Budapeşte Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Macaristan’ın başkenti Budapeşte, MÖ binli yıllara kadar dayanan çok zengin bir tarihe sahiptir. 9. yüzyılın sonlarına doğru Doğu Avrupa’ya gelen Macar kabileleri Macar Krallığı’nı kurmuştur. Bir zamanlar Roma İmparatorluğu’nun dahi parçası olan Macaristan, imparatorluk yıkıldıktan sonra kendi krallığını kurmuştur. Daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiştir. Reform döneminde (1825-1848) kentin ilk gelişme patlaması yaşamıştır. Macar Ulusal Müzesi ve Tuna Nehri’nin iki kıyısını birbirine bağlayan Zincir Köprüsü de bu dönemde inşa edilmiştir. 1873’te üç şehir Buda, Pest ve Eski Buda’nın birleşmesiyle Avrupa’da da eşi benzeri olmayan bir gelişme yaşanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra komünist rejimin egemen olduğu ülke, 1989 yılında parlamenter rejime geçerek cumhuriyet ilan edilmiştir. Yerli Macarların yaklaşık üçte biri Macaristan’ın dışında yaşamaktadır. Özellikle Romanya’da yaşayan yerli Macarlar savaş dönemlerinde zorunlu olarak ülkeyi terk etmişlerdir.
1960’lı ve 1970’li yıllarda, Elisabeth Köprüsü’nün trafiğe açılması, yeraltı şebekesinin geliştirilmesi, eski kent merkezinin yenilenmesi, özellikle kale çevresinde büyük bir inşa çalışması başlatılmıştır. Hem kale çevresi hem de Tuna Nehri kıyısında açılan otellerle şehir turizm yönünden de gelişmeye başlamıştır. Kısa süre sonra ‘gulaş komünizmi’ olarak bilinen turizmde bir artış meydana gelmiştir. Şehre Doğu ve Batı Avrupa’nın yanı sıra ABD’den de ziyaretçiler gelmiştir. Şu anda iki milyon nüfusa sahip olan şehirde Avrupa’nın ilk yeraltı demiryolu ağı inşa edilmiştir. 2004 yılında Avrupa Birliği’ne katılan ülke bu süreçten sonra gelişmeye başlamıştır.
Bugünkü Budapeşte 1873’te Buda, Pest ve Eski Buda’nın bir araya gelmesi sonucu oluşmuştur. Şehrin Buda kısmı Tuna Nehri’nin batısındaki tepede kurulmuş olup kentin tarihi bölgesini oluşturmaktadır. 23 bölgeden oluşan Budapeşte’de bölgeler isimleri dışında bir de numaralandırılmıştır. Şehrin parkları, UNESCO tarafından korunan Andrassy Bulvarı ve Opera Binası birlikte inşa edilmiştir. Macaristan’ın kuruluşunun 1000. yılına özel olarak Heroes Meydanı ve Macaristan Sanat Müzesi inşa edilmiştir. Aynı dönemde Parlamento Binası da çok fazla masraf yapılarak inşaa edilmiştir.
İkinci Dünya Savaşı sonrası çok fazla maddi ve manevi kayıp veren şehir 20. yüzyılda oldukça kötü bir durumda idi. Orijinal binaların büyük bir kısmının tahrip olduğu şehir, olağanüstü bir şekilde yeniden inşa edildi. Bununla birlikte savaştan kalan kurşun izleri hala bazı binaların üzerinde bulunmaktadır. Şehrin en popüler ve en tarihi bölgesi olan Buda Kalesi çevresindeki binalar barok mimarinin izlerini taşımaktadır. Kale çevresindeki tarihi dokuya asla dokunulmamış ve tahrip edilmemiştir.
Birçok festivale ev sahipliği yapan şehir, Orta Avrupa’daki en büyük sanat ve kültür merkezi olarak kabul görmüştür. Dünyanın birçok yerinden ziyaretçileri kendine çeken Budapeşte Bahar Festivali 1981 yılından bu yana yapılmaktadır. Budapeşte’nin en büyük müzeleri ve sanat mekanları açılışları her zaman bu festivalle birlikte yapılmaktadır. Festival sadece şehrin konser salonlarında değil aynı zamanda park ve meydanlarda da kutlanmaktadır. Bir diğer büyük festivalde Budapeşte Yaz Festivali’dir. 12 hafta boyunca zengin bir kültür programıyla meraklıları kendisine çekmektedir. Özellikle Margaret Adası’ndaki açık hava tiyatrosunda çok özel opera ve tiyatro eserleri sahnelenmektedir.
Varosmajor Açık Hava Tiyatrosu, Buda’nın en sevilen halk parklarından birinde bulunur. Müzik dünyasının ünlü isimlerinin buluştuğu mekanda, Budapeşte tiyatrolarının yanı sıra Macaristan’ın gezici tiyatroları da sahnelemektedir. Dünyaca ünlü Sziget Festivali ise Avrupa’nın en büyük popüler müzik ve kültür etkinliklerinden biridir. Sziget Festivali her Ağustos ayında on binlerce uluslararası ziyaretçiyi Budapeşte’ye çekmektedir. Eşsiz atmosferi ve konumu ile Sziget Festivali Budapeşte’nin en popüler etkinliklerindendir. Birçok ünlü bilim adamının yetiştiği ülkede, Rubik küpün yaratıcısı ünlü Macar mucit Erno Rubik, Budapeşte’de yetişmiş bilim adamlarından biridir.
Budapeşte, Avrupa’daki en önemli kaplıca kültürlerinden birine sahiptir. Şehirde Roma, Yunan ve Türk mimarisine sahip çok sayıda kaplıca ve hamam bulunmaktadır. ‘Hamamlar Şehri’ olarak anılan Budapeşte şifalı özelliklere sahip termal sular bakımından zengin olan dünyanın tek kentidir. Budapeşte, 16. ve 17.yüzyıllara dayanan geleneksel hamamların keyfini çıkarabileceğiniz bir şehirdir. En iyi hamamlardan olan Rudas, Kiraly ve Veli Bej Osmanlı Dönemi’nden kalma hamamlardandır.
Çok iyi üniversitelerin bulunduğu Budapeşte’de üniversitelerin eğitim süresi 3 ile 4 yıl arasında değişmektedir. Macaristan’ın en eski üniversitesi olan Pecs Üniversitesi, 1367 yılında kurulmuştur.
Tanıtım videosu: https://www.youtube.com/watch?v=B_Hfmp-z7AE
