Norveç

Resmi adıyla Norveç Krallığı, İskandinav Yarımadası’nın batı kısmında yer almaktadır. Ülke Finlandiya, İsveçve Rusya’ya komşudur. Norveç doğal güzellikleri ve ekonomik refahıyla tanınmaktadır. Bu özellikler ülkeyi son yılların gözde göç merkezlerinden biri haline getirmiştir. Dünya Mutluluk Raporu’nda üst sıralarda yer alan ülke sağlık, özgürlük ve sosyal destek hizmetleriyle öne çıkmaktadır. Suç oranının düşük olduğu ülke güvenli yaşam koşullarıyla da birçok ülke tarafından örnek alınmaktadır.

Norveç anayasal monarşiyle yönetilmektedir. Ülkenin refah seviyesi ve yaşam standartları Avrupa Birliği seviyesinin üstündedir. Bu yüzden tüm ısrarlara rağmen Norveç halkı birliğe üye olmayı reddetmektedir. Ülke kıyılarındaki petrol rezervleri ve gelişmiş balık sektörüyle ön plandadır. Ayrıca Norveç, İsveç, İsviçre ve Lihtenştayn ile birlikte Avrupa Birliği’ne alternatif olarak kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği’ne (EFTA) üyedir. Birleşmiş Milletler, NATO ve Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden olan ülke, Schengen bölgesi içindedir. Ülke nüfusu 5,2 milyon civarındadır.

Norveç demokrasi endekslerinde dünyanın en demokratik ülkesi olarak gösterilmektedir. 1814’ten beri anayasal monarşiyle yönetilen ülke 19 eyalet ve 96 şehirden oluşmaktadır. Ülkenin başkenti ve en kalabalık şehri Oslo’dur. Oslo yüzde 2’lik yıllık nüfus artış oranıyla en hızlı büyüyen İskandinav başkenti olmak unvanına sahiptir. Diğer önemli şehirler ise Bergen, Trondheim, Stavanger’dir.

Norveç Kuzey Işıkları, film ve müzik festivalleriyle her dönem ziyaret edilesi bir ülkedir. Kış aylarının oldukça sert yaşandığı ülkede halk, kar ve soğuk havayla uyum sağlamış durumdadır. Ziyaretçilerin de şartlara uygun hazırlanıp giderek geçireceği bir kış mevsimi unutulmaz olabilir. Kuzey Işıkları altında açık hava konserleri, film seansları ve dahası için kış ayı vazgeçilmezdir. Ancak ülkenin doğal güzelliklerini keşfetmek ve dağlarda, nehirlerde, kanyonlarda vakit geçirmek isteyenler için yaz ayları doğru tercih olacaktır.

Norveç yüksek refah seviyesinin yanı sıra insan haklarına verdiği önemle de bilinen bir ülkedir. Kadın hakları, azınlık hakları ve LGBT hakları ülke gündeminde her zaman yer bulmaktadır. 1884’te dönemin başbakanın desteğiyle kurulan Norveç Kadın Hakları Birliği hala kadınların eğitim, seçme-seçilme ve çalışma hakları için mücadele etmektedir. 1990 yılında kraliyet ailesini de kapsayan yasalarla kadın hakları konusunda örnek adımlar atılmıştır. Ülke anayasasında belirtilen taht varisliğinin babadan en büyük oğula geçmesi kuralı en büyük çocuk olarak değiştirilmiştir. LGBT hakları konusunda ise Norveç, LGBT bireylere karşı ayrımcılığı önleyici yasa çıkaran ilk ülke konumundadır. 1993 yılında sivil birlikteliği yasallaştıran 2. ülke olan Norveç, 2009’da ise eşcinsel çiftlere evlilik hakkı veren 6. ülke olmuştur. Norveç özellikle son yıllarda göç alan ülkeler arasında da üst sıralardadır. Göçmen nüfus ülkenin yüzde15’ini oluşturmaktadır. Ancak ülke bölgenin yerli halkı olarak bilinen Sami topluluklarına karşı uygulanan ayrımcı ve asimile amaçlı uygulamalarla da uluslararası kamuoyunun gündemindedir.

Norveç’te yaşam doğayla iç içedir. Doğa ülke kültürünün bir parçasıdır ve toplum üzerinde rolü büyüktür. Norveç halkı yıl boyunca festivaller, konserler ve farklı organizasyonlarla doğanın keyfini çıkarırlar. Toplumsal kaynaşmanın en yoğun yaşandığı yerler bu etkinliklerdir. Günlük hayatta samimiyetin daha zor kurulduğu toplumda halk bu etkinlikler aracılığıyla birbirine yakınlaşır. Geleneklerine bağlı bir halk olan Norveçliler insanlara kültürlerini tanıtmaya açıklardır. Ülke doğayı, tarihi, moderni ve klasiği bir arada deneyimlemek için en doğru adreslerden biridir.

Norveç mutfağı denilince özellikle deniz ürünleri, patates ve diğer kök sebzeler akla gelmektedir. Pølse adını verdikleri sosisçeşitleri ülke mutfağının en popüler yiyecekleri arasındadır. Ülkenin kıyı bölgelerinde kurutulmuş morina balığı en sevilen yiyeceklerdendir. Haşlanmış kuzu güveç ve lahanadan yapılan fårikål ise ulusal yemek olarak bilinmektedir.

Kahvaltının oldukça geniş çeşide sahip olduğu Norveç’te balık çeşitleri ve etin yanı sıra peynir, ekmek, haşlanmış yumurta ve tatlı çeşitleri de bu öğünün vazgeçilmezleridir. Açık sandviçin atıştırmalık olarak sıkça karşınıza çıkacağı Norveç’te sandviçlerini genelde yeşil sebzeler, peynir ve balık ile hazırlarlar. Köfte çeşitleri kjøttboller ise haşlanmış patates ve balıkla servis edilmektedir.

Alkolün pahalı denebileceği ülkede bira ve şarap çeşitleri fazladır. Alkol oranının yüzde 4.7 ile sınırlandığı sıkı kuralların olduğu Norveç’te ev yapımı içkilere de çokça rastlayacaksınız. Ülke mutfağının geleneksel tatlarından rosto edilmiş vahşi kanada geyiği ve ren geyiğini mutlaka deneyin. Ayrıca brunost adını verdikleri siyah peynir altı suyundan hazırlanan tatlıları ve grøt adını verdikleri lapaları da oldukça meşhur lezzetler arasındadır.

Ülkede bir restorana gittiğinizde beklenen bahşiş miktarı ise minimum yüzde 5’tir. Ülkenin geleneksel içkileri arasında damıtılarak hazırlanan Alman içkisi Aquavit, sarı renkli hafif bira Pils ve yine hafif bir bira çeşidi olan Lagerøl vardır.

Norveç fiyordları, dağları, kuzey ışıkları ve muhteşem manzaralarıyla aklınızda yer edecek bir ülke olacaktır. Yapacağınız seyahatten sonra size ve sevdiklerinize bu eşsiz güzellikleri anımsatacak en iyi hediyelerden biri ülkeden alınacak tablolardır. Ya da yerel fırınlardan aldığınız pankek ve tatlılarından götürebilir ve İskandinav ruhunu evinizde yaşayabilirsiniz. Her yerde bulabileceğiniz Viking biblolarıyla da ülkenin kültürünü yanı başınızda hissetmeye devam edebilirsiniz.

Kuzey Işıkları Festivali (Ocak)
25 yıldır Tromso şehrinde düzenlenen bir müzik festivalidir. Her yıl farklı müzik türlerinden yüzlerce sanatçıyı ağırlar. Cazdan operaya, oda müziğinden senfoni orkestralarına tüm müzikseverlere hitap eder.Kuzey ışıklarının çıplak gözle izlendiği Tromso’da açık hava etkinlikleri, sergiler ve seminerler katılımcılara eşlik eder.

Trondheim Caz Festivali (Mayıs)
Norveç’in Trondheimşehrinde 1979 yılından beri düzenlenmektedir. Çağdaş İskandinav ve Avrupa caz eserleri ağırlıklıdır. Özellikle genç sanatçılar için bir ortaya çıkış noktası özelliği taşır. Her yıl 70’e yakın etkinliğin düzenlendiği festival 3 gün sürmektedir.

Ekstrem Sporlar Haftası (Haziran)
Dünyanın en büyük ekstrem sporlar festivallerinden biridir. 1998 yılından beri Voss şehrinde düzenlenmektedir. Hafta boyunca yarışmacılar paraşütle yüksek atlama, yamaç paraşütü, yelken kanat, uçurtma sörfü, tırmanma, dağ bisikleti, rafting gibi spor dallarında performans göstermektedir. Her yıl binlerce yarışmacıyı ve on binlerce izleyiciyi ağırlamaktadır.

Bollywood Festivali (Eylül)
Norveç’in en büyük film festivalidir. 2003 yılından beri düzenlenmektedir. Festival Hint sinemasını ve kültürünü görünür kılmak, yeni yapımcıları ve yönetmenleri desteklemek ve eğlence sektörüne farklı bakış açıları kazandırma hedefleriyle ortaya çıkmıştır. Her yıl düzenlenen festival Hint sinemasının en iyi filmlerini Norveçli sinemaseverlerle buluşturmaktadır.

Norveç’in diğer festivalleri: Ultima Çağdaş Müzik Festivali (Nisan), Norwegian Wood Müzik Festivali (Haziran), Bergenfest: Bergen Müzik Festivali (Haziran), Hell Blues Festivali (Eylül), Bergen Yağmur Festivali (Ekim)

• Yeni Yıl (1 Ocak),

• Kutsal Perşembe (24 Mart),

• Kutsal Cuma (25 Mart),

• Paskalya (28 Mart),

• İşçi Bayramı (1 Mayıs)

• Hz. İsa’nın Göğe Yükselişi (5 Mayıs),

• Hamsin Yortusu (16 Mayıs),

• Anayasa Günü (17 Mayıs),

• Noel (25-26 Aralık)

Norveç’in kuzey ve doğusu ile güney ve batısında farklı iklim şartları hüküm sürmektedir. Ülkenin doğusundaki dağlık bölgelerde yağış miktarı batıya kıyasla daha düşüktür. Başkent Oslo ve çevresi gibi yükseltisi düşük bölgeler ise sıcak ve güneşli yazlara ancak yağmurlu baharlar ve karlı kışlara sahiptir. Ülkenin güney ve batı kesimlerinde kar yağışı çok az görülmektedir. Ancak özellikle doğu ve kuzey bölgeleri aralık ayından nisan ayına kadar karlarla kaplıdır. Norveç gece-gündüz yaşam farklılıklarıyla da tanınmaktadır. Yaz aylarında ülkenin kutuplara yakın bölgelerinde güneş hiç batmazken kalan kısmı yaklaşık 20 saatlik gün ışığı almaktadır.

Norveç 8. ve 11. yüzyıllar arasında Vikingler ’in vatanı olarak tanınmaktadır. Vikingler Batı Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya dek ulaşarak sömürgeler kurmuş bir kavimdir. Ülkenin Hristiyanlaşma sürecine kadar hüküm sürmüşlerdir. Norveç 1000 yılı civarında Hristiyanlaşmaya başlamıştır. Dönemin kralı I. Olaf ülkenin ilk kilisesini kurmuştur. Kilisenin devlet kurumu haline gelme süreci bu dönemde başlamıştır. Daha sonra Danimarka egemenliğine girmiş ve Kuzey Denizi İmparatorluğu’nun parçası olmuştur. İlerleyen yıllarda imparatorluk İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgelerinin birleşmesiyle Kalmar Birliği adıyla bir İskandinav İmpartorluğu’na dönüşmüştür.

İsveç’in imparatorluktan ayrılmasıyla dağılan birlik dengeleri de değiştirmiştir. 20. yüzyıla kadar Danimarka ve İsveç egemenliğinde gidip gelen Norveç, 1905 yılında bağımsızlığını ilan ederek İsveç’ten ayrılmıştır. 19. yüzyılın sonları 20. yüzyıl başlarında yoksulluk ve işsizliğin hâkim olduğu ülkede Amerika ve Kanada’ya göç dalgası yaşanmıştır. Ancak geçen yüzyıl içinde Norveç göç veren değil göç alan ve refah seviyesinin en üst noktaya çıkaran ülkeler arasına girmeyi başardı.

Norveç kişi başına düşen milli gelir sıralamasında Avrupa’nın 2. en yüksek gelirli ülkesidir. Ayrıca yaşam standartlarının en yüksek olduğu ülke olarak kabul edilmektedir. Norveç ekonomisi karma ekonomik model üzerine kuruludur. Refaha dayalı serbest piyasa ekonomisi ve belirli sektörlerde devlet mülkiyeti bir arada yürütülmektedir. Ülkede sağlık hizmetleri ücretsizdir. Doğum izninin 46 haftaya kadar uzayabildiği Norveç’te işsizlik oranı yüzde 2 civarlarındadır. Norveç hükümeti petrol, hidroelektrik enerji üretimi, alüminyum üretimi ve haberleşme gibi sektörlerde kontrolü elinde tutmaktadır. Bu sektörler aracılığıyla ülke ekonomisinin yüzde 30’u devlet elinde kalmaktadır. Norveç halkı 1972 ve 1994 yıllarında yapılan referandumlarla Avrupa Birliği’ne üye olmayı reddetmiştir. Ancak ülke Avrupa Ekonomi Bölgesi içindedir. Birçok ihracat ve ithalat Avrupa Birliği üyesi ülkelerle yürütülmektedir.

Norveç düşünce ve inanç özgürlüğünün yüksek olduğu bir ülke olsa da din-devlet ayrımı konusunda birçok Avrupa ülkesinden geridedir. Ülkede halkın yüzde 80’inin kiliseye kayıtlıdır. 2012 yılına kadar parlamento üyelerinin Lüteriyen Kilisesi’nden olması gereği kuralı bulunmaktaydı. Bunun yanında bakanların en az yarısının Norveç Devlet Kilisesi’nden olması zorunluluğu bulunmaktaydı. 1845 yılına kadar Hristiyanlık ’tan başka dinin yasak olduğu ülke hala din-devlet ayrımını yapma sürecindedir.

OSLO BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: Halvdan Svartes Gate 5,

N-0244 Oslo Norway

Telefon: +47 2212 8750

Faks: +47 22 55 62 63

[email protected]

http://oslo.be.mfa.gov.tr

Görev Bölgesi: Norveç