” şeklindeki zemin katın doğu ucunda ise bir teras bulunur. Üç katlı ve üzeri teraslı Ramazanoğlu Konağı’nın alt katı düzgün kesme taş, üst katı ise tuğladan inşa edilmiştir. Devlet başkanlarının sarayda ağırlanması geleneğine uygun olarak, Kanunî Sultan Süleyman 1535’te Adana’ya geldiğinde Ramazanoğlu Piri Bey tarafından bu konakta ağırlanmıştır. Sonrasında IV. Murat da Bağdat seferi sırasında Adana’ya geldiğinde, Ramazanoğlu Konağı’nda misafir edilmiştir.

Adana ilimizin en eski ilçelerinden olan Feke, Adana merkeze 122 kilometre uzaklıkta, dağlık bölgede bulunmaktadır. Feke ilçesi, Toros Dağları’nın eteklerinde yer almakta olup yaklaşık irtifası ise 620 metredir. Feke – Göksu Nehri birlikte düşünülünce bölgenin güzelliği daha kolay anlaşılmaktadır. Doğal zenginlikleri ile turistik bir ilçe olup dağlar arasında, büyük bir alanı kaplayan ormanlık bölgesiyle de göz doldurmaktadır. Seyhan Nehri’ni oluşturan çeşitli kolların yardığı vadiler, kanyonlar ilgi çekicidir. Feke ilçemiz, akarsular konusunda zengin bir ilçedir. Mevcut akarsuların içinde hem ana kaynaklar hem de dereler bulunur. Göksu Feke’nin başlıca akarsularından olup, Seyhan Nehri’nin de en gür koludur.
 

Göksu Nehri uzunluğu 268 kilometreyi bulmaktadır. Göksu üzerinde bulunan toplam 6 adet baraj / HES ile enerji üretimi yapılmaktadır. Bunların 2 tanesi Feke – Göksu Nehri bölümünde bulunup Feke1 HES ve Feke2 Barajı ve Hes olarak adlandırılmaktalardır.

Yağ Camii, Adana’da bulunur ve bu şehirdeki camiler arasında en eski yapılardandır. Saint Jacques adına yaptırılan Ermeni Kilisesi, 1501 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından camiye çevrilmiştir. Fransız bir asilzade ve seyyah olan (Bazı kaynaklarda ajan olduğundan söz edilir.) Bertrandon de la Broquiere, caminin olduğu yerde daha önce St. Jean Kilisesi’nin olduğunu belirtmiştir. Evliya Çelebi ünlü “Seyahatname”sinde Yağ Camii’nden “Eski Cami” diye söz eder ancak zamanında caminin önünde yağ pazarı kurulduğu için yapı Yağ Camii adını almıştır.

Adana Yağ Camii yanında konumlanan medresenin kapısının üzerinde bir kitabe mevcuttur. Bu kitabede Yağ Camii’nin 1501’de Ramazanoğlu Halil Bey tarafından kiliseden camiye dönüştürüldüğü, 57 yıl sonra da Piri Paşa tarafından buraya medresenin yaptırıldığı yazmaktadır. Medresenin 1558 yılında yapılmış olmasına karşın caminin minaresinin inşası 1525 yılına tarihlenmektedir.

Karataş – Magarsus Antik Kenti, Adana ilimizin 49 kilometre ilerisinde, Karataş ilçesinde bulunmaktadır. Karataş İlçesi’nin yaklaşık 4 kilometre kadar batısında bulunan Dört Direkli mevkiinde yer alan Karataş – Magarsus Antik Kenti tarihi MÖ 5. yüzyıla kadar dayanmaktadır ve Anflakos tarafından kurulmuştur.İlk dönemlerinde Yunan kontrolündeki kent sonra bir dönem Perslerin kontrolüne geçmiştir. Ancak 330 yılında Büyük İskender, Pers kralını yenerek Karataş – Magarsus Antik Kenti’ni kendi hâkimiyeti altına almayı başarmıştır.

Coğrafya ile ilgilenen bir bilimci olan Arianos’un notlarına göre, Büyük İskender, Ceyhan nehrinin üzerine bir köprü yaptırıp ilk olarak Magarsus kentine gelmiştir. Şehrin antik tiyatrosunun 150-200 metre kadar kuzeyinde bulunan Athena Magarsia Tapınağı’nı ziyaret etmiş ve hediyeler sunmuştur.